در سپتامبر سال ۲۰۰۱ آمریکا در رأس یک ائتلاف بین‌المللی به افغانستان حمله کرد و تا پایان سال ۲۰۰۱ حکومت افغانستان از دست طالبان خارج شد. با گذشت نزدیک به ۱۸ سال از سقوط حکومت طالبان، دورانی که زنان افغانستان متحمل سخت‌ترین تبعیض‌ها و سختگیری‌ها از جانب این حکومت بودند، اینک زنان این کشور به موفقیت‌های زیادی در زمینه‌ی احقاق حقوق خود رسیده‌اند. وضعیت زنان افغان از نظر آموزش، اشتغال، مشارکت اجتماعی، سیاسی و... دچار تحول بزرگی شد.

 

آموزش

در سال ۲۰۰۳ حق تحصیل زنان و دختران در قانون جدید این کشور به رسمیت شناخته شد. در ماده ۴۴ قانون اساسی این کشور آمده است: \"دولت مکلف است به‌منظور ایجاد توازن و توسعه تعلیم برای زنان و همچنین بهبود تعلیم ایلات و محو بی‌سوادی در کشور، برنامه‌های مؤثری به کار بندد. \" پیشرفت قابل‌ملاحظه در این حوزه به حدی رسید که تا سال ۲۰۱۳ یک‌سوم دانش‌آموزانی ک در مدارس ثبت‌نام می‌کردند دختر بودند و شمار دانش‌آموزان دختر به ۴۰ درصد رسید و شمار دانشجویان دختر نیز به ۱۹ درصد تا سال ۲۰۱۳ افزایش یافت.

 

اشتغال و اقتصاد

در زمینه‌ی اشتغال زنان، اصل برابری زن و مرد در قانون اساسی جدید افغانستان کمک بزرگی به بهبود وضعیت اشتغال زنان در این کشور بعد از سال ۲۰۰۱ داشت. در سال ۲۰۰۱ دولت، مبلغ ۱۰ میلیون دلار جهت تقویت جایگاه زنان در جامعه به وزارت امور زنان اختصاص داد که عمده‌ترین تلاش این وزارت جهت ایجاد اشتغال برای زنان بود. اینک زنان در موقعیت به نسبت بهتری از دوران طالبان قرار دارند. زنان در پارلمان حضور دارند و تا سال ۲۰۱۹، ۳۳ درصد جامعه معلمین را تشکیل دادند. شمار قاضیان زن به ۲۴۰ تن رسید. همچنین عده قابل‌توجهی از زنان افغان وارد فعالیت‌های اقتصادی شده و کسب و کار‌های موفقی را راه‌اندازی کردند. به عنوان مثال مینا رحمانی اولین زن افغان است که مرکز بولینگ را با سرمایه‌گذاری یک میلیون دلاری در کابل راه‌اندازی کرد که جز معدود اماکن تفریحی پایتخت به شمار می‌آید.

 

سلامت و بهداشت

در زمینه‌ی بهداشت در‌بند ۵۲ قانون اساسی سال ۲۰۰۳ افغانستان، از مراقبت‌های بهداشتی برای عموم مردم به‌عنوان یکی از اولویت‌های دولت جدید یاد شده است. بر اساس این قانون دولت باید امکانات رایگان برای پیشگیری و درمان بیماری‌ها در اختیار همه شهروندان قرار دهد. به این ترتیب دیده می‌شود که دید جنسیتی در قانون اساسی درباره مسئله بهداشت و درمان کاملاً از بین رفته و هیچ نشانی از قانون منع مراجعه زنان به بیمارستان‌ها و مراکز درمانی باقی نمانده است. طول عمر متوسط (امید به زندگی) در سال‌های اخیر افزایش یافته و از ۵۶ به ۶۰ سال رسیده است. در زمینه‌ی سلامت نوزادان و مادران و کاهش نرخ مرگ و میر آن‌ها پیشرفت‌های بزرگی روی داده است. همچنین با حضور زنان در جامعه و عدم اجبار آن‌ها به پوشش اجباری برقع، سلامت روانی آن‌ها به نسبت دوره طالبان پیشرفت چشمگیری داشته است.

 

وضعیت سیاسی

پس از سقوط طالبان، تلاش‌های زیادی برای افزایش سطح مشارکت سیاسی زنان صورت گرفت طبق قانون اساسی جدید، برای زنان در مجلس نمایندگان افغانستان ۲۷% سهمیه و در شورا‌های ولایتی ۲۳% سهمیه درنظر گرفته شده است. تاسیس وزارت امور زنان یکی دیگر از تلاش‌های جدی است که در عرصه مشارکت سیاسی زنان صورت گرفته است انتخاب ۲ والی (ولایت دایکندی و ولایت غور) و ۱ وزیر زن (وزیر تحصیلات عالی، وزیر مبارزه با مواد مخدر، وزیر کار و امور اجتماعی و وزیر امور زنان) در حکومت، بیشترین سهم برای زنان از بدو تشکیل نظام جدید به حساب می‌رود. زنان زیادی در عرصه سیاست افغانستان فعالیت کردند از جمله حبیبه سرابی، ثریا دلیل، فاطمه گیلاتی، فوزیه کوفی (کاندیدای جایزه صلح نوبل در سال ۲۰۲۰).

بعد از سقوط طالبان، نظم جدید حاکم بر افغانستان شرایط جدیدی برای تأمین حقوق زنان و حضور بیشتر آن‌ها در جامعه افغانستان فراهم نمود؛ اما هنوز هم این کشور تا رسیدن به سطح استاندارد‌های بین‌المللی فاصله زیادی دارد وجود امکانات آموزشی و همچنین گنجانیدن آموزه‌های مبتنی بر مساوات و شایسته‌سالاری به‌جای تفکرات مردسالارانه در مفاد آموزشی مدارس، وجود یک دستگاه قضایی، اجرایی و قانون‌گذاری قوی برای تصویب، اجرا و ضمانت قوانین مبتنی بر تأمین حقوق زنان در کنار همه موارد دیگری که ذکر شد، می‌تواند بسیاری از موانع پیش روی زنان افغان برای برخورداری از حقوق انسانی و حیاتی برابر را مرتفع کند.

دکتر شهره عرب شیرازی/مدرس دانشگاه

  از ثریا تاکوفی  /قسمت اول  ...
از ثریا تا کوفی ( قسمت دوم) ...
از ثریا تا کوفی ( قسمت سوم)  ...

اردبیل – بیله سوار – پارس آباد – خلخال – شهرستان سرعین – کوثر – گرمی – مشگین شهر –  نمین – نیر – ارومیه – اشنویه – بوکان – پلدشت – پیرانشهر – تکاب – چالدران – چایپاره – خوی – سردشت – سلماس – شاهین دژ – شوط – ماکو – مهاباد – میاندوآب – نقده – تهران – آران و بیدگل – اردستان – اصفهان – برخوار – بوئین میاندشت – تیران و کرون – چادگان – سمیرم – شاهین شهر و میمه – شهرضا –  فریدن – فریدونشهر – فلاورجان – استان آذربایجان غربی – استان آذربایجان شرقی – استان اصفهان – استان قم – استان یزد – استان همدان – استان هرمزگان – استان مرکزی – استان مازندران – استان لرستان – استان گیلان – استان گلستان – استان کرمانشاه – استان کرمان – استان کردستان – استان قم – استان قزوین – استان فارس – استان سمنان – استان زنجان – استان بوشهر – استان تهران – استان البرز – استان خراسان جنوبی – استان خراسان رضوی – استان خراسان شمالی – استان اردبیل – استان ایلام – شهرستان اسلامشهر – شهرستان پاکدشت – شهرستان پیشوا – شهرستان تهران – شهرستان دماوند – شهرستان رباط کریم – شهرستان ری – شهرستان شمیرانات – شهرستان شهریار – شهرستان فیروز کوه – شهرستان قدس – شهرستان قرچک – شهرستان ملارد – شهرستان ورامین – شهرستان آباده – شهرستان ارسنجان – شهرستان استهبان – شهرستان اقلید – شهرستان بوانات – شهرستان پاسارگاد – شهرستان جهرم – شهرستان خرامه – شهرستان خرم بید – شهرستان خنج – شهرستان داراب – شهرستان رستم – شهرستان زرین دشت – شهرستان سپیدان – شهرستان سروستان – شهرستان شیراز – شهرستان فراشبند – شهرستان لامرد – شهرستان مرودشت – شهرستان ممسنی – شهرستان مهر – شهرستان نی ریز – شهرستان سمیرم

دیدگاه‌ها