تعریف فرهنگ چندان ساده نیست و این واژه یکی از پیچیده‌ترین مفاهیم اجتماعی است. اما به باور بسیاری کارشناسان فرهنگ مجموعه ای است از باورها، عقاید، آداب و رسوم و سایر جنبه هائی که بیشتر بر ابعاد جنبه های معنوی و معرفتی وجود انسان توجه دارند. هر چند تعاریف دیگری نیز از فرهنگ توسط دانشمندان این حوزه ارائه شده است ولی از برایند تعاریف بزرگان حوزه چنین بر می‌آید که فرهنگ یک میراث اجتماعی است که انسان را از سایر حیوانات متمایز می‌سازد و مسیر مشخصی برای رسیدن به انسانیت حقیقی است. 

چند روز پدر و پسری را دیدم که به آرامی در پیاده رو در حال حرکت بودند. در دست پسر یک بطری نوشابه بود که هر از گاهی آن را می‌نوشید. در همین حال خانمی که ظاهراً عجله داشت از کنار آنها رد شد و دستش  به بطری نوشابه خورد و بطری به روی زمین افتاد و محتویات آن به زمین ریخت. خانم نگاهی به بطری کرد و بی تفاوت  به راه خود ادامه داد. هر چند این روزها قیمت یک بطری نوشابه چندان بالا نیست ولی یک عذرخواهی ساده حق آن کودک بود که این خانم بی فرهنگ از گفتن آن دریغ کرد. جبران مافات و خرید یک بطری نوشابه دیگر بماند. 

کمی آن سو تر پیر مردی را دیدم که با یک تیمپو و خواندن آواز برای معاش، تلاش می‌کرد. پیرمرد جلوی یک مغازه کبابی ایستاد و از شاگرد مغازه یک لیوان آب خواست. پسر جوان بلافاصله یک لیوان آب آورد و به پیرمرد داد. پیر مرد آب را نوشید و از جوان تشکر کرد. پسر هم با غرور مردانه ای در پاسخ گفت: «نوش جان مرشد»

گاهی اوقات استفاده درست و بجا یا حتی اغراق آمیز از یک کلمه یا عبارت و شخصیت یک مطرب را تا یک مرشد بالا بردن نشانه ای کم هزینه ولی عمیق از فرهنگ و شخصیت است که ما عموماً از به کاربردن این تکنیک دریغ می‌کنیم. فرهنگ خریدنی یا پیدا کردنی نیست. فرهنگ از دل مدرک تحصیلی، لباس مارک و برند، خودروی گران قیمت و لوازم آرایشی اورجینال و خارجی بیرون نمی‌آید. فرهنگ با داشتن خانه های مجلل و ماشین های آن چنانی حاصل نمی‌شود. فرهنگ را باید در همین خرده عادت های روزمره و نگاه های ساده به زندگی جستجو کرد.

شاید بهتر باشد به جای سخنرانی، نوشتن کتاب و افاضات در مورد فرهنگ، کمی در به کاربردن کلمات محبت آمیز، شخصیت دادن به دیگران،  احترام به اطرافیان و لبخند زدن های گاه و بیگاه ولخرجی کنیم.

وحید حاج سعیدی

دیدگاه‌ها