جایگاه فرهنگ حسینی در مقابله با ولنگاری فرهنگی در جامعه ( به قلم وحید حاج سعیدی)

خالکوبی های روی بازو و اسکارهای (رد زخم) روی صورتش، هر کدام برای خودشان حکایتی دور و دراز دارند. تی شرت بنفش منقش به اشکال و حروف انگلیسی و شلوار جین اور سایز و پاره اش و هم داد می زنند که عاشق غرب و پوشش هیپ هاپ است. زنجیر طلای دور گردنش و دستبندش هم تردیدی در پایبند نبودنش به شریعت اسلامی باقی نمی گذارند. اما حالا در مجلس امام حسین نشسته و به پهنای صورت اشک می ریزد!

این حکایت بسیاری از جوانان است که علی رغم داشتن ظاهر نا متعارف، تفکرات  زاویه دار با آموزه های مذهبی و پوشیدن البسه خارج از عرف، با اصول دین منافاتی ندارند و حتی بسیاری از آنها زمین خورده مکتب حسین و جوانمردی یارانش هستند. کاهش آمار جرم و جنایات در ماه های محرم و صفر و ماه رمضان، نشان از عمق نفوذ باور های مذهبی در جامعه دارد که اگر متولیان امور دینی و مذهبی کمی نگاه یا به قول معروف فرمان هدایت دینی را بچرخانند و زاویه دید خود را نسبت به نسل جوان تغییر دهند، بسیاری از کژتابی های روزمره و ولنگاری اجتماعی شایع در جامعه مرتفع می گردند.

یکی از معضلات اساسی کشور به ویژه در حوزه جوانان، ولنگاری فرهنگی به ویژه در سبک زندگی است. در حقیقت عوامل شکل‌دهنده و هدایت فرهنگ، نقش عوامل و کارگزاران فرهنگی، روابط فرهنگی بین ‌نسلی و عوامل تأثیرگذار بر تغییر مناسبات و اثرات آن در فرهنگ و سبک زندگی، پوشش و عقاید و ... ، از مهم‌ترین مسائلی است که برای حفظ و ممانعت از فروپاشی فرهنگی یک جامعه باید به آن‌ها دقت شود. امری که مقام معظم رهبری از آن با عبارت «ولنگاری فرهنگی» تعبیر نموده‌اند و حکایت از نبود برنامه برای مدیریت عوامل تأثیرگذار بر فرهنگ و تولیدات آن دارد: «...فرهنگ در بلندمدت، از اقتصاد خیلی مهم‌تر است... در مسئله‌ی فرهنگ، بنده احساس یک ولنگاری می‌کنم. در دستگاه‌های فرهنگی (اعم از دستگاه‌های دولتی و غیردولتی) یک نوع ولنگاری و بی‌اهتمامی در امر فرهنگ وجود دارد؛ چه در تولید کالای فرهنگی مفید که کوتاهی می‌کنیم، چه در جلوگیری از تولید کالای فرهنگی مضر که کوتاهی می‌کنیم.»( بیانات در دیدار رئیس و نمایندگان مجلس شورای اسلامی، 16 خرداد 1395.)

اما سوگمندانه با وجود فراهم بودن زیرساخت های متعدد سخت افزاری و نرم افزاری فرهنگی و مذهبی در کشور، استفاده بهینه از این ظرفیت عظیم فیزیکی و فکری در کنترل ولنگاری فرهنگی در جامعه صورت نگرفته است و نسل جوان با وجود داشتن علقه به شعائر مذهبی و آمیختگی معنوی با دین و مقدسات از دوران طفولیت، در پذیرش کامل اعتقادات و پیروی از آئین محمدی دچار نوسان و تردید شده است و همین امر تبعات اجتماعی و فرهنگی متواتری را باعث شده است.

در حقیقت ثمره وجود چندین هزار مسجد و تکیه و حسنیه و حوزه در علمیه در کشور و چندین هزار مداح و روحانی و نوحه خوان و ... و ظرفیت عظیم رسانه با شبکه های متعدد قرآنی و مذهبی باید دریایی زلال و شفاف باشد که متاسفانه به واسطه ضعف در مدیریت دینی و به تبع آن مدیریت سیاسی و فرهنگی، این دریا به رودی کم عمق و کم عرض تبدیل شده است!

با این وجود باید اذعان داشت علی رغم تلاش های شبانه روزی دشمنان نظام در خشکاندن و گل آلود کردن این رود، سرچشمه لایتناهی این رود هیچگاه خشک نخواهد شد و سیلاب و خروش چند ده میلیونی آن را در بزنگاه های بزرگ نظیر روز عاشورا و اربعین و مراسمات مذهبی شاهد هستیم.

حال که در شالوده و بنیان فکری نسل جوان ما اتصال به این چشمه معنوی لحاظ شده است و از سویی بنیان جامعه بر اساس محور دین و شعائر دینی بنا نهاده شده است، استفاده از  این بستر معنوی گسترده باید به صورت عمده و فراگیر در همه امورات نهادینه شود و شاهد توسعه و تحول در فرهنگ، اقتصاد، آموزش ، هنر و ... با رویکرد معنوی باشیم. اما دردمندانه مسیر یابی برخی از متولیان امر و قلت دانش مدیران در استفاده از این ظرفیت، صدمات و لطمات جدی به پیکره اعتقادی مردم به ویژه جوانان وارد ساخته که اصلاح این امور نیازمند برنامه ریزی و ساختار سازی مجدد است. در حقیقت ملت­‌ها برای حرکت در مدار آرمان­‌های خویش نیازمند منابع و پشتوانه­‌هایی هستند که انگیزه و قدرت لازم برای حرکت یکپارچه به سوی هدف را در آن­ها ایجاد نماید و این منابع سرشار در فرهنگ علوی و حسینی و رضوی به وضوح قابل رویت و لمس هستند و تنها کافی است کشتی در مسیر درست جهت یابی شود.

در حال حاضر دشمن علاوه بر جنگ افروزی در مقولات مختلف نظیر اقتصاد، فرهنگ، سیاست و ...  باور های نسل جوان را نیز نشانه رفته است و در صدد گل آلود ساختن همان چشمه معنوی است. بی تعارف در این مسیر تا حدود زیادی نیز به اهداف خود رسیده است و حتی در اموراتی از اهداف خویش نیز پیشتر رفته است! چه بسا اگر همین پشتوانه معنوی حاکم در جامعه و بستر عمیق مذهبی خانواده ها نبود، خسارات این جنگ فرهنگی بیشتر از این می شد.

بی هیچ تردید ترویج فرهنگ حسینی که شاکله آن امر به معروف و نهی از منکر است در مبارزه با شبیخون فرهنگی و دور کردن  جوانان از فرهنگ مادی گرایانه و استکباری ترویج کننده ابتذال نقشی ماندگار خواهد داشت.

باید بپذیریم تنها راه مقابله در برابر توطئه های فرهنگی و معنوی دشمن بازگشت به فطرت الهی انسان و به کارگیری  آموزه های معنوی و دینی در شخصیت بخشی به نسل جوان با رویکرد فرهنگ اسلامی به ویژه فرهنگ ماندگار حسینی است. فرهنگی که در سایر کشور های دنیا حتی کشورهایی که به دین اسلام اعتقادی ندارند ریشه دوانیده و آزادگی و رشادت امام و یارانش را قدر می نهند.

به دیگر سخن عاشورا و فرهنگ حسینی را می توان قرارگاه فرهنگی مقابله با شبیخون فرهنگی نامید که حضور جمعیت میلیونی مردم در این مراسم، تمامی محاسبات تئوریسین های غربی را به هم می ریزد و اتاق های فکر دشمن را در مقابله با جامعه ای متحد ( علی رغم داشتن تفکرات متفاوت و حتی زاویه دار با نظام) دچار اضمحلال می کند.

آنچه عیان است علقه نسل جوان به معارف دینی حتی در کمترین میزان خود ، اثرات چشمگیری در رد پذیرش برنامه های فرهنگی و هویتی دشمن دارد و برنامه ریزی اصولی و استفاده از این ظرفیت در گام و بزنگاه های معتبر معنوی، می تواند زمینه ساز توسعه فرهنگ اسلامی در کشور و پیشگیری از ولنگاری فرهنگی و گرایش نسل جوان به شالوده های پوشالی غرب شود.

توسعه و تقویت روحیه جهادی در کشور، توزیع گسترده بسته های معیشتی ، دستگیری از خانواده های نیازمند و ... تنها قطره و نَمی از یم بیکران اثرات نهادینه شدن سبک زندگی و فرهنگ حسینی در جامعه  است که به ویژه در ایام کرونا بیشتر شاهد آن بودیم.

در پایان باید اذعان داشت گره زدن اعمال و رفتار های شایسته به معنویت روزهای خاص و گام برداشتن در این مسیر از مبداء و آبشخور معنوی فرهنگ حسینی، بی تردید عامل توسعه آرمانی فرهنگ، انسانیت، عقلانیت، حجاب و پوشش، رفتار و سایر مقولاتی در جامعه می شود که شاید برای نزدیک شدن به این آرمان ها باید میلیاردها تومان هزینه کرد و ساعت ها برنامه ساخت و وقت صرف کرد! از این ظرفیت الهی غافل نشویم و فرصت بهره مندی از فرهنگ حسینی را از دست ندهیم! شاید فردا دیر باشد.

دیدگاه‌ها