با توجه به تحقیقات و اقدامات صورت گرفته در محلات حاشیه‌نشین شهر خرم‌آباد ازجمله جلسه‌های متعدد با مراجع انتظامی و دستگاه‌های قضایی، گفتگو‌های چهره به چهره، غرفه‌های خیابانی و میز‌های خدمت حقوقی برگزار شده در محلات حاشیه‌نشین توسط دفاتر تسهیلگری و توسعه محلی مستقر در مناطق حاشیه‌نشین، خشونت، نزاع و درگیری‌های فردی و جمعی، استعمال و خریدوفروش مواد مخدر به‌عنوان مسأله‌های اولویت‌دار مشترک ساکنان محلات حاشیه‌نشین محسوب می‌شوند. با اشاره به اینکه مسائل عنوان شده می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به امنیت اجتماعی و فردی وارد کند نیازمند راه‌کارهای مؤثری برای پیشگیری و مداخله سازنده جهت کاهش و عدم سرایت آن به جامعه هستیم. بدین منظور می‌توان از ظرفیت‌های خود محلات در خصوص حل مسائل و دغدغه‌هایشان بهره‌مند شد ازجمله می‌توان به  " گروه‌های صلح و سازش محلی " که اعضای آن متشکل از افراد اثر‌گزار و معتمدین محلی می‌باشند اشاره نمود که تأثیر بسزایی در کاهش تراکم پرونده‌های ورودی به مراجع انتظامی و دستگاه‌های قضایی خواهد داشت.

یکی از راه‌کارها برای پیشگیری و کاهش اختلافات و نزاع‌های موردنظر ایجاد سازش غیر قضایی بین افراد می‌باشد. سازش غیر قضایی روشی ساده، غیررسمی و انعطاف‌پذیر در حل‌وفصل اختلافات و دعاوی است که مذاکره‌های دوستانه، سریع، کم‌هزینه میان طرفین را با کمک شخص ثالث ممکن می‌سازد. از همین رو حل و فصل اختلافات تنها با توافق طرفین امکان‌پذیر است و سازش دهنده قدرت تحمیل الزام‌آور را بر طرفین ندارد.

هدف اصلی سازش پیدا کردن راه‌حل قابل‌پذیرشی برای هر دو طرف و حل اختلاف به روش دوستانه می‌باشد. افراد سازش دهنده با الهام از اصول بی‌طرفی، عدالت و انصاف، جلسات رسیدگی را به نحوی که خود مناسب تشخیص دهند برگزار می‌کنند و می‌توانند با رضایت طرفین محل انجام سازش را معین نماید. در حالی که در سازش قضایی، سازش در دادگاه انجام می‌شود و قاضی در روند سازش و گواهی نمودن سازش بین طرفین اختلاف نقش دارد.

در این راستا دفاتر تسهیلگری و توسعه‌ی محلی شهرستان خرم‌آباد که هشت دفتر در پانزده منطقه فعالیت می‌کنند ازجمله دفاتر تسهیلگری (پشت بازار و گل‌سفید، فلک الدین و میدان تیر، اسبستان و پشته مطهری ماسور، علی‌آباد و شمشیر آباد، دره گرم شرقی و غربی، پاچنار و جهانگیر آباد، اسدآبادی و کرگانه) موفق شدند با تشکیل گروه‌های صلح و سازش محلی متشکل از افراد اثرگذار، معتمدین، روحانیون، خبرنگاران و شورا‌های محلی و نیروی انتظامی و نمایندگانی از مراجع قضایی، شورا‌های محلی برخی اختلافات را ختم به سازش نمایند پرونده‌های مذکور از طرف کلانتری‌های محله و ساکنین محلات به دفاتر تسهیلگری ارجاع و با دعوت از طرفین دعوا در گروه صلح و سازش و تلاش در جهت منافع طرفین و ایجاد تعامل مؤثر و توافق رساندن طرفین دعوی است. در این روش بسیاری از پرونده‌های ارجاع شده را به رضایت و گذشت شاکی پرونده ختم نمایند.

از دیگر کار‌های دفاتر در این راستا دعوت از عباس عربی به عنوان پیشکسوت و پیشرو در امر حل اختلاف و صلح و سازش بین‌المللی و حضور در جمع مدیران و کارشناسان حقوقی شهرستان خرم‌آباد بود که تشکیل گروه‌های صلح و سازش در سطح محلات را اقدامی مثبت ارزیابی کرد.

امید است بتوان با هویت بخشیدن به گروه‌های صلح و سازش محلی، نهادینه‌سازی عدالت ترمیمی در جامعه، نظام‌مند کردن و تقویت مشارکت و افزایش تعامل نهاد‌های مردمی، موضوع گذشت و ایثار را در راستای پیشگیری و کاهش اختلافات و نزاع‌ها و میانجی‌گری‌ها در سطح جامعه نهادینه کرد.

 

مرجان محمدی (کارشناس حقوقی دفتر تسهیلگری پشت بازار و درب دلاکان)

 

دیدگاه‌ها