با گسترش مشکلات اقتصادی در سال‌های اخیر و به تبع آن افزایش طلاق، سرقت، اعتیاد و... در بین برخی خانواده‌ها، بسیاری از دانش‌آموزان در معرض آسیب‌های اجتماعی گوناگون قرار گرفته‌اند.
کارشناسان آسیب‌های اجتماعی را رفتاری می‌دانند که به طریقی با انتظارات مشترک و منطقی اعضای یک جامعه سا زگا ری ندارد و بیشتر افراد آن را ناپسند و نادرست می‌دانند. در واقع هر جامعه از اعضای خود انتظار دا رد از ارزش‌ها و هنجار‌هایی متناسب با هویت اجتماعی جامعه تبعیت کنند، اما همواره عده‌ای پا ره‌ای ا ز این ا رزش‌ها وهنجا ر‌ها را رعایت نمی‌کنند و در تضاد با ارزش‌های اخلاقی و اجتماعی هستند. جا معه افرادی که هماهنگ و همساز با ا رزش‌ها وهنجار‌ها باشند سازگار یا همنوا اشخاصی را که بر خلاف آن‌ها رفتا ر می‌کنند نا سا زگار یا نا همنوا می‌خواند ا ز میان افراد نابهنجار کسی که رفتار نابهنجار ش زودگذر نباشد ودیر گاهی دوام آورد، کجرو یا منحرف نامیده میشود ورفتار او را انحراف اجتماعی یا آسیب اجتماعی می‌خوانند. هر چند شاید به دلیل وجود برخی قوانین در مدرسه و نظارت مستمر مدیر و معلم بر رفتار‌های دانش‌آموزان، بروز آسیب‌های اجتماعی در مدارس کمتر محتمل است ولی پرهیز از قانون شکنی و گرفتار شدن در دام آسیب‌های اجتماعی در بین دانش‌آموزان به ویژه در خارج از مدرسه اجتناب ناپذیر است.در حقیقت باید اذعان داشت گسترش روز افزون آسیب‌های اجتماعی (خشونت و درگیری، ترک تحصیل، قلدری، مصرف دخانیات، مصرف قرص‌های روان گردان و مشروبات الکلی، فرار از مدرسه، اعتیاد، سرقت، تشکیل گروه‌های معارض و وندالیسم و…) به ویژه در سال‌های اخیر در بین دانش‌آموزان و همچنین شیوع مفسده‌های آشکار و پنهان، افزایش قابل توجه بزهکاری‌ها و کژروی‌های اجتماعی و آلودگی به مواد مخدر، به ویژه در میان جوانان و نوجوانان جامعه در حال گسترش است و این امر مستلزم تعمق و چاره‌اندیشی اساسی است.
هر چند دلایل بروز آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان عمدتاً ناشی از علل و عوامل خارج از مدرسه و پاره‌ای موارد و مشکلات اقتصادی، اجتماعی و سیاسی و... است، اما متولیان آموزش و پرورش در کشور در صددند با ارائه راهکار‌های عملی و استفاده از ظرفیت معلمان و مشاوران، تا حدود زیادی از اثرات این آسیب‌ها بکاهند. چرا که برگزاری دوره‌های مختلف، ، آموزش استفاده مناسب از اینترنت، ، بکارگیری شیوه‌های فرهنگی کارآمد، استفاده از مشاوران و روان‌شناسان در مدارس، غنی‌سازی اوقات فراغت، ایجاد شادی و نشاط در بین نوجوانان، برگزاری مسابقات ورزشی و فرهنگی و هنری و... قطعاً به کاهش آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی در بین دانش‌آموزان کمک می‌کند.
بر خی از راه‌های ارتقای مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان که در مدارس قابیلت اجرا دارند و در قالب‌های مختلف در مدارس پسرانه و دخترانه اجرا می‌شوند به شرح زیر هستند:
الف) توجه به ساختار‌های اجتماعی محله یا منطقه‌ای که مدرسه در آن قرار دارد در برنامه‌ریزی‌های درسی و غیر درسی
ب) راهکار‌های چگونگی قطع ارتباط با دوستان نالایق و ناشایست نشان دادن تأثیرات مخرب مراوده با این افراد
پ) برگزاری کارگاه‌های متنوع در راستای آموزش مهارت‌های زندگی نظیر روابط اجتماعی سالم، دوست یا بی، نحوه صحیح مطالعه و...
ت) توجه به عقایدو افکار دانش‌آموزان و پذیرش نظرات آنان در اجرای برنامه‌های آموزشی و مهارتی در مدرسه
ث) ارزش‌گذاری و تقویت عزت نفس، تقویت ارزش‌های دینی و اجتماعی در بین دانش‌آموزان
ج) آموزش مهارت نه گفتن در برابر خواسته‌های غیر منطقی و اغوا‌کننده
ح) طبقه‌بندی آسیب‌های اجتماعی نوپدید مرتبط با فضای مجازی و استفاده از کارشناسان و متخصصان این حوزه در مدارس جهت حل معضلات دانش‌آموزان
خ) ارزیابی برنامه‌های اجرایی پیشگیری و کاهش آسیب از حیث میزان موفقیت، موانع و چالش‌ها، قوت و ضعف و تغییر رویکرد‌ها در صورت نتیجه نگرفتن
البته اقدامات عملی دیگری نیز در مدارس قابل اجرا هستند که با برنامه‌ریزی و هماهنگی با سازمان‌هایی نظیر بهزیستی، نیروی انتظامی، سازمان تبلیغات و... هم اکنون در مدارس در حال اجرا هستند و تا کنون چندین بار کارشناسان حوزه‌های ذکر شده با حضور در مدارس در خصوص پیشگیری از مواردی نظیر اعتیاد، گرایش به دخانیات، خطرات فضای مجازی نسبت به برگزاری کارگاه و جلسات پرسش و پاسخ و برنامه‌هایی نظیر یاریگران زندگی، آموزش بلوغ نوجوانی و... اقدام نموده‌اند.
امید است با همکاری و همراهی همه سازمان‌ها و نهاد‌های متولی امر زمینه بروز آسیب‌های اجتماعی در جامعه کنترل گردد و شاهد پرورش نسلی مسئولیت‌پذیر و بهنجار در کشور عزیزمان ایران باشیم.محمد علی اسلانی / فرهنگی
توجه: هرگونه استفاده از مطلب با ذکر منبع و نام نویسنده، نشانه‌ی احترام شما به تلاش آن‌ها است.
کلیک کنید
دیدگاه‌ها