غلامرضا مصدق: هر دانش‌آموز فارغ‌التحصیل دوره ابتدائی می‌داند كه ایران از هزاران سال قبل كشوری خشك و نیمه‌خشک بوده، بخش مهمی از تحولات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی میهن ما با تأثیر‌پذیری عمیق از عامل کم‌آبی شكل گرفته است.
این واقعیت به اجداد ما در طول تاریخ یاد داده كه زندگی خود را با شرایط کم‌آبی و خشک‌سالی‌های مكرر تطبیق دهند. اما چه شد كه در دوران اخیر با علم به محدودیت آب و با وجود در دسترس بودن امكانات عظیم مادی و انسانی در عصر مدرنیته برای بهره‌برداری كارآمدتر از منابع آب به این روز افتاده‌ایم؟! جواب بسیار ساده است، بی‌تدبیری مفرط در مدیریت بهره‌برداری از منابع آب!برای توضیح این سوء مدیریت خانمان‌سوز فقط به چند مورد عینی اشاره می‌كنم، تا عمق فاجعه بهتر مشخص شود.
➖ در طرح اولیه فولاد مباركه قرار بود این واحد عظیم آب بر، که سالانه به‌تنهایی به‌اندازه مخزن سد کرج آب مصرف می‌کند در بندرعباس كنار آب‌های آزاد كره زمین با امكان دسترسی هزاران هزار میلیارد مترمكعب آب ایجاد شود. اما در عمل چه شد؟ آن را در حاشیه كویر احداث كردند و بعد مجبور شدند آب موردنیاز آن را از ده‌ها كیلومتر دورتر از استان چهارمحال با هزینه هنگفت فراهم كنند و عجیب‌تر اینكه هر روز بر وسعت آن افزوده میشود.
➖ فضای سبز کلان‌شهر اصفهان از هر شهر شمالی پرباران كشور سرسبزتر و آبادتر است.
➖ از سرشاخه‌های دز در لرستان آب مصرفی شرب، كشاورزی و صنعتی را با یك شبكه پیچیده انتقال بسیار گران‌قیمت به قم برده با آن دریاچه مصنوعی تفریحی ساختند، در حالی که در كنار این خط انتقال آب هزاران هكتار زمین مرغوب دیم و ده‌ها روستای بی‌آب در لرستان وجود دارد.
➖ از كوهرنگ آب را به یزد كم آب‌ترین استان كشور، انتقال داده و با آن ده‌ها واحد صنعتی آب بر، مثل فولاد و كاشی ایجاد کردند.
➖ در حالی که در تمام دنیا برنج در مناطقی با بارش سالانه بالاتر از ٨٠٠ میلی‌متر كشت میشود، در جای‌جای ایران خشك حتی اصفهان كویری به‌وفور برنج به عمل می‌آید.
➖ تنها در بخش كوچكی از سواحل ٢٠٠٠ كیلومتری جنوبی ایران در آبادان، ماهشهر و بندرعباس چند صنعت آب بر شكل گرفته، عمده صنایع آب بر ما در استان‌های مركزی كم آب در حاشیه کویر ایجاد شده‌اند.
➖ بیش از ٩۵٪ كشاورزی ایران كه ٩٠٪ آب كشور را مصرف می‌کند هنوز از شیوه آبیاری ماقبل تاریخ غرقابی با هدر رفت نوددرصدی استفاده می‌کند.
➖ در حالی که آب شرب کمتر از ۱٪ آب مصرفی منازل است، اما بر خلاف تمام دنیا سیستم آب‌رسانی آب شرب و آب غیر شرب برای شستشو، استحمام، آبیاری باغچه و غیره مشترک است.
🔲 چه باید کرد؟ فعلاً برخلاف نظر معاون اول رئیس‌جمهور كه دستور حل فوری مشكل زاینده‌رود را صادر فرمودند، هیچ راه‌حل فوری برای برون‌رفت از این چالش بزرگ به‌جز عکس کردن اکثر سیاست‌های موجود بهره‌برداری از آب وجود ندارد، ازجمله مهم‌ترین اقدامات عبارت‌اند از:
💦 بجای اینکه آب را با هزینه هنگفت به کنار صنایع آب بر برده و ساختار طبیعی محیط‌زیست را دچار اخلال کنیم، صنایع را در کنار منابع آب ایجاد کنیم
💦 با اولویت بالا و فوری مصرف آب در کشاورزی را مکانیزاسیون کنیم
💦 توسعه صنایع آب‌بر و کشاورزی در استان‌های کم آب را متوقف کنیم
💧سیاست خودکفائی( بخوانید خودویرانگری ) بخصوص در تولید محصولات کشاورزی را کنار بگذاریم
💧قیمت آب واقعی گردد تا معلوم شود قیمت واقعی یك كیلو هندوانه و تولید یك تن فولاد در كویر چقدر است
💧بالغ‌بر ۹۵٪ از ٢٠٠٠ كیلومتر سواحل جنوبی كشور لم‌یزرع و بلااستفاده مانده، در سواحل جنوبی خلیج‌فارس با طبیعتی خشن‌تر از سواحل ما شهر‌های مدرن، پررونق و پرجمعیتی مثل دبی و دوحه شکل گرفته، چرا ما نتوانیم چنین کاری بکنیم؟ راستی سال آینده جام جهانی فوتبال در دوحه برگزار میشود
💧تصفیه و بازیافت فاضلاب برای مصارف صنعتی و غیر شرب، ضمن حفظ محیط زیست، منابعی عظیمی از آب را فراهم می‌کند.
ادامه سیاست ناكارآمد فعلی بهره‌برداری از منابع آب مثل، انتقال آب از یك استان به استانی دیگر به‌جز كاشتن بذر كینه و اختلاف بین مردم مناطق مختلف و عمق بخشیدن به این معضل بزرگ نتیجه دیگری در بر ندارد. اقدامات بالا را از همین امروز شروع كنیم، فردا دیر است.
کلیک کنید
دیدگاه‌ها