جوهره شهرها چگونگی مدیریت آن‌ها است و تجربه نشان داده است که سیستم خوب اداره شهر، امکان زندگی خوب در شهر و توسعه بهینه شهری را پیش رو دارد ، کاستن از میزان نارضایتی شهروندان از سازمان‌های شهری، کاهش مشکلات اجتماعی، فرهنگی، خدماتی، تقویت روحیه مشارکت شهروندان در امور شهر، بازگرداندن آسایش و آرامش و زیبایی به محیط‌های شهری، اجرای عدالت اجتماعی به نحو مؤثر همه و همه در گروه مدیریت بهینه شهری است. به علت افزایش جمعیت، توسعه نامناسب فضایی شهرها، کمبود سرانه‌ها، معضل حاشیه‌نشینی، مشکلات و چالش‌های شهر و شهرنشینی، نیاز به شیوه‌هایی نوین در مدیریت شهری وجود دارد.
انواع اداره شهرها بر مبنای مدیریت شهری
شهرداری به عنوان هسته مرکز مدیریت شهری نقش هدایت، نظارت، راهبردی و جلب مشارکت سایر بازیگران عرصه شهر را بر عهده دارد. در نتیجه مدیریت شهر به عهده نهادی به نام شهرداری است. چنانچه راه و رسم اداره کردن شهرها را به‌ویژه در شهرهای کهن، متعلق به جوامعی که تاریخی دورودراز دارند، بتوان بر مبنای طیف مدیریت شهری طبقه‌بندی کرد، می‌توان از مقاطع یا انواعی به شرح زیر یاد کرد:
1- اداره کدخدامنشانه شهر2- مدیریت آمرانه
3- مدیریت آمرانه متمرکز شهری
4- مدیریت محلی
5- مدیریت مشارکتی شهر
6- اداره کردن مردمی شهر یا حکمروایی شهر
7- اداره کردن مردمی خردمندانه شهر یا حکمروایی شهری خوب
حکمروایی خوب شهری
حکمروایی شهری به عنوان شیوه نوین مدیریت شهری باید گامی در جهت بسط و ارتقاء فرهنگ شهرسازی برداشته و تلاشی به منظور نهادینه کردن فرهنگ مشارکت در بین مردم و مسؤولین شهر به عمل آورده شود. چرا که با نهادینه کردن مشارکت مردم، گامی نوین در مدیریت شهری و اداره شهر برداشته خواهد شد که خود نقش بسزایی را در رفع چالش‌های شهر، شهرنشینی و مدیریت شهری را ایفا خواهد کرد.
حکمروایی خوب مدیریت شهری دارای 8 مؤلفه اصلی است این مؤلفه‌ها عبارت‌اند از مشارکتی بودن، اجماع محوری، پاسخگویی، شفافیت، مسئولیت‌پذیری، کارایی و اثربخشی، جامعیت و عدم تبعیض میان شهروندان و نهایتاً حاکمان قانون.
1- مشارکتی بودن: مشارکت سنگ بنای اصلی حکمرانی خوب به شمار می‌رود. مشارکت مردم می‌تواند به‌صورت مستقیم و یا از طریق نهادهای مشروع واسط میان دولت و آن‌ها یا نمایندگان منتخبشان باشد. البته باید دقت کرد که ایجاد دموکراسی تنها به معنای دخیل ساختن توقعات و انتظارات اقشار آسیب‌پذیر در اتخاذ سیاست‌ها نیست بلکه مشارکت باید سازمان‌دهی شده باشد و از طریق ابزارهای تعریف‌شده محقق می‌گردد.
2- حاکمیت قانون: حکمرانی خوب نیازمند چارچوب‌های قانونی بی‌طرفانه ایست که غیر مغرضانه اجرا شوند.
3- اجماع محوری: در سطح جامعه کنشگران زیادی با نقطه نظرات مختلف حضور دارند. حکمرانی خوب می‌بایست منافع متفاوت گروه‌های گوناگون را با دستیابی به یک اجماع گسترده فراهم نماید. تصمیم‌گیری مبتنی بر اجماع فرایندی است که در آن قدرت شخصی و کنترل اطلاعات تابع بحث صادقانه پیرامون موضوعات است. اجماع محوری نیازمند درک درستی از دورنمای بلندمدت توسعه انسانی پایدار و شیوه رسیدن به اهداف در این نوع توسعه است.
4- پاسخگویی: پاسخگویی یک نیاز کلیدی برای حکمرانی خوب به شمار می‌رود. نه‌تنها نهادهای دولتی، بلکه بخش خصوصی و سازمان‌های غیرانتفاعی و غیردولتی نیز باید به عموم مردم، خاصه ذینفعان خود، پاسخگو باشند و نکته مهم اینجاست که پاسخگویی تنها از طریق اعمال شفافیت و حاکمیت قانون اجرایی می‌شود.
5- شفافیت: شفافیت به معنای اتخاذ تصمیمات و اجرای آن‌ها مطابق قوانین و مقررات است. همچنین به معنای دسترسی آزاد مردم به اطلاعاتی است که می‌تواند بر زندگی آن‌ها تأثیرگذار باشد.
6- مسئولیت‌پذیری: در حکمرانی خوب سازمان‌ها و نهادها باید در خدمت ذینفعان باشند و در قبال وظایف محوله مسئول باشند. فرافکنی و توهم توطئه ازجمله مواردی هستند که همواره برای فرار از مسئولیت‌پذیری به کار گرفته‌شده‌اند.
7- کارایی و اثربخشی: حکمرانی خوب به معنای آن است که فرایندها و نهادها در راستای نیاز جامعه عمل کنند و بهترین استفاده را از منابع بنمایند. مفهوم کارایی در زمینه حکمرانی خوب در بر گیرنده استفاده صحیح از منابع در جهت توسعه پایدار و حفاظت از محیط زیست نیز هست و فقط به معنای فنی کارایی نیست. دخالت شهروندان در اداره امور شهر موجب می‌شود مراحل سیاست‌گذاری اداره امور شهر با نظر جمعی صورت پذیرد و راه‌حل نهایی نیز از پذیرش بیشتری برخوردار شود.
8- جامعیت و عدم تبعیض میان شهروندان: رفاه و سلامت در یک شهر زمانی به وجود می‌آید که تمام اعضای آن احساس کنند در جریان تحولات آن قرار دارند و به‌نوعی خود را عضو تأثیرگذار پندارند.
با توجه به مدل حکمرانی خوب شهری ساکنان مناطق مختلف شهر، از شهروند انفعالی به شهروند فعال و مسئولیت‌پذیر تبدیل می‌شوند.
متأسفانه بنا به انتخاب‌های و مصوبات اعضای محترم شورای شهر مردم پلدختر در 4 دوره گذشته، مدیریت شهری در پلدختر به محلی برای آزمون‌وخطا مدیران تبدیل شده است که سه مورد از اقدامات غیر کارشناسی شده یادآوری می‌گردد.
1- تغییر نام و حصار کشی بتونی پارک جانبازان و تبدیل این پارک به نام پارک بانوان! ابتدایی‌ترین شرط ایجاد پارک بانوانان در همه شهرهای کشور: عدم دید و مشرف بودن ساختمان‌های اطراف پارک و وسعت حداقل 2 هکتاری پارک: می‌باشد.
2- ایجاد و احداث دریاچه توریستی و تفریحی که قرار بود به عنوان منبع درآمد پایداری برای شهرداری تبدیل شود، درست در بستر رودخانه کشکان که خوشبختانه عمر این دریاچه کمتر از 90 روز بود، هر چند بار مالی و ضرری هنگفت برای شهرداری به همراه داشت.
3- مکان‌یابی نامناسب بازارچه شهر پلدختر و عدم استفاده و کارایی از قسمت اعظم مغازه‌های این بازارچه بعد از گذشت بیش از 15 سال. بازارچه‌ای که قرار بود معضل سد معبر و دست‌فروشی رو در شهر پلدختر رو حل نماید.
امید است مردم شریف و نجیب پلدختر نسبت به وضعیت تأسف‌بار زیرساخت‌ها، مبلمان شهری، فضای سبز و دیگر کاستی‌ها شهر و از همه مهم‌تر تغییر در نحوه مدیریت شهر از حالت کدخدامنشانه به حالت حکمروایی خوب شهری احساس مسئولیت نمایند و در انتخابات پیش رو افراد شایسته رو برای شورای شهر انتخاب تا ثمره این انتخاب درست مردم، بهبود و ارتقاء کیفیت محیط زندگی شهر پلدختر گردد؛ زیرا شهروندان شهر خوب را می‌سازند.مهدی مهدی نسب
کلیک کنید
دیدگاه‌ها
متاسفانه برای برخی شورای شهر پلدختر،طایفه بازی فرصتی را برای کسانی بوجود اورده است که نه علمی دارند و نه ذهنیت توسعه گرایانه ای.
اما خوشبخانه امروز مردم اگاه تر از گذشته هستند و به شخصه امیدوارم که برای انتخابات سال ۹۶، گزینه های مناسبتری را نسبت به قبل انتخاب کنند.
تشکر مجدد از جناب مهندس مهدی نسب و وبسایت وزین یافته