استان لرستان با دارا بودن آب‌وهوای کوهستانی و پربارش در ردیف مناطق مستعد کشاورزی قرار گرفته است و پتانسیل‌های فراوانی جهت تبدیل‌شدن به قطب مهم کشاورزی و باغداری در کشور را دارا می‌باشد که طبیعت چهارفصل آن یک ویژگی خاصی است که این امکان را فراهم کرده است تا انواع محصولات کشاورزی و باغی گرمسیری و سردسیری در این استان تولید شود.

رودخانه‌های مهمی همچون سزار و سیمره که از کوه‌های لرستان سرچشمه می‌گیرند و به دشت خوزستان جاری می‌شوند متأسفانه در این استان بهره‌برداری مطلوبی از آن‌ها انجام نمی‌شود که علت مهم آن عدم احداث سدهای مناسب برای مهار آب‌ها و استفاده از آب آن‌ها برای کشاورزی و همچنین موضوع مهم‌تر عدم تخصیص عادلانه سهم آب کشاورزی به لرستان از طرف وزارت نیرو است.

با این وجود یکی از راه‌های بهره‌برداری حداقلی از منابع آب استان احداث ایستگاه‌های پمپاژ آب از رودخانه‌ها است که در حال حاضر با وجود مشکلات فراوان مورد استفاده قرار گرفته است که یکی از این ایستگاه‌های پمپاژ، طرح ملی ایستگاه پمپاژ آب روستای کلکه شهرستان ازنا از رودخانه ماربوره در مجاورت اشترانکوه است که در صورت رسیدن به ظرفیت کامل بهره‌برداری می‌تواند به قطب کشاورزی در منطقه شرق استان لرستان تبدیل شود.

زمزمه‌های ایجاد این پروژه به اوایل دهه هشتاد بر می‌گردد که بررسی‌هایی انجام گرفت ولی به خاطر برخی مشکلات در حد همان طرح روی کاغذ ماند که در سال 86 با پیگیری‌های صورت گرفته و مساعدت وزارت نیرو ردیف اعتباری این طرح مشخص شد و به‌سرعت عملیات اجرایی آن آغاز گردید که پی‌ریزی ایستگاه پمپاژ و احداث خط لوله اصلی انتقال آب و همچنین احداث منبع ذخیره آب در ارتفاعات صورت پذیرفت ولی به خاطر برخی ناهماهنگی‌ها و نبود بودجه و اعتبارات عملیات اجرایی آن در برخی مقاطع با کندی موجه شد و چند سالی هم متوقف گردید.

مرحله تکمیلی این پروژه در سال‌های اخیر با احداث ایستگاه پمپاژ و همچنین لوله‌گذاری در اراضی کشاورزی صورت گرفت با پیگیری‌های صورت گرفته از طرف امور آب استان لرستان و شهرستان ازنا اجرا گردید که با وجود راه‌اندازی، این طرح دارای نقایصی است که بهره‌برداری کامل از این طرح را با مشکل مواجه کرده است و عامل مهم آن عدم نظارت کافی و تخصصی از طرف مسئولان مربوطه در حین اجرای این پروژه تاکنون بوده است.

مشکلات عمده این پروژه از ایستگاه پمپاژ شروع و تا زمین‌های کشاورزی ادامه دارد و یکی از ایرادهای مهم آن عدم محاسبه دقیق ارتفاع بین ایستگاه پمپاژ و منبع ذخیره آب در ارتفاعات است که باعث شده تا انتقال مناسب آب به منبع ذخیره را با مشکل مواجه کند و با این محاسبات اشتباه در حال حاضر تابلوها و موتورهای برقی نصب‌شده جهت انتقال آب از قدرت لازم برخوردار نیستند و تاکنون این اشکالات مهم صدماتی را نیز به این تأسیسات وارد نموده است.

مجوز اعطاشده در این طرح جهت بهره‌برداری از آب رودخانه 380 لیتر بر ثانیه بوده که 60 لیتر آن را کاهش داده‌اند. کل اراضی دیم در این روستا در حدود 700 هکتار است که در این طرح 600 هکتار تحت پوشش قرار می‌گیرد و با توجه به ظرفیت کافی حجم آب رودخانه ماربوره امکان تحت پوشش قرار دادن تمامی این 700 هکتار وجود دارد که تاکنون 400 هکتار از آن لوله‌گذاری و آماده کشت شده است که این لوله‌گذاری‌ها با نظارت لازم همراه نبوده و در برخی موارد این لوله‌های انتقال آب در روی زمین قرار دارند و یا در عمق مناسبی قرار نگرفته‌اند و نکته دیگر هم تخریب جاده‌های بین مزارع است که راه دسترسی کشاورزان به زمین‌های خود را با مشکل مواجه کرده است.

 

در حال حاضر طولانی شدن تکمیل پروژه آبیاری بارانی این روستا مشکلات اقتصادی و اجتماعی را در پی داشته است که رفع این مسائل و مشکلات نیازمند اهتمام جدی دستگاه‌های مسئول ازجمله وزارت نیرو و امور آب و اداره جهاد کشاورزی استان و شهرستان و سایر دستگاه‌های مرتبط برای رفع ایرادها و مسائل و مشکلات این طرح از جمله تکمیل و رفع مشکلات ایستگاه پمپاژ و اصلاح و تکمیل شبکه آبیاری و پوشش تمامی اراضی موردنظر در این طرح است که در صورت بهره‌برداری کامل از این طرح تحول عظیمی در کشاورزی شرق استان لرستان و منطقه ازنا به وجود خواهد آمد و با توجه به حاصلخیزی خاک این منطقه می‌توانند به محلی برای کشت انواع محصولات کشاورزی و باغی تبدیل گردند و علاوه بر ایجاد اشتغال‌زایی برای چند هزار نفر به‌طور مستقیم و غیرمستقیم تأثیر بسزایی بر حفظ محیط‌زیست و اکوسیستم منطقه اشترانکوه خواهد داشت که تحقق این امر در گرو توجه واقعی مسئولان محترم استانی و کشور است.

نویسنده: حسن گرجی

 

دیدگاه‌ها