پایگاه خبری یافته: اسفند 1302 هجري شمسي مصادف بود با سال‌روز اعدام مهرعلي‌خان (اميرمنظم) حسنوند و شيخ‌علي‌خان (شيخه) بيرانوند توسط سپهبد اميراحمدي در ميدان اعدام (آزادي) خرم‌آباد است.
92 سال قبل در چنين روزي، نيروهاي نظامي ارتش غرب به سركردگي اميرلشكر احمدآقا اميراحمدي (كه فروردين 1309 درجه سپهبدي گرفت و به سپهبد اميراحمدي مشهور شد) پس از كسب تكليف از رضاشاه، اقدام به اعدام مهرعلي‌خان و شيخه به همراه چند نفر ديگر نمود كه اكثراً از ايل بيرانوند بودند.
البته اعدام سران عشاير لرستان بدين‌جا ختم نشد و 27 شهريور 1304 نيز 13 نفر ديگر از سران سرشناس عشاير در بروجرد و توسط اميرلشكر "حسين خزاعي" به دار آويخته شده و عده‌اي ديگري نيز در نهاوند به همين سرنوشت دچار گشتند.
ميدان آزادي خرم‌آباد سال 1302 وجود نداشت و اين محدوده زميني محدود به ورودي پل صفوي (بزرگ) را از جانب غربي شهر در بر مي‌گرفت كه حدود 3 دهه بعد، به خاطر اين واقعه اعدام، نام ميداني كه در آن‌جا بنا نهاده شد را اعدام مي‌گفتند. بعدها در مجاورت اين ميدان، ساختمان شهرباني و زندان مركزي خرم‌آباد احداث شد و نام ميدان آن به ميدان مجسمه (به خاطر نصب مجسمه رضاشاه وسط ميدان) مشهور گرديد و پس از پيروزي انقلاب اسلامي به ميدان آزادي تغيير نام داد.
دو نفر وسط بر چوبه‌ي دار: مهرعلي‌خان حسنوند و شيخه بيرانوند
مهرعلیخان فرزند صيدمهديخان حسنوند ملقب به اميرالعشاير و شاه‌زاده‌خانم جايدري (دختر زين‌العابدين‌خان) سال 1259 هجري خورشيدي در سلسه به دنيا آمد. وي كه سيمايي خوش داشت پس از مشروطيت، به ترتيب القاب سردار اسعد، سردار امجد، امير اكرم و امير منظم را از محمدعلي‌شاه و احمدشاه گرفت و پس از شكستن حصر عشاير بيرانوند در تنگه زاهدشير و ورود نيروهاي نظامي در 22 آذر 1302 به خرم‌آباد، اگر چه با آنها همكاري‌هايي داشت، ولي دست آخر توسط سرهنگ گيگو (گريگور ارمني) در منطقه بسطام بازداشت شد.
سرهنگ "محمودخان پولادین" که از طرف امیراحمدی به عنوان بازپرس و در حقیقت رئیس دادگاه یقین شده بود، نتوانست حرفی از او بکشد؛ یعنی مهرعلیخان هرگز به سوالات او پاسخ نداد و تنها به این نکته اشاره کرد: ما باید اعدام شویم دیگر این سوال و جواب‌ها چه ضرورتی دارد؟
وي به همراه با شيخ‌علي‌خان بيرانوند، سردارخان والي‌زاده (فرزند پاپي‌محمدخان) و يك نفر ديگر كه از ايل بيرانوند بود، چند روز زنداني و دست آخر 18 اسفند 1302 (به قولي 19 اسفند و به قول دیگر 21 اسفندماه 1302) به دار آويخته شدند. از مهرعلي‌خان فرزندي بر جاي نمايند.
***
"ﺷﯿﺦﻋﻠﯽﺧﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪ" ﻣﻌﺮﻑ ﺑﻪ "ﺷﯿﺨﻪ" و معروف ﺑﻪ "ﺍﻣﻴﺮ العشاير" فرزند حاجي‌علي‌خان و نوه‌ي اسدخان بيرانوند بود. مادر وی "زینتی" نام داشت و از شاخه تاری بیرانوند بود. شيخه سال 1250 هجري خورشيدي به دنيا آمد. (پس از مرگ صيدمهديخان حسنوند، خوانين به شيخعلي خان بيرانوند اميرالعشاير مي‌گفتند)
وي ﺩﺭ ﻣﯿﺎﻥ ﺑﯿﺮﺍﻧﻮﻧﺪﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﺠﺎﻋﺖ ﻣﻌﺮﻭﻑ ﺑﻮﺩ ﻭ ﺍﻧﺪﺍﻡ ﺩﺭﺷﺖ ﻭ ﻧﯿﺮﻭﯼ ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ ﺍﻭ ﭼﻬﺮﻩ خاص او، هراسي در دل متخاصمين ايجاد مي‌كرد. ﺷﻴﺨﻪ ﺑﻌﺪ ﺍﺯ ﺗﺮﻭﺭ ﻋﻠﯽﻣﺮﺩﺍﻥخان (مردو) در بهمن‌ماه 1301، به رياست بخش اعظم ايل بيرانوند دست يافت.
مرحوم حسام‌الدين ضيايي (1368–1298) محقق خرم‌آبادي جهت انتشار كتابي در زمينه تاريخ لرستان طي نامه‌نگاري‌اي كه با سپهبد اميراحمدي سال 1340 داشته، از وي مي‌خواهد خاطراتش را از لشكركشي سال 1302 به لرستان بازگو نمايد تا در اين كتاب منتشر شود. در بخشي از نوشته‌هاي سپهبد اميراحمدي در خصوص مذاكرات سال 1302 با شيخه بيرانوند آمده است:
... پس از چند روز استحكاماتي كه در تنگ زاهدشير در دست ساختمان بود و من براي سركشي آن‌جا رفتم. به من گزارش دادند كه شيخه رئيس طايفه بيرانوند در نزديكي تنگ زاهدشير در ميان يكي از تيره‌هاي بيرانوند توقف كرده است.
يكي از لرستاني‌ها را نزد او فرستادم تا به نزديكي تنگ زاهدشير آمده و با من ملاقات كند. طولي نكشيد كه مشاراليه با 400-500 تفنگچي به طرف من آمد. يك نفر از نظاميان را فرستادم و به او پيغام دادم تفنگچي را دور بگذارد و به تنهايي نزد من بيايد چنان‌كه من به تنهايي جلوي تنگ هستم. مشاراليه پس از چند دقيقه نزد من آمد.
قبلاً فكر مي‌كردم كه شيخ‌علي‌خان رئيس طايفه بيرانوند با داشتن قيافه طبيعي و ساختمان اندام متناسب خواهد بود، ولي وقتي او را ملاقات كرد تعجبم بسيار شد زيرا اين مرد بسيار قوي‌هيكل بود از موي سرش تا نزديك سينه‌اش كه يقه او باز بود يك پارچه سرداري مشكي در بر داشت مثل آن كه نقره‌كاري كرده باشند.
از او پرسيدم كه فارسي مي‌فهمي؟ اشاره كرد كه بله. گفتم: سواد داري؟ گفت: خير. گفتم از اعلاميه اطلاع داري؟ گفت: بله. گفتم: خوب فهميده‌اي؟ گفت: بله.
گفتم شيخ‌علي‌خان، هدف ما همان است كه در اعلاميه نوشتم و غير از آن عملي انجام نخواهم داد. آنچه نوشته‌ام اوامر دولت است كه من بايد آن را اجرا كنم و اجرا مي‌كنم. اما خود من هم يك سياستي از نقطه‌نظر فرماندهي دارم كه به موقع به اجرا بگذارم و آن اين است كه در نظر دارم يك نفر از رؤساي طوايف پيش‌كوه (لرستان) را در مقابل والي پشت‌كوه(ايلام) به والي‌گري پيش‌كوه برقرار كنم كه در اردوكشي‌ها و اصلاحات لرستانو تامين سعادت لرستاني‌ها شريك كار باشد. آنچه جستجو كردم بهترين فرد تو را انتخاب كردم زيرا در جنگ‌هاي اطراف بروجرد كه من تحت فرماندهي افسران روسي در حكومت قوام‌الدوله به سيلاخور آمدم همه جا با تو تماس حاصل كردم و تو را مرد رشيدي و فرد قابلي دريافتم. بنابراين در نظر دارم تو را به والي‌گري پيش‌كوه برقرار كنم. لكن شيخعلي خان تو بايد بداني كه فرمان اين مقام بايد از طرف دولت صادر شود و من نمي‌توانم مقام والي‌گري را بدون حكم دست شما بدهم. براي آن كه بتوانم اين فرمان را از دولت صادر كنم پيشنهادي دارم كه شما آن را اجرا كنيد تا اين فرمان براي شما صادر شود و به سعادت بزرگي نائل آييد و پيشنهادم اين است:
اين تيره ياراحمدي كه از طايفه بيرانوند مي‌باشند و در جلوي تنگ زاهدشير زندگي مي‌كنند و تو رياست آنها را دارا هستي، موقعي كه ما (نظاميان) به تنگ زاهدشير رسيديم (آبان و آذر 1302)، جلوي اردوي مرا گرفته و چند نفر از نظاميان را به قتل رساندند. تو فردا چند قبضه از تفنگ‌هاي آن‌هارا جمع‌آوري كن و با يك نامه نزد من در خرم‌آباد بفرست. عبارت اين نامه چنين باشد: چون اين تيره از طايفه من نفهميده جلوي نظاميان را گرفتند و چند نفر از آن‌هارا به قتل رساندند، من هم براي تنبيه، آنها را خلع سلاح كرده و تفنگ‌هاي آنان را بدين‌وسيله تقديم دولت مي‌كنم. من اين نوشته شما را به تهران مي‌فرستم و صداقت و صميميت تورا با اين نوشته تاييد و تصديق مي‌نمايم و فرمان والي‌گري را براي تو صادر مي‌كنم.
وقتي مطالب من تمام شد، انتظار داشتم از من تشكر كند، لكن دفعتاً قيافه او تغيير كرد و با صورت برافروخته به من گفت: امير غرب! اين حرفها را نزن! اين‌جا تنگ زاهدشير است، عقاب اگر خواسته از روي تنگه عبور كند، مقاديري از پر و بالش را ريخته است! اگر تو بخواهي از لرستان تفنگ بگيري، تكه‌ي بزرگي كه از اين قشون به دست تو خواهد آمد، يك گوش خواهد بود كه در بروجرد تحويل بگيري ...
***
اميراحمدي در خاطراتش نوشته است: اطلاع يافتم كه شب 17 دي 1302 متجاوز از 20 هزار تفنگچي عشاير قصد حمله به خرم‌آباد را دارند؛ اين بود كه تصميم گرفتم 15 دي‌ماه و 2 شب قبل، ما به آنها حمله‌ور شويم. به سرهنگ گيگو دستور داده بودم به عنوان گردش يا به هر بهانه ديگر، مهرعلي‌خان [حسنوند] را با نيرويي كه در اختيار دارد به دامنه كوه ريمله بياورد و اگر مهرعلي‌خان نيامد، خودش با نيرو بيايد و آن‌جا را در دست بگيرد تا حمله‌ي ما به بيرانوندها را تسهيل كند. مهرعلي‌خان آمده و 50 سوار هم با خود آورده بود.
روز چهاردهم دي‌ماه خبر رسيد كه شيخعلي خان بيرانوند به خرم‌آباد آمده و در خفا و در منزل يك پيلور به سر مي‌برد و هر چه فشنگ به او عرضه مي‌دارند به هر قيمتي كه باشد خريدار است. يك دسته پياده‌نظام فرستادم و شيخه را در منزلي كه به سر مي‌برد دستگير كردند و او را حبس نمودم. با اين حسن تصادف، رئيس طايفه‌ي بيرانوند با پاي خود به دام افتاد و نقشه‌اي كه داشتند عقيم ماند.
به هر حال، شيخه حدود 2 ماه پس از اين جريان همراه با مهرعلي‌خان حسنوند، سردارخان والي‌زاده و ميرزا بيرانوند، در يكي از روزهاي 18 يا 19 و يا 21 اسفند 1302 (كه احتمالا 18 اسفند درست‌تر باشد) در ميدان اعدام (آزادي) خرم‌آباد به دار آويخته شد. از او 4 پسر به نام‌هاي محمد، حسين‌قلي، باقر و لطيف بر جاي ماند.ر - ج / خرم‌آباد
منابع:
* سرگذشت خرم‌آباد، سيد فريد قاسمي، 1394
* شورش لرستان، سيد يدالله ستوده، 1388
* نام‌آوران لرستان، محمدرضا والي‌زاده‌معجزي، 1389
* لرستان‌پژوهي (شماره 1 و 2)، به كوشش: سيدفريد قاسمي، 1377
* خاطرات نخستين سپهبد ايران، به كوشش: غلام‌حسين زرگري‌نژاد، 1373
* لرستان‌پژوهي (شماره 1 و 2)، به كوشش: سيدفريد قاسمي، 1377
* خاطرات نخستين سپهبد ايران، به كوشش: غلام‌حسين زرگري‌نژاد، 1373
* مشاهير لر، ايرج كاظمي، 1376
ميدان مجسمه (اعدام) خرم‌آباد با دورنمايي قلعه فلك‌الافلاك؛ سال 1350
کلیک کنید
دیدگاه‌ها
کجای حرکت خان بیرانوند افتخار آمیز است که طایفه گرايان آن را مایه مباهات خود می دانند، مگر نیروهای اعزامی از سوی حکومت مرکزی بدنبال یکپارچه کردن کشور و نهایتاً توسعه و نوسازی کشور نبودن؟!
امری که سالها بعد آن را محقق کردند. مقاومت سرکرده ی یک ایل در برابر نیروهای مرکزی که همواره بدنبال نگه داشتن اهالی منطقه در فلاکت بوده است، کجایش مایه مباهات و افتخار است؟؟؟
با سپاس از یافته
اصولا هر موضوعی را در ظرف زمان و مکان خودش باید سنجید.
نمی شود گفت صرفا اینها مانع توسعه لرستان بودند. البته با نگاه امروزی شاید این دو مانع توسعه یافتگی لرستان شدند و حداقل 50 سال لرستان را عقب نگه داشتند اما با نگاه 92 سال پیش شاید ما هم اگر بودیم جزء قشونشان بودیم.
ما امروز باید از گذشته درس بگیریم و امروزی فکر کنیم. امروز به جای گلوله، برگ رای تعیین کننده است.
اگر شبیه شهرهای توسعه یافته (مثل تهران) به لیست و تفکر رای دادیم (چپ یا راست یا میانه) می توانیم ادعای توسعه یافتگی کنیم.
آنهایی که به این نوشتار (توصیه به نحوه رای دادن) اینجانب اشکال وارد می کنند 92 سال دیگر همین نوشته را مرور کنند! امیدوارم دچار دور تسلسل نشویم...
آقای رحیمی شما چه بخواهید چه نخواهید اینها تاریخ لرستان هستند
جناب رحیمی
لازم است کمی تاریخ را مطالعه کنید تا بفهمید برخي طوایف لرستان برای چه مقصودی جلوی حکومت وقت ایستاده اند.
اینها دلیرانی هستند که همچون ستارخان و باقرخان در تبریز، رییس علی دلواری در بوشهر و میرزاکوچک خان در شمال علیه حکومت استبدادی ایستادگی کرده اند و در تاریخ کشور کمتر از آنان یاد شده است.
اینجا را که باز کنید متوجه خیلی از وقایع خواهید شد.
اصلن این درگیری های لرستان مبتنی بر چه علم و اگاهی بوده است؟
کلیه مطالب بالا بر خلاف تاریخ واقعی نگاشته شده و مشخص است از روی تعصب قومیتی یک طایفه خاص نوشته شده
واقعیت چیزهای دیگری میباشد
ترا بخدا تاریخ را تحریف نکنید
سر گردنه بگیری کجاش افتخاره؟
از سایت وزین یافته انتظار انتشار مطلب اینچنینی را نداشتیم
اگر رضا خان بدی هایی داشته ولی یکپارچه سازی کشور و مبارزه با اشرار در سرتاسر ایران بهترین کاری بوده که در ان زمان انجام گرفته
ضمننا نام شهید و شهادت خیلی عظمت دارد.
متاسفم در ضمن تقريبا كل هر دو طایفه نامبرده مهاجر میباشند و خرم آبادی نیستند
هم قومی وهم وطن عزیزم رضاخان و لشکرش میتوانستند با بحث و گفتگو با قوم بزرگ لر برخورد کنند نه اینکه با هواپیما عشایر را بمباران کنند تاریخ جنایات سپهبد امیر احمدی را که معروف به قصاب قوم لر است هرگز ازیاد نخواهد برد
اگر دلاوری نیاکانمان در مقابل بیگانه نبود شاید امروز نامی از قوم لر نبود
عقب ماندگی لرستان امروز گناه نیاکان گذشته مان نیست بلکه از نا توانی نسل امروز است یا علی مدد
دقیقا موافقم با فرمایشتان - گويا برخی افراد گردنه گیر سابق باید برای ما مایه فخر باشه ... ما کلی شخصیت های آزادی خواه و بزرگ مرد در طایفه با افتخار بیرانوند داریم ...
من فقط میدونم رضاشاه تونست به این منطقه امنیت را حاکم کند خصوصا با اعدام بعضی از یاغیان
کاشکی منطقی بود ود وری از تعصب جستن تا متوجه می شدیم خرم اباد چراو توسط چه كساني محاصره شد ؟
همه هم مي دانيم كه خان فردي بوده كه معمولا قانون محلي بر اساس عقل خود برقرار مي كرده و چند نوكر هم آنرا در محل اجرا مي كرده است و جديدا هم فيلم سريال باران بود كه موضوع خان را بررسي مي كرد حالا خودتان حساب كنيد كه اين افراد چرا با حكومت وقت مخالفت داشته اند
خواهشمند است مطلبي كه مي گذاريد روي حساب و منطق باشد اين قضيه ايجاد حكومت مركزي و تقويت آن نيز كه از زمان رضاشاه كه متاسفانه ايشان نيز لقب خان را يدك مي كشد در همه كشور از طرف خان هاي محلي مخالفت شده است و تقريبا كشور ما هم كه عشير ه اي است در تمام مناطق اتفاق افتاده و باعث افتخار نيست
مطلب خیلی جالبی بود
روحشان شاد و یادشان گرامی باد
حیف که استان ما کسی ندارد که این بزرگان را معرفی نماید.اینان چه از میرزا کوچک خان و یا رئیس علی دلواری کم دارند اینان نیز برعلیه استبداد مبارزه کرده اند
بنظر شما همون افرادی که نام بردی برعلیه رضاخان بودن ویا هم جهت-مردم خود رو قاضی کنند
سیستم عشیره ای سالها جز زیان و بیچارگی برای ما نیاورده. ما هنوز هم داریم چوب این طایفه بازی ها رو می خوریم.
کسانی که ادعا می کنند این افراد شهید و قهرمانن و در برابر استبداد وایسادن!!!(هر کی ندونه کتب ولتر و ژان ژاک روسو رو خوندن و آزادی خواه شدن) بلکه کسانی که ادعا دارن فقط یکی از دستاوردهای این خوانین رو برای مردم اسم ببرید. یه دستاورد.
جز غارت يا خون ریزی چی داشتن؟
حكومت بعد از اعدام این افراد برای لرستان امنیت، سواد، بهداشت، جاده و ... نیاورد؟
رییس علی دلواری مقابل بیگانگان جنگید و باعث افتخار است و میرزا کوچک خان قصد تجزیه ایران را داشت که از اين نظر کارش جالب نبود .
کلا هر کس که مقابل آبادانی و یکپارچگی مملکت ایستادگی کند کار درستی انجام نمیدهد
اینکه آزادیخواه ومبارز توصیف شدن شوخی بیش نیست و یا حکومت دیکتاتوری رضاخان به دنبال توسعه وپیشرفت دراین دیاره بوده خطای تا ریخی است.
به هرحال سیاست های غلط ونادرست حکومت وقت در دامن زدن به هرج ومرج وآشوب رو نباید نادیده گرفت
برای اطلاع بیشتربه کتاب رضاخان وتوسعه آمرانه نوشته تورج اتابکی در صفحات میانی مراجعه شود که به وضوح درمورد لرستان اشاره شده است
درضمن یاداوری تاریخ گذشته سرزمینمان نباید این قدر حساسیت برانگیزباشد
این دونفربخشی ازتاریخ گذشته مان میباشند چه برای بعضی حسن و یا حزن باشه
حتي حكومت هاي بعدي مثل جمهوري اسلامي حركت آنها را زشت و ريختن خون سربازان هموطن را و نوعي خيانت قلمداد مي كنند
بسيار متاسم براي سايت يافته كه با عنوان كردن اين مطالب به پديده زشت طايفه گري دامن مي زند .
متاسفانه ما حتي تحليل هايمان هم جانبدارانه است چه مثبت چه منفي.
چرا همه قضايا را صفر و يكي مي بينيم.
طايفه مسائل خوب داره بد هم داره ولي ما كلا رد مي كنيم.
دنياي مدرن الان دارن به سنت هاشون توجه مي كنن ولي ما كلا نفي مي كنيم.
طوابف كاركرد مثبت هم دارن همش منفي نيست
خان یعنی گذشت .....
خان یعنی ادب .......
خان یعنی شهامت ......
همین امروز اگر مشکلی برای شما پیش بیاید اگر طرفت خانزاده ای باشد متوجه گذشت و کار راه اندازی و فداکاری و ادب خوانین می شوی .....
سریال های امروز رو جدی نگیر ....
درود بر خوانین خوب و بزرگ زادگان
آن حکومت مرکزی که دوستمان با جانب داری از وی نام میبرد منظورش شخص شاه ملعون و سرسپرده ایی بود که نهایت خشونت را با افراد داخلی داشت و نهایت احترام و گردنکجی را در مقابل اجانب.
درود بر اولین مبارزان ضد استکباری که سران لرستان بودند.
درود بر آن بزرگمردان که با دستان خالی و ابتدایی ترین سلاح ها در برابر توپخانه قشون دولتی ایستادگی کردند.آری حال نوبت ماست که با تحصیل علم و کمک به توسعه استان همیشه سرفراز لرستان، راه آن سرداران را ادامه دهیم.
گرامی باد یاد و خاطره سرداران شیخ علی خان بیرانوند، امان الله خان کاظمیان دلفان،مهرعلی خان حسنوند،،یوسف خان سرتیپ نیای دلفان و دیگر غیور مردان لرستان که بدست حکومت رضاخان اعدام شدند.روحشان شاد و یادشان گرامی.
خدارو شکر که اون موقع این شیر مردان هم. بودن وگرنه منو شما الآن معلوم نبود اینجا باهم صحبت میکردیم یانه
دورود بر شرافت و غیرت بزرگ مردان قوم لر که هیچگاه در برابر زور و ظلم رضاخان تسلیم نشدند
وقتی نسل به ظاهر باسواد ما دلیرمردان تاریخ دیار خودشونو غارتگر و سرگردنه گیر معرفی میکنن حقمونه
دیگرانی که ما انها را میپرستیم انها همان کسانی هستند که با چنگ و دندان از تاریخشون دفاع میکنن و کوچکترین دلیری را تبدیل به حماسه میکنند ولی ما اینجا داریم قصابان و متجاوزان به خاک و جان نیاکانمان را ستایش و پرستش میکنیم
ان شیران بیشه دلاوری و شرافت یکصد سال است که از زندگانی دنیا اسوده شده اند خب تو این یک قرن که ان شیران نیستند چرا لرستان پیشرفت نکرده
مگر همین بزرگمردان نبودند که متجاوزان روس و انگلیس رو از خاک لرستان تارومار کردن مگر علت مرگ این بزرگمردان چیزی بجز مقابله با ظلم و ستم و تجاوز بود
ای شماهایی که این شیرهای بیشه دلاوری را محکوم به خیانت و شرارت و قتل و غارت میکنید ایا شما قادرید زجرها و دردها و گرسنگی ها و سردی ها و مرگ ها و دربه دری ها و تشنگی ها و غصه ها بی خوابی های یک هفته این زجرکشیدان را تحمل کنید ایا واقعا چنین توانایی دارید ایا انها یک عمر زجر و درد رو بخاطر یاغیگری و گردنه گیری به جان خریدند
ما چرا نباید از بزرگان لر حرف بزنیم تا کسی خرف میزنه به او تهمت نژادپرستی و طایفه‌بازی میزنند
این موضوع رو قبول دارم که بعضی‌ها زیاده‌روی میکنند و هنه‌چیز رو طایفهای نی‌بینند اما این دلیل نمیشه ما از کسانیکه مانع ورود روس‌ها به خاک لرستان شدند تعریف نکنیم شیخه و مردو و بقیه‌ی یارانشون در شمال لرستان در شهر بروجرد که موقعیت استراژیک حساسی داره شجاعانه ایستادند و تا حد توان مانع ورود قوای بیگانه به محدوده‌ی لرستان شدند
در پاسخ به اون دوستی که فرمودند خان‌ها ظلم میکردند این حرف درسته اما من از کسانی که از بزگان و ریش‌سفیدان شنیدند شنیدم که شیخه مردی دانا و بسیار خوش‌اخلاق بوده و با بقیه بسیار محترمانه برخورد میکرده پس بیخودی به بقیه تهمت ظلم‌کردن رو نزنید
و دوستی گفتند طوایف مهاجر هستند خب این چه مشکلی داره به‌جای این حرفا باید برادر باشیم پس حرفی نزنید که زمینه‌ی اختلاف و شادی عده‌ی دیگری رو دی پی داشته باشه
خوانین لرستان از هر ایل و طایفه ای برعکس به تصویر کشیدنشان در رسانه ها خوانین ظالم و خونریزی نبوده اند مگر در مقابل ظلم و بی عدالتی حکومت مرکزی .
این دوستانی که از حکومت آن زمان به نیکی (توسعه و پیشرفت) یاد میکنند و سران لرستان و قشون همراهشان را یاغی خطاب میکنند کاش مطالعه ای در مورد جنایات و ظلم حکومت مرکزی به مردم لرستان از جمله حمله سربازان روس به فرماندهی امیراحمدی و سرهنگ گیگور داشتند .
البته همین دوستان با نظرات خود که قابل احترام است اگر در آن موقعیت قرار میگرفتند مثل همان قشون عمل میکردند
لطفاباتوجه به شغل شریفتان درجهت آگاه کردن مردم نسبت به تاریخ گذشته لرستان ازبزرگ مردی از ایل حسنوند واز تیره توخن یا(توخان)اسکندر بنام ممه مروت (محمد) که بدون شک یکی ازبزرگترین تیراندازان وشجاع ترین مردان لرستان بوده که همیشه از مظلوم دفاع نموده وهمیشه دربرابر غارتگران وزورگویان ایستادگی ومقابله نموده ونام او بدون شک در دل زورگویان وحشت ایجاد میکرد وباتوجه به اطلاعات شفاهی که درسینه بزرگان حسنوند وبیرانوند از وی بیاد دارن میتوان تحقیق نمود واز آن رشادتها وشجاعتها کتابها وفیلم ها نوشت و ساخت که متاسفانه درمورد وی کوتاهی گردیده درزمان رضاخان واوایل محمدرضاشاه چون قانون حاکم نبود مردم ازامنیت کمی برخودار بودن وگروهای یاغی وغارتگر به بعضی ازطوایف حمله میکردنداما محمد مروتی معروف به ممه مروت باشجاعت ورشادت وحس دفاع ازمظلوم ومهارت بی نظیر درتیراندازی از تیرها وطوایف حسنوند واز ناموس آنها دفاع میکردکه داستانهایی ازاین رشادتها درخاطرات بزرگان طایفه بیادگارمانده که انسان را به حیرت وامیدارد
هنگامی که جوانان بی سر لر که با تابه داغ و آهنی بی سر از جای خود بلند میشدند شما کجا بودید؟زمانی که رضا خان اولین حمله هواپیمایی تاریخ ایران را به لرستان کرد شما کجا بودید؟
شکست از رضا پالانی باعث شد که امروز ما مستعمره فارس های بی هویت شویم
پیشنهاد میکنم جنایات امیراحمدی در غارت و قتل‌عام عشایر را مطالعه نمایید. (کتاب ترجمه نشده‌ی ویلیام داگلاس رئیس اسبق دیوان عالی آمریکا بنام "سرزمین‌هاس عحیب با مردمانی دوست‌داشتنی".
امیراحمدی در لرستان جنایاتی کرد که امروز از داعش می‌بینیم. در آمریکا نیز سرخپوستان را به بهانه‌ی توسعه و پیشرفت نابود کردند ولی هیچ بشر با وجدانی سرخپوستان را یاغی نمی‌داند.
نمیدانید وقتی مطالب بعضی دوستانو خوندم چقد متاسف شدم.با خود بیاندیشید اگر یک بیگانه به خانه شما بیاید و حرف و عمل کاملا منطقی را ابراز نماید شما به او احسنت میگویید؟یا او را از خانه خود بیرون میندازید؟بیگانه جایش بیرون خانه است.روس و انگلیس و نیرو های دست نشانده اش جایی در لرستان نداشتند.متاسفم برای کسانی که به جای بوسه زدن به مقبره این عزیزان سعی بر تخریب کورکورانه میکنند.
ایا این همه خون به ناحق ریخته ایلاتی مانند ایل بیرانوند شما را متاثر نمیکند.
نام خرم اباد و لرستان از وجود مردانی اینچنین پابرجاست.
اینها شهدای این سرزمین اند.در عجبم از کسانی که دم از ازادی و پیشرفت میزنند و این ازادی و پیشرفت را از بیگانه طلب میکنند.کسی که طلب پیشرفت از بیگانه داشته باشد فردی ترسو است.
درود بر بزرگ مردانی چون علی مردان خان بیرانوند که وقتی ایت الله بروجردی به او نامه نوشت و تقاضای کمک در برابر ظلم و ستم روس و انگلیس کرد.اجابت کرد و انها را تا نزدیکی قم عقب راند.
جانم فدای بزرگان ایل پر صلابت ،مقتدر،مغرور،وط ن پرست بیرانوند.
ویکی پدیا بیکاره بیاد از این چیزا بنویسه؟؟؟بیاد در مودرد ایران بنویسه؟اصلا میدونید ویکیپدیا چی هست؟
من خودم ۷ سالم بود تازه الفبا یاد گرفته بود میرفتم ویکی پدیا رو ویرایش میکردم...
بنظر من پایبندی به فرهنگ و رسوم قومی و طایفهای کار بسیار پسندیده ای است، ولی متاسفانه بیشتر مردم ما لرستانیها کور کورانه از بزرگ طوایف خود وارد یکسری بازیهای خطرناکی در طول تاریخ شده ایم و باعث شده که بین طوایف استان اختلاف ایجاد بشه، بنظر من باید همه مردم لرستان دست به دست هم برای استانی پیشرفته تلاش کنیم ، لازم بذکر است که استان ما بیشترین امار بیکاری بین استانهای غربی را دارد، و از لحاظ صنعتی نیز حرفی برای گفتن ندارد، و در بیشتر کارهای استان روابط فامیلی و طایفه ای در اولویت است تا شایسته و متخصص بودن
درود بر خودت اقا سعید
لرستان همیشه مردان غیوری داشته و خواهد داشت همانند شهید شیخ علی خان وعلی مردان بیرانوند انها مزدور بیگانه نبودند ونمیخواستن زیر بیرق کسی که مزدور انگلیس بود باشند یاد شان گرامی باد
به نظر من باید از گذشتگان درس گرفت رفتار هر شخص نشان دهنده ریشه و اصالتش هست.
.من اصلا لرستانی نیستم ولی 4 سال دانشجوی خرم آباد بودم مردمانی نجیب و مهمان نواز دارن و تونستم دوستای بسیار خوبی پیدا کنم. و تنها خاطره بدی که دارم به واسطه برخی بود که متاسفانه در مهمان نوازی و خساست زیر خط فقر بودن و تعصبات بیجای داشتن. و از نظر رفتار اجتماعی خیلی ضعیف بودن.
بحث افتخار نیست جناب سامان..اینا حقایقی هستن ک یه عده نمیخوان قبول کنن..اینجا از خوبیه این اشخاص گفته شده و به دیگر طوایف توهینی نشده ک یه عده بر علیه بزرگان لرستان حرف بزنن...این عزیزان شهیدن شهید
این تاریخ لرستان است
من نه حسنوندم نه بیرانوند هر ملتی تاریخ نداند محکوم به تجربه دوباره تاریخ است
کشتار لرستان جز بد ترین کارهای رضا شاه است
بت نسازیم ولی نقد منصفانه کنیم
نه از رضا شاه بت بسازیم
نه تخریب کنیم، صرفا تاریخ را بگوییم هر چند تلخ باشد
یاد سران عشایر لرستان گرامی❤️
البته طوایف غیرتمند زیادی هم بودن که پشت به پشت این قوم جنگیدند وکشته وشهید شدن واز خاک وناموس دفاع کردن وناموس و وطن پرست بودند...
در کل تاریخ ایران که هزاران پادشاه غیرتمند داشتیم تنها شاهی ناموس ایران وایرانی رو به باد داد رضا خان قانون کشف حجاب بود برید وتاریخ را بخوانید
ببینید آیا پادشاهی تا کنون چنین جسارتی به ناموس کشورش کرده؟
ایا رضا خان پشیزی برای خاک و ناموس خود و کشورش ارزشی قائل بود؟
اگر بود چرا قوای روس وانگلیس در خاک وطن جولان میدادند؟
اینها از جانب حکومت پهلوی خیالشون اسوده وپشتشون گرم بود...
این اجنبی هاروچه کسی وچه قشونی تاورامین فراری داد؟
آیا رضا خان بود ؟
خوشحالیم وخدا راشاکریم که از نسل این دلیر مردان هستیم وافتخار میکنیم لرستانی هستیم..........
محمد مروتی ( معروف به ممه مروت)
از تیره توخن یا( توخان ) طایفه حسنوند لرستان
سرداری که تاریخ مکتوب لرستان میبایست در مورد او حق مطلب را ادا نماید نویسندگان وفیلمسازان متعهد تاریخ لرستان میتوانند جمع آوری اطلاعات دقیق و مستند وقابل اعتماد را از بزرگان طایفه حسنوند تیرهای اسکندر و دولتشاه و بسطام و خوانین هنام وبزرگان الشتر و سلسله گردآوری نمایند فرزندان وی محمود ، احمد ، علی محمد ، اکرام ، منوچهر ، ملک (مراد) و۷ دختر بوده درود ورحمت خدا بر بزرگ مردانی مانند ممه مروت یا محمد مروتی و دیگر بزرگان ایلات وطوایف لرستان که در زمان خود ایجاد امنیت و دفاع از جان ومال وناموس مردم را بر عهده داشتند که حق بزرگی بر گردن همه ماها دارند ونام ویاد آنها همیشه باید زنده نگهداشته شود که الحق سر گذشتش وعملکرد و ایثار جنگ آوری ودفاع جانانه از مظلومان بیشتر به افسانه میماند وبه قول یکی از معلمان باسواد وسخنور بنام حمید مرادی به ممه مروت ( محمد مروتی) لقب اورانیوم غنی شده داده بودند
باسلام وعرض ادب خدمت نویسندگان و فیلمسازان متعهد تاریخ لرستان
نوشتن در مورد محمد مروتی معروف به ممه مروت از تیره توخن یا توخان اسکندر حسنوند سردار و جنگ آوری کم نظیر و مرد شجاع وتیراندازی بی نظیر در لرستان وایران که تمام عمر خود را وقف دفاع از جان ومال وناموس و امنیت مردم وحفظ آرامش آنها در برابر هر زورگویی در اواخر دوران رضاشاه واوایل دوران محمد رضاشاه کرد که داستان رشادتهای آن در خاطره بزرگان ایل حسنوند ودیگر طوایف وجود دارد امید که نوشتن سرگذشت این سردار شجاع وعدالتخواه مورد توجه نویسندگان وفیلمسازان متعهد وگرامی که وظیفه بزرگ روشنگری واطلاع رسانی بر عهده دارید برای انتقال به نسل حاظر وآینده قرار گیرد وحق مطلب در مورد وی ادا گردد زیرا متاسفانه تاکنون در مورد معرفی محمد مروتی معروف به ممه مروت کوتاهی صورت گرفته
. درودبر شیخ علی خان . مهرعلی خان وعلی مردان خان وباقرخان اعظم السلطنه کاکاوند
خان یعنی ادب
خان یعنی حیا و نجابت
خان یعنی بخشندگی
خان یعنی شهامت
خان یعنی از خود گذشتگی
خان یعنی ....
هر کسی با اصالت و بزرگ منش و بزرگ زاده نیستچون اگه بو همه خان بودند.
درود خدا برهمهی خان های غیرتمند لرستان و خانهی بزرگ ایل بزرگ یوسفوند.
مهر علی خان حسنوند( سردار امجد )سرهنگ موسی خان حسنوند( (سردار جنگ )
علی محمد خان صادقی
ایلات سلسله : حسنوند . کولیوند. یوسفوند . زند .قیاسوند . ترکاشوند
در رابطه با ایل ذوله یا زوله تا کنون از طرف فعالان دیگر ایلات هر کسی تعریفهای گوناگونی راجع به ایل ذوله بیان داشته، در روزگاران قدیم ( تا حمله عثمانی ها به ایران )جغرافیای سیاسی ، و حدود و ثغور مرزی بین استان های کرمانشاه ، ایلام و لرستان با کشور عراق و... وجود نداشته و کشورهای همسایه تحت امپراطوری ایران بزرگ بوده اند و به روایت مُعَمَرین، ایل ذوله یکی از بزرگترین ایلات قوم لک در زاگرس و در کنار ایلات ( کُرد،لر و لک) در بین استانهای لرستان،کرمانشاه ، ایلام و همدان سکونت روستایی و عشایری داشته ،و این ایل از حدود ۱۲ طایفه تشکیل شده، بعضی از فعالان در بعضی سایتها نوشته اند این ایل همراه ایل زنگنه از عراق به این سو آمده که از نظر ما کاملا کذب و بدون منبع است ،زیرا در اصل ایل ذوله یا زوله ایلی ایرانی الاصل و یکی از ایلات زاگرس نشین بوده ،
ص۱
مورخین و دیگر اهل قلم کمتر به تاریخ و فرهنگ ایل ذوله یا زوله پرداخته اند و حتی در کنفدراسیون ایلی ،ایل زوله را یکی از طوایف ایل زنگنه نام برده اند،
در رابطه با ایل ذوله یا زوله تا کنون از طرف فعالان دیگر ایلات هر کسی تعریفهای گوناگونی راجع به ایل ذوله بیان داشته، در روزگاران قدیم ( تا حمله عثمانی ها به ایران )جغرافیای سیاسی ، و حدود و ثغور مرزی بین استان های کرمانشاه ، ایلام و لرستان با کشور عراق و... وجود نداشته و کشورهای همسایه تحت امپراطوری ایران بزرگ بوده اند و به روایت مُعَمَرین، ایل ذوله یکی از بزرگترین ایلات قوم لک در زاگرس و در کنار ایلات ( کُرد،لر و لک) در بین استانهای لرستان،کرمانشاه ، ایلام و همدان سکونت روستایی و عشایری داشته ،و این ایل از حدود ۱۲ طایفه تشکیل شده، بعضی از فعالان در بعضی سایتها نوشته اند این ایل همراه ایل زنگنه از عراق به این سو آمده که از نظر ما کاملا کذب و بدون منبع است ،زیرا در اصل ایل ذوله یا زوله ایلی ایرانی الاصل و یکی از ایلات زاگرس نشین بوده ، بعضی از طوایف و تیره های ایل ذوله به زبان کردی تکلم می نمایند ،
بنا به نقل قول بزرگان این ایل، در قدیم الایام ورود تیره هایی از ایلات کُرد بداخل ایل زوله و تشکیل رابطه فامیلی سببی در این تغییر گویش یعنی زبان کُردی تاثیرگذا بوده،و به همین دلیل جمعیت زیادی از مردم این ایل به زبان کُردی تکلم مینمایند،
مورخین و دیگر اهل قلم کمتر به تاریخ و فرهنگ ایل ذوله یا زوله پرداخته اند و حتی در کنفدراسیون ایلی ،ایل زوله را یکی از طوایف ایل زنگنه نام برده اند، از اینکه بعضی از محققین ایل زوله را اهل شهر زَور عراق دانسته شاید کوچ این ایل در فصل زمستان به مناطق قشلاقی یعنی شهرهای کلار،خانقین،چمچ مال شهر زَور و رود دجله (زَوراء)در آن زمان
یعنی در زمان شاه اسماعیل صفویه بوده، تعداد زیادی از مردان ذوله از تفنگچیان کریم خان زند بوده و تا پایان حکومت این شاه عادل سواره نظام قشون و سپاه کریم خان زند بوده و پس از سقوط حکومت زندیه توسط آغامحمدخان قاجار ایل ذوله را قلع و قمع نموده و تعداد زیادی از تیره ها و طوایف این ایل را به اجبار به خارج از زیستگاهشان کوچانده شده و به روایت مُعَمَرین ایل ذوله یکی از بزرگترین ایلات در زاگرس و خاستگاه ایل ذوله را مناطق نور آباد و الشتر دانسته از طرفی تعدادی از شهرهای لک نشین لرستان تا سال ۵۲ جزء ایالت کرمانشاهان بوده ،مضافا به اینکه مانند دیگر ایلاتی که در منطقه لرستان توسط حاکمان مورد ظلم وستم قرار گرفته اهالی ایل ذوله نیز از جور و ستم حاکمان بی نصیب نبوده ، و در زمان حمله ارتش رضاخان جمع زیادی از مبارزین طوایف این ایل مانند بانوقدمخیر و برادرانش بنامان شیره و مردان از طایفه لرستانی ذوله توسط نیروهای تیمسار احمدی که فرمانده عملیات وقت بوده کشته میشوند
ما به همه اقوام ایرانی افتخار میکنیم.
از بحث و تعاریف خوب شما عزیزان استفاده بردیم ،آنچه بنده میخواهم خدمتتان عرض کنم صرفا اطلاعاتی است که از محضر بزرگان ایل خود جمع اوری نموده ، گویا در آن زمان یعنی حمله نیروهای ارتش رضا شاه به منطقه لرستان ،شخصی بنام شیخ غزل در خوزستان ادعای خود مختاری داشته و برای خود حکومتی تشکیل میدهد و هدف اصلی اعزام نیروهای رضاخان برای سرکوب شیخ غزل و قصد اعزام به خوزستان را داشته ،از طرفی در بین رئسای ایلات لرستان و شرق استان کرمانشاه اداره این مناطق بصورت ملوک الطوایفی بوده و رییس هر ایلی قصد داشته برتری ایل خود را به سایر ایلات رقیب نشان دهد و رئیس هر ایل تعداد زیادی تفنگچی بصورت سواره و پیاده در اختیار داشته و بیشتر درگیریها در بین ایلات این منطقه به همین دلیل بوده که به روایت تاریخ منجر به قلع و قمع سران ایلات گردیده.
تو از غرور اقوام لر هیچ نمیدونی ، اگر بدونی این حرف رو نمی‌زنی ، البته الان اون غرور دلاوری کمتر مشاهده میشه
مرد بی تکرار لرستان و ایران زمین غلامرضاخان رحیمخانی سگوند که در جنگ آهودشت اعراب را که با همدستی اعراب عراق تا نزدیکی بخش حسینیه خوزستان پیشروی کرده بودند و حکومت مرکزی نیز دیگر توان درگیری با آنها رو نداشت غلامخان اعراب را شکست داده و تا شوش آنها را عقب میراند و سگوندها تمام املاک اعراب را تصرف میکنند،هر چی لر در خوزستان داریم و الان ساکن خوزستان هستند مدیون رشادتهای سواران غیور سگوند هستند که هم اکنون نیز مالک اصلی زمینهای بسیاری در خوزستان هستند.
چه توسعه ؟ واقعا اقدامات سخیف رضاخان علیه یک حکومت بی پشت و پناه که ۷۰۰ سال خود مختار بوده تایید میکنین یک پارچگی می‌توانست با صلح سیاسی ایجاد شود نه مسابقه اعدام کتاب خاطرات امیر احمدی مطالعه شود
بزرگ یعنی باشهامت یعنی باگذشت یعنی بزرگ منش شمارا به خدا قسم میدهم که به خان توهین نکنید خاندر لرستان یعنی مهمامدار
تاریخ ایران هیچ گاه قوم لر و رشادت هایش را نشان نداد تا جایی که نام یوتاب خواهر آریوبرزن در ثبت احوال مجوز نامگذاری ندارد ، قوم لر ،لک حتی کرد همیشه پاسبان و آبرودار ایران بودند ، از بیرانوند تا خان طلا تا رئیس علی دلواری تا کی لهراسب و کریم خان و کورش و آریوبرزن تا هزاران شهید دفاع مقدس ، ایران بدون لر عقابی است بی پروبال
نمونه خوانین باسواد رو مثال میزنم علی محمد خان غضنفری امرایی نماینده لرستان ، غلامرضا خان غضنفری امرایی نماینده طرهان ، محمد حسین خان غضنفری امرایی نماینده لرستان و شهردار خرم آباد دکتر هوشنگ اعظمی بیرانوند دکتر سیروس غضنفری امرایی و هزاران خان با اصالت دیگر همه اینای که مثال زدم فرزند و نوادگان نظرعلی خان امرایی امیر اشرف میباشد
خوانین شناسنامه تاریخ لرستانن
در پاسخ به دوستان مخالف عرض میکنم که لازم است تاریخ را مطالعه کنیم که چه کسانی در جریان جنگ جهانی اول و نبرد گنگاور در مقابل قوای متجاوز خارجی ایستادند و از ناموس ایرانی دفاع نموده اجازه اشغال لرستان و به تبع آن ایران را ندادند!
به گواهی تاریخ مهرعلی خان امیر منظم فردی متدین، مردم دوست و دوستدار توسعه لرستان بود و در هر کجا که به امارت رسید به آبادانی آن مناطق همت گمارد.
متاسفانه جریانات ضد لرستان که ریشه در مناطق خاصی از کشور دارند با زیرکی و چسباندن انگ هایی چون طایفه گرایی یا خان( به معنای زورگو، در حالیکه عمده خوانین لرستان اهل اعتدال و مردم گرایی بودند) سعی در بایکوت مردانی چون مرحوم شهید مهرعلی خان و شهید شیخ علی خان دارند تا مبادا زحمات و خدمات این بزرگان که اگر بیشتر از ستارخان ها نباشد کمتر هم نیست دیده شود...
مردمانی که تاریخ خود را نداند به راحتی قابلیت استثمار شدن را دارند.
درود
خرم اباد همه مهاجرن تا صد سال پیش یه روستای هزار نفره بیشتر نبود که فقط سادات توش سکونت داشتن