فصل زمستان که از شب یلدا شروع میشه، دارای دو تا چله است: یکی چله بزرگه ودیگری چله کوچیکه.

چله بزرگه 40 روز است و از اول دی شروع میشه و تا دهم بهمن ادامه داره.

چله کوچیکه 20 روزه‌. از یازدهم بهمن تا سی‌ام بهمن. چله کوچیکه خیلی سردتر از چله بزرگه است اونقد سردتره که چله کوچیکه به چله بزرگه می‌گه: "اگه من عمر تو رو داشته باشم بچه رو زیر کرسی و نانوا رو کنار تنور از سرما خشک می‌کردم".

چار چار سردترین روزهای فصل زمستون هستند. چارچار شامل 4 روز آخر چله بزرگه و 4 روز اول چله کوچیکه می‌شود که روی هم دو تا 4 روز یعنی 8 روز هست، همچنین شب چله بازمانده از 6 هزار سال پیش و آیین کیش مهر است.

مهر داور بزرگ یا خدای نگهبان از پیمان و راستی است، معنای واژه‌ی مهر پیمان است، از مهر‌پرستان نامدار می‌توان به شیخ اشراق و عطار نیشابوری اشاره کرد.

نگاه مردم در آیین کیش مهر تنها به آسمان و خورشید و ماه بود. از این رو، هنگام طلوع خورشید یا فروغ دم، سپیده‌دم را همان مهر یاور مردم و نگهبان راستی می‌دانستند، و این هنگام طلوع خورشید از قداست خاصی برخوردار بود.(اصطلاح صحيح آن "فلق" صبح است كه گاهي ما در لرستان به اشتباه آن را "شفق" صبح مي‌نماييم در حالي كه شفق هنگامه غروب آفتاب است)

این نگاه‌های به آسمان سبب شکل‌گیری یک گاه‌شماری(تقویم‌) در ایران 6 هزار سال پیش گشت که ماه‌ها در آن گاه‌شماری بجای 30 روز به 40 روز بخش گردیدند یعنی هر ماه 40 روز بود تاثیر این گاه‌شماری(تقویم) هنوز در چله نشینی چل چلی چهلم چله بزرگه و چله کوچیکه یا همین شب چله دیده می شود که همگی نشان‌های آن گاه‌شماری 40 روزه هستند.

جدا از همه‌ی اینها 40 برای ایرانیان شماره‌ای مقدس بوده هیچ‌گاه 10 یا 20 این‌چنین نبوده، جشن شب چله در اصل جشن زایش مهر است یعنی نبرد تاریکی و روشنایی ایرانیان. این شب را به عنوان زایش مهر بر گزیدند چون دراز‌ترین شب سال است.(ایرانیان 6 هزار سال پیش این محاسبه را انجام دادند این خود نشانگر دانش بی‌نظیر نیاکان ما در ستاره‌شناسی است)

پس دور هم جمع می‌شویم تا پیروزی مهر بر تاریکی را جشن بگیریم و از خداوند بخواهیم که تاریکی و اهریمن از ما دور باشد و بعد از شب چله روزها هر روز بلندتر می‌شود و شب‌ها کوتاه‌تر می‌شود. ایرانیان این را از برکات زایش مهر می‌دانستند. این کوتاه شدن شب‌ها نماد شکست تاریکی یا اهریمن از مهر یا فروغ خورشید بود.

در اندیشه‌های پس از زرتشت موبدان چنین گفتند که ایزد مهر زاده‌ی اناهیتا (ایزد آب‌های روان) است، ایرانیان تا سپیده‌دم چراغ روشن می‌کردند تا بدین منظور یاری‌رسان مهر برای پیروزی بر تاریکی باشند.

دیدگاه‌ها