پژوهشکده زبانشناسی، کتیبه‌ها و متون پژوهشگاه میراث فرهنگی، گردشگری، سومین همایش ملی میراث زبانی را دوم اسفندماه ۱۴۰۰ برگزار کرد.
به گزارش پایگاه خبری یافته، زهرا زرگرانی اهل خرم‌آباد و دانش‌آموخته کارشناسی ارشد زبانشناسی یکی از سخنرانان همایش بود.
این سخنرانی ارائه مقاله‌ای با عنوان «حفظ پسوند باستانی–ya- درگویش لری خرم‌آبادی» بود که تالیف مشترک ایشان و آقای دکتر ارسلان گلفام (دانشیار و رئیس گروه زبانشناسی دانشگاه تربیت مدرس) است.
در این مقاله نشان داده میشود که برخلاف فارسی امروز و اغلب زبانهای ایرانی نو که پسوند مجهول‌ساز ندارند، لری خرم‌آبادی میراث‌دارِ نیای کهن خود، ایرانی باستان است و پسوند /-ya/ که در ساخت‌های ناگذرا و مجهول صرفی در زبانهای ایرانی باستان به ریشه فعل افزوده می‌شد و ماده‌ی ناگذر مجهول را می‌ساخت، در گویش لری خرم‌آبادی باقی مانده و به صورت دو پسوند متمایز به حیات خود ادامه می‌دهد. پسوند /-y/ در مضارع و /-és/ در ماضی به کار می‌رود.
زرگرانی درباره دلیل انتخاب این موضوع گفت: در زبان لری کاربرد افعالی مانند «اِشکِسِه»، «بُرِسِه»، «رِختِسِه»، «هَرِسِه» و دیگر افعالی که به پسوند /-ésé/ ختم می‌شوند، برایم سوال بود. این دسته از افعال در لری فراوان و پر تعداد هستند. در حال حاضر ما شاهد این هستیم که بعضاً از این افعال لیست تهیه میشود و در فضای مجازی به اشتراک گذاشته میشود و به عنوان افعالی که جالب هستند، ضرب‌آهنگ خاصی دارند و ساخت‌شان متفاوت با افعال فارسی معیار هست، مورد استقبال قرار می‌گیرند. اما در ارتباط با این افعال و پسوندها، تحقیق و بررسی علمی و زبانشناختی صورت نگرفته است.
تعداد کمی از پژوهشگران تنها کاربرد پسوندهای–és و -y را به عنوان یکی از شیوه‌های ساخت مجهول گزارش کرده‌اند و در هیچ پژوهشی به ساخت ناگذرایی آنها اشاره نشده است و می‌توان گفت که در ارتباط با پسوندهای-és -y-و لری خرم‌آبادی و یا ساخت ناگذرا و مجهول این گویش، پژوهش قابل توجهی مسبوق به سابقه نیست. فقدان مطالعات پیشین در این خصوص از دشواری‌های کار ما و تحقیق در باره این موضوع بود.
بررسی این وندهای تصریفی در افعال لری خرم‌آبادی به عنوان بازمانده تکواژهای صرفی زبانهای ایرانی باستان و فارسی میانه، مقوله‌ای مهم و تعیین کننده است که در آثار پژوهشگران ایرانی مغفول واقع شده و به تبع آن، در مطالعات رده‌شناسی زبانهای ایرانی نادیده گرفته شده است.
وی افزود: برای بررسی این موضوع، بنده توفیق داشتم و از راهنمایی‌های استاد ارجمند جناب دکتر گلفام بهره بردم و با کمک و همراهی ایشان به مدت سه سال در این زمینه تحقیق و بررسی داشتیم و این دسته از افعال را به عنوان افعال ناگذرا و مجهول لری خرم‌آبادی در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار دادیم. مقاله‌ای که در سومین همایش ملی میراث زبانی ارائه شد، تحلیل و بررسی این افعال در حیطه زبانشناسی تاریخی است. یافته‌های نو و نتایج این مطالعات، نقطه عطفی در حوزه پژوهش‌های زبانشناختی لری خرم‌آبادی است و می تواند در دیگر گویشهای خانواده زبان لری و زبان لکی مورد استفاده پژوهشگران قرار بگیرد..
کلیک کنید
دیدگاه‌ها
هستیم لطفا از واژه های لری خرم ابادی ولری فلان
شهری استفاده نکنید واز نام گذاری های اشتباه پرهیز
کنیم. به عنوان یک لک زبان همیشه از زبان فیلی
حمایت میکنم. با تشکر.
علی پیرداده بیرانوند.
یک بار هم که شده این عینک خوشگلت عوض کن و دنیا را با دید مثبت نگاه کن؟
هیچی خودتو نگران نکن
شوید. فیلی هم لقب حسین خان سلاحورزی پسرعمه آخرین اتابک لُرکوچک یعنی میر شاهوردیخان بوده است. درکتاب عالم آرای عباسی آمده که حسین خان سلاحورزی موسس والیان لُرفیلی پسرعمه شاهوردیخان بوده است
خانم زرگرانی گرامی شما کارتان را با قدرت انجام دهید مردم بومی و خرم‌آبادی های اصیل که لری خرم‌آبادی صحبت میکنند قدردان و دستبوس زحمات شما هستند با حاشیه‌ها و تنگ نظرها کاری نداشته باشید. با تشکر
خیر کلا حسنون و بیرون از عثمانی اومدن تقریبا محل ایزدی های عراق که در اصل ایرانی هم بودن .
احتمالا این مطالب شما درست باشد چون در زمان کنونی هم یکی از طوایف بیرانوند بنام{ سبزعلی} لری صحبت می کنند.
یک ضرب المثل ما بروجردیها داریم که میگه این حرفها رو ببری پیش سبزی فروشی یک کیلو سبزی بهت نمیده یعنی کاملا بی ارزشه
با خود کج و با ما کج و با خلق خدا کج
اخر قدمی راست بنه ای همه جا کج
هستیم لطفا از واژه های لری خرم ابادی ولری فلان
شهری استفاده نکنید واز نام گذاری های اشتباه پرهیز
کنیم. به عنوان یک لک زبان همیشه از زبان فیلی
حمایت میکنم. با تشکر.
علی پیرداده بیرانوند.فیلی لقب حسین خان سلاحورزی اولین والی لرستان در دوره شاه عباس صفوی بوده و سلاحورزی جزء طوایف لُر هستند و نامشان در تاریخ گزیده آمده است و از اواخر صفویه فیلی لقب خرم‌آباد و لرستان میشود و زبان بومیان خرم‌آباد هم لری بوده و لری خرم‌آبادی معروف است حالا هرچی فکر میکنم نمی‌دانم دقیقا منظور شما چیست و چرا نباید اسم لُر برده شود؟
با سلام خانم زرگرانی عزیز. ممنون میشوم نشانی ایمیل خود را برای طرح چند سوال بفرمایید.