كساني که در مقطع کارشناسی ارشد به بالا تحصیل کرده‌اند، می‌دانند ذکر منبع یکی از اصول کارهای پژوهشی و نشانی از زحمات محقق یا نویسنده در جستجوی منابع مختلف است، لذا در دوره‌های تحصیلات تکمیلی روی مبحث ذکر منبع بسیار تاکید می‌شود.

متاسفانه در کشور و به‌خصوص استان ما، با فراگیر شدن رسانه‌های مجازی (اينستاگرام، تلگرام و ...)، مدتی است عده‌ای سودجو سعی دارند تا ماحصل تلاش دیگران را به دلایل مختلف به نفع و به نام خود مصادره کنند.(دلایلی نظیر کسب شهرت، جذب آگهی تبلیغاتی، بهره‌برداری اقتصادي و سیاسی و ...)

این رفتار ناشایست علاوه بر کپی کردن مطالب وبلاگ دیگران و حذف نام آن‌ها از انتهای مطلب تا سرقت اخبار سایت‌های دیگر بدون ذکر منبع در این قبیل فضاها قابل مشاهده است.

از قدیم گفته‌اند: «تخم مرغ دزد عاقبت شتردزد می‌شود»، لذا باید بدانیم این سارقین دنیای مجازی که از نظر اخلاقی چهره‌ي موجهی ندارند، بعدها نباید در امور مهم از وجود آن‌ها استفاده شود زیرا یقینا خیانت در امانت، محصول نهایی آنهاست.

متاسفانه روز به روز از شمار کسانی که به اخلاقیات در فضای مجازی پایبند هستند کاسته و بر شمار سارقان ادبی و علنی افزوده می‌شود! به‌جاست آداب درست کار در فضای مجازی و ذکر منبع را رعايت كنيم تا گامی در جهت فرهنگ‌سازی مناسب در این زمینه بردشته شود، در غير اين صورت، معمولا پژوهشگران، عكاسان و ... ترجيح مي‌دهند نتايج تحقيقات يا تصاوير خود را در فضاي مجازي منتشر نكنند.

به طور مثال فهرستی از نمایندگان خرم‌آباد و لرستان از دوره مشروطه تا کنون در فضای مجازی منتشر شد، اما اولین کسی که این فهرست را از بخش نمایندگان سایت یافته کپی کرد، چند کلمه آخر فهرست که در آن منبع کتاب خرم‌آبادشناسی تالیف استاد سید فرید قاسمی ذکر شده بود را حذف نموده است. پیدا کردن چنین نام‌هایی از دل هزاران اسناد خاک خورده مجلس بسیار زمان‌بر و دشوار است اما ارزش این فهرست خلاصه شده در یک ورقه هرگز بر کسی که از دشواری تحقیق بی‌اطلاع است، نمایان نیست، لذا سعی می‌کند منفعت چنین رنجی ناکشیده را به نام خود تمام کرده و برای خویش اعتباری از کاری ناکرده و رنجی نابرده دست و پا نماید. اهل فن به‌خوبی می‌دانند که محقق واقعی چند مرده حلاج است و چه کسی قادر است چنین کاری را به سرانجام برساند.

به هر حال، افزایش سارقان دنیای مجازی باعث خواهد شد دیگران مطالب و تصاویر جدیدی در چنین فضاهایی منتشر نکنند، و برعکس، ذکر منبع باعث ایجاد انگیزه در سایرین و نیز افزایش ضریب سلامت کاری و نیز بالا رفتن فرهنگ عمومی در این خصوص خواهد شد.

نقل می‌کنند شبی ژاک دمورگان سرپرست هیات علمی فرانسه در ایران مهمان ناصرالدین شاه قاجار بود. هنگام صرف شام شخصی به نام اعتمادالسلطنه شروع به ذکر تاریخ جهان و ایران از بدو پیدایش بشر تا آن زمان کرد.

اعضای هیات علمی فرانسه بسیار متحیر شدند که چنین دانشمند بزرگی در جهان وجود داشته و آنها از این موضوع بی اطلاع بوده‌اند، لذا پس از شام نزد این شخص می‌روند تا با استفاده از دانش و منابع او، آنها نیز تاریخ جامع فرانسه را تدوین کنند.

فرانسوي‌ها از اعتمادالسلطنه می‌پرسند: منابع مورد استفاده شما در بخش حضرت آدم ابوالبشر تا پادشاهان پیشدادی کدام کتب هستند؟

اعتمادالسلطنه با تعجب پاسخ می‌دهد: منابع؟! این‌ها را پدرم برای من نقل کرده و او هم از پدرش شنیده و او هم از پدرانش!

دمورگان به همراهانش مي‌گويد: اگر این مرد در فرانسه یا اروپا زندگی می‌کرد و چنین ادعاهایی بدون ذکر منابع معتبر می‌نمود یا الان خونش را می‌ریختند که بدون منبع به ذکر تاریخ پرداخته یا کاری می‌کردند که شبانه بار و بندیلش را جمع کرده و از کشور فرار کند!

                                                         ***

آری عزیزان! کار حساب و کتاب دارد و باید بدانیم بین سطح درک و سواد واقعی افراد و رعایت حقوق دیگران، رابطه‌ای "مستقیم" وجود دارد. هر چه انسان از نظر شخصیت فرهنگی و اجتماعی مرتبه رفیع‌تری داشته باشد نسبت به رعایت حقوق دیگران کوشاتر است و برعکس: هر چه پست‌تر و بی‌اصالت‌تر باشد، نسبت به حقوق دیگران لاقیدتر است. پس مواظب باشیم که خودمان را چگونه به دیگران معرفی می‌کنیم!

 

پایگاه خبری تحلیلی یافته

این مطلب پیشتر و در تاریخ 20 تیر 1394 در پایگاه خبری یافته منتشر شده بود.

.

دیدگاه‌ها