چند وقتی است که در شبکه اول سیما سریالی بنام ایل‌دا پخش می‌شود که بیشتر بر موضوع شروع آغازین جنگ تحمیلی متمرکز می‌باشد که البته صحنه فیلم به لحاظ جغرافیای در منطقه مرزی مهران در استان ایلام را نشان می‌دهد ولی در واقعیت کلیت فیلم در جغرافیای استان لرستان فیلم‌برداری شده و بیشتر مناطقی که در فیلم دیده می‌شوند روستاهای اطراف خرم‌آباد می‌باشد که این دوگانه بودن مناطق جای سؤال دارد که چرا اساس و بنیان فیلم اگر قرار است رشادت‌ها و فداکاری‌های مناطق مرزی را به تصویر بکشد چرا در استان ایلام انجام نگرفته است و در خرم‌آباد از صفرتا صد آن طراحی و به اجرا درآمده است در بحث عدالت موجود در تصویر کشیدن فرهنگ و اقوام مختلف در کشور در رسانه ملی که از بودجه‌های فراوان برخوردار است این سؤال وجود دارد؟ تاکنون چندین فیلم و یا سریال در حوزه تاریخی و اقوام دیگر که به‌کرات در تلویزیون به تصویر کشیده و پخش ‌می‌شود و این سریال برای که برای اولین بار به قوم لر پرداخته آیا لرستان به لحاظ عدالت رسانه‌ای و بودجه‌های فرهنگی و ساخت سریال و فیلم و یا مستند باز به‌مانند بسیاری امور دیگر مورد بی‌توجهی نبوده و در ته جدول قرار ندارد که واقعیت موجود خود این فرض را نشان می‌دهد و اما در مورد سریال فیلم ایل‌دا نکاتی لازم است که به‌صورت تیتروار مورداشاره قرار گیرد که کلیت و ساختار فیلم از کارکردی حرفه‌ای و مخاطب پسند برخوردار نمی‌باشد که برخلاف سریال‌های سال‌های گذشته مانند پس از باران و نون خ که به‌تازگی پخش و با استقبال عمومی مواجه شد و به‌صورت حرفه‌ای صورت گرفته بود اما در سریال ایل‌دا بیشتر نقش‌ها و بازی بازیگران در حد مبتدی است و درمجموع فیلم نتوانسته با مخاطب ارتباط برقرار کند دیالوگ‌های ضعیف و روابط بسیار مصنوعی وبی روح در کلیت فیلم کاملاً مشهود است و عدم نقش بازیگران قوی در فیلم خودنمایی می‌کند که ایفای یکی دو نقش به بازیگران سرشناس باز نتوانسته آن‌طور که انتظار می‌رود سریالی جذاب و پرمخاطب را به تصویر بکشد هیچ‌گاه بعد از انقلاب ما شاهد اکران فیلم قوی و حرفه‌ای با بازیگران سرشناس در معرفی وجوهات فرهنگی و غنای تاریخی قوم لر نبوده‌ایم و حال بعد از چهار دهه با ساخت فیلمی مواجه هستیم که هیچ‌کدام از شاخصه‌های فرهنگی و بومی و یا زبانی مردمان لر را نتوانسته به‌خوبی به تصویر بکشد.

 نشان دادن صحنه‌های مضحک و توهین به زنان نجیب و رشید قوم لر در فیلم کاملاً مشهود است که معلوم نیست بر اساس چه منطق و توجیهی صحنه هنجارشکنانه آمپول زدن زن لر با آن وضعیت و صحنه را می‌توان نشان داد و آن‌هم زنان لر که به نجابت و اصالت شهره هستند و این‌چنین صحنه‌ای توهین‌آمیز را به تصویر کشید و یا در کلیت فیلم به‌کرات و عناوین مختلف دیده می‌شود که خوانین مورداحترام و تکریم قرار می‌گیرند و چهره‌شان با آن‌هم مظالم در نزد مردم تطهیر شود که با واقعیت‌های تاریخی گذشته این خطه همخوانی ندارد و بیشتر خوانین از گماشتگان و مباشران حکومت مرکزی وقت بوده‌اند و در اجحاف و ستم در حق مردم از هیچ اقدامی کوتاهی نکرده‌اند مگر اقلیتی کوچک از آن‌ها که در طرف مردم و علیه حکومت وقت بوده‌اند و رشادت‌های فراوانی از خود در برابر نظام پهلوی داشته‌اند ولی در این فیلم ‌متأسفانه خوانش و تصویری شایسته و مطلوب از خوانین را به مخاطب و بیننده القا می‌کند که با ذهنیت و حافظه تاریخی مردمان این دیار کاملاً در تعارض می‌باشد و با توجه به ضعف‌های فرهنگی همین ستایش‌ها می‌تواند توهم‌های نا به‌جا برای بعضی‌ها القا و ایجاد نماید خلاصه کلیت فیلم با زبان و فرهنگ و واقعیت‌های تاریخی و کهن مردمان دیار هیچ‌گونه شباهتی ندارد ارائه تصویر کلیشه‌ای از مثلاً شجاعت و یا مراسم ساز و دهل در عروسی و عزا نمی‌تواند فرهنگ واقعی مردمان این دیار را به‌خوبی نشان دهد درمجموع این سریال بسیار ضعیف و ناتوان از ارائه واقعیت‌های فرهنگی قوم لر می‌باشد که به‌صورت کلی به آن پرداخته شد و اگر در جزئیات و موارد دیگر موشکافانه موردبررسی قرار گیرد نقاط ضعف جدی در سرتاسر سریال می‌توان نام برد راهبرد و محور فیلم بر این نکته استوار است که مردمان لر از خصایص و ویژگی‌هایی همچون شجاعت برخوردار هستند امری که به خاطر تکرار مکرر و فراوان آن خیلی چنگی به دل نمی‌زند و گوش مردمان لر از تکرار واژهای چون شجاعت و فداکاری پراست و به‌اندازه همین گزاره و اعتراف تمامی مسؤولین بر آن، آن‌طور که شایسته بود بعد از جنگ توجه و عنایت ویژه‌ای در امر پیشرفت و توسعه در لرستان شکل نگرفت و اگر شجاعتشان در عمل پاس داشته می‌شد امروز در شاخص فلاکت جز اولین‌ها نبودیم وای کاش یک‌بار هم که شده لرستان به‌طورجدی و اساسی در حوزه‌های مختلف موردتوجه واقع گردد لرستان امروز به‌شدت نیازمند برنامه‌های توسعه آفرین است که حق طبیعی مردم می‌باشد حتی اگر آمار قابل‌دسترسی بودجه فرهنگی به نسبت استان‌های دیگر وجود می‌داشت آن موقع سطح بی‌توجهی به لرستان بهتر قابل‌درک بود.

 

بهزاد رضوانی

مدیر سازمان فرهنگی، اجتماعی ورزشی شهرداری خرم‌آباد

دیدگاه‌ها