کتاب‌فروشی در خرم‌آباد بر اساس نیاز شاگردان مکتب‌خانه‌ها در عهد قاجار به وجود آمد.
ادیبان و کتاب‌خوانان خرم‌آبادی سال‌ها پیش از آنکه کتاب‌فروشی در خرم‌آباد تأسیس شود با مکاتبه با ناشران داخل و حتی خارج از کشور و یا به وسیله دوستان و آشنایان خود که به سفر می‌رفتند، کتاب تهیه می‌کردند که این شیوه تهیه کتاب تا امروز نیز معمول است.
در عهد قاجار و چندی پس‌ازآن چون خرم‌آباد کتابخانه عمومی نداشت و اهل مطالعه قدرت خرید همه کتاب‌های موردعلاقه خود را نداشتند کتاب‌خوانان به‌صورت گروه‌های دو نفره و یا بیشتر باهم کتاب مبادله می‌کردند. ابتدا کتاب‌فروشی به‌طور مستقل در خرم‌آباد وجود نداشت. خرازی‌ها که همه‌چیز را بنا بر نیاز متقاضیان وارد شهر می‌کردند و می‌فروختند، فروش کتاب را نیز به حوزه کاری خود افزودند.
نخستین کسی که در خرم‌آباد شغل کتاب‌فروشی را پیشه خود قرار داد شخصی به نام «محمد کریم» بود که به «دایی محمد کریم» اشتهار پیدا کرد. محمد کریم بخش عمده فروشگاه کوچک خود را در بازار درب دلاکان به فروش کتاب اختصاص داد و معمولاً کتاب‌هایی را برای فروش به خرم‌آباد می‌آورد که متقاضیان به‌ویژه شاگردان مکتب‌خانه‌ها به توصیه استاد خود خواستار بودند. کتاب‌هایی همچون: فلک ناز، امیرارسلان، فلک ناز و خورشید آفرین (داستان منظوم)، رستم نامه (قصه)، حیدر بگ (قصه)، موش و گربه و...
این کتاب‌ها عمدتاً چاپ سنگی بودند و «دایی محمد کریم» از این راه ارتزاق می‌کرد. مراجعان او نوجوانان و جوانان بودند. کهن‌سالان می‌گویند که در آن روزگار با «دایی محمد کریم» بسیار شوخی می‌کردند و نوجوانان در راه مکتب‌خانه برای او شعر می‌خواندند. محمد کریم خیراللهی (متوفی به سال ۱۳۱۸) سال‌ها تنها فروشنده کتاب و نوشت‌افزار در خرم‌آباد بود. از دیگرکسانی که باید از آنان به‌عنوان نخستین نسل کتاب‌فروشان خرم‌آباد یادکرد می‌توان به شادروان میرزاعلی شاه دارایی زاده، جنت‌مکان موسی عیدی، زنده‌یاد عبدالحسین اناری و مرحومان محمد‌علی تلگرافیان و صحبت الله والی زاده اشاره کرد. پس از نام‌های یادشده این افراد به کتاب‌فروشی روی آوردند:
حسین خرمی، عبدالحسین خرمی، محمد یوسف توسلیان، ماشاالله محمدی روحی، علی‌اصغر فشنگچی، مهدی فشنگچی، جعفر عتیقی، اسدالله کسراییان، حمید منصوری، کریم عسلیان، محمد محمدی، نصرالله خاوری، فضل‌الله جزایری، علوی، الماسی، محمدحسین جزایری، عبدالرزاق زین‌الدین (کتاب‌فروشی حافظ)، حسینی (کتاب‌فروشی روشنگر)، نور محمد صیادپور، برادران سوزنی، حسین اسلام دوست (کتاب‌فروشی سعدی)، صحبت الله باقریان (کتاب‌فروشی باقری)، مهدی مجلسی/ نعمت‌الله مجلسی، علی رشنو و حسین لک (کتاب‌فروشی فردوسی).
نخستین کتاب‌فروشی به شیوه امروزی که برای ارائه خدمات به کتاب‌خوانان، دانش آموزان مدرسه‌های جدید و علاقه‌مندان به وجود آمد، کتابخانه نور بود و پس‌ازآن کتاب‌فروشی محمدی و بنگاه مطبوعاتی شهپر تأسیس شدند.
منبع اصلی:
سید فرید قاسمی/ کتاب پیشینه ارتباطات و تاریخ مطبوعات خرم‌آباد
منبع اصلی:
سید فرید قاسمی/ کتاب پیشینه ارتباطات و تاریخ مطبوعات خرم‌آباد
کلیک کنید
دیدگاه‌ها