تلنگر انحطاط و فراموشی بیخ گوش سنتها، آداب و رسوم دیرین شهرستان بروجرد احساس میشود.
در گذشته رسوم بسیار نیک و حسنهای در میان مردم رایج بوده است که امروزه به دست فراموشی سپرده شدهاند.
در گذشته رسوم بسیار نیک و حسنهای در میان مردم رایج بوده است که امروزه به دست فراموشی سپرده شدهاند.رسم شب‌نشینی که گذشتگان شهرستان بروجرد به آن شب‌چره میگفتند، یکی از رسوم نیکی است که عمل به بسیاری از وصایای دین و ائمه اطهار علیهم‌السلام در بطن آن جای دارد.
عیادت از بیماران، صله ارحام، جویا شدن از حال یکدیگر، مشارکت در کارهای جمعی و کمک به رفع مشکلات افراد کم‌بضاعت برخی از خرده‌فرهنگ‌های پسندیدهای است که همگی در قالب رسم شب‌نشینی جای گرفتهاند.
این در حالی است که امروزه این سنت حسنه تا حدود زیادی به دست فراموشی سپرده شده است، به طوریکه دید و بازدید بسیاری از اقوام و آشنایان به ایام نوروز خلاصه شده است.
در شرایطی که مردم از حال یکدیگر بیخبر و غرق در مسائل روزمره هستند، مشکلات خانوادهها نیز ابعاد گستردهتری به خود گرفته است و آزاردهندهتر شدهاند.
رواج فرهنگ چشم و هم‌چشمی در بین خانوادهها مهمانیهای دور همی و شبنشینیهای گاه‌به‌گاه خانوادههای بروجردی را تحت تاثیر قرار داده است، به طوری که در این مواقع خانواده میزبان تنها به فکر تهیه چند نوع میوه و غذا و استفاده از ظروف لوکس هستند.
در این مجالس حواس میهمانان به جای صحبت با یکدیگر عمدتا به نحوه پذیرایی، مبلمان خانه میزبان و مسائل حاشیهای و بیارزشی از این قبیل متمرکز میشود.
از طرفی استفاده نامتعارف و حداکثری از وسایل ارتباط‌جمعی همچون تلفن همراه و شبکههای مجازی آسیب دیگری به ماهیت شبنشینیهای خانوادگی وارد کرده است.
بنابراین استفاده از راهکارهای فرهنگی با هدف شناساندن لایههای درونی و البته با اهمیت رسم شب‌نشینی در کنار تلاش برای احیای این رسم دیرینه ضرورتی اولویتدار است که باید مورد توجه نهادهای فرهنگی و اجتماعی قرار گیرد.
پرهیز رسانه‌ها از ترویج فرهنگ اسراف و به جای آوردن تهیه و پخش فیلمهایی با محتوای برگزاری مهمانیهای ساده و بیتکلف به جامعه آماری بیننده نیز باید در دستور کار تولیدکنندگان محصولات رسانهای قرار گیرد.
اجرای سنت صله ارحام در رسم شب‌چره
یکی از شهروندان بروجردی گفت: بسیاری از رسوم کهن این شهرستان در عبور از گذر زمان به دست فراموشی سپرده شدهاند.
ملیحه عادلی اظهار کرد: شب‌چره یا به عبارتی شب‌نشینی یکی از آداب کهنی است که هم اکنون در هیاهوی شلوغیهای زندگی امروزی به دست فراموشی سپرده شده است.
وی با اشاره به اینکه خمیرمایه سنت شب‌چره برگرفته از جویا شدن اقوام و همسایگان از حال یکدیگر و اجرای سنت صله ارحام است، عنوان کرد: در قالب این رسم به ظاهر ساده بسیاری از سفارشهای دین اجرا میشد.
رسمی که انس و الفت را قوت میبخشید
این شهروند بروجردی یادآور شد: در انجام رسم شب‌چره عیادت از بیماران، جویا شدن از حال یکدیگر، دستگیری از افراد کم‌بضاعت، مشارکت در جمعآوری جهیزیه نوعروسان و بسیاری از آداب نیک دیگر نهفته بود.
عادلی خاطرنشان کرد: گاه بهانه شبنشینیهای گذشتگان این شهرستان به کاسه آشی برای عیادت از بیماری خلاصه میشد، اما آنچه در بطن این رسم دیرین قوت میگرفت، انس و الفت میان اقوام، خانواده، همسایگان و حتی اهالی یک محله بود.
وی تأکید کرد: در حقیقت احیای رسم شب‌چره در بروجرد به معنای زنده کردن بسیاری از آداب پسندیدهای است که بخش زیادی از مشکلات مردم را از بین میبرد.
آسیب چشم و هم‌چشمی به رسوم کهن
یکی دیگر از شهروندان بروجردی گفت: یکی از مشکلاتی که ماهیت رسم شب‌نشینی را به حاشیه برده و در فراموشی این رسم کهن تأثیرگذار بوده است، رشد بدقواره و ناهموار فرهنگ نادرستی به نام چشم و هم‌چشمی است.
سعید مقدسی عنوان کرد: امروزه چشم و هم‌چشمی به همه لایههای زندگی انسانها رسوخ کرده است، به طوری که میرود تا این عامل ضد فرهنگی به فرهنگ جاری در جامعه تبدیل شود.
وی عنوان کرد: متاسفانه رسم زیبا و دیرینه شب‌نشینی هم از آفت چشم و همچشمیها به دور نمانده است، به طوری که اندک شبنشینیها و میهمانیهای اقوام و فامیل کاملا در سایه این سنت نو پدید بدیمن قرار گرفته است.
این شهروند بروجردی تاکید کرد: این‌ها همه در حالی است که گذشتگان ما در این شهرستان با اتکا به ساده و سهل بودن رسم شب‌چره و با پرهیز از هر گونه تکلف آن را به زیبایی انجام میدادهاند.
وسایل ارتباط‌جمعی جایگزین ارتباطهای رو در رو
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد گفت: امروزه استفاده از وسایل ارتباط‌جمعی جایگزین ارتباط رودررو شده است.
رضا ترابی‌گودرزی اظهار کرد: مردم در گذشته با ارتباطهای رودررو از مشکلات یکدیگر آگاهی مییافتند و برای حل مشکلات یکدیگر را یاری میرساندند.
وی عنوان کرد: گسترش شهرنشینی و استفاده بیشتر از وسائل ارتباط‌جمعی آداب و سننی نظیر شب‌نشینی را در میان مردم به دست فراموشی سپرده است.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد ادامه داد: امروزه مردم برای جویا شدن از احوال یکدیگر بیشتر از وسائل ارتباط جمعی استفاده میکنند که این استفاده بدون حد و مرز از وسایل ارتباط جمعی را میتوان یکی از عمده دلایل فراموشی رسم شب‌نشینی یا شب چره در این شهرستان دانست.
ترابی‌گودرزی خاطرنشان کرد: امروزه رواج فرهنگ استفاده بیرویه از وسایل ارتباط جمعی به تبریک و یا تسلیت اعیاد و مناسبتهای مذهبی مردم نیز شیوع پیدا کرده است.
وی یادآور شد: این در حالی است که گذشته هر مناسبتی در طول سال بهانهای میشد، برای گرد هم آمدن اقوام و آشنایان و در این گردهماییهای کوچک اما صمیمی توصیههای دین نسل به نسل و سینه به سینه در میان مردم منتقل میشد.
آفت تجمل‌گرایی به ارتباطات خانوادگی آسیب‌زده است
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد تاکید کرد: در مهمانیها و شبنشینیهای گذشته شاهنامه‌خوانی و قرائت کتب مذهبی اسباب سرگرمی افراد بود.
ترابی‌گودرزی تصریح کرد: سادگی در پذیرایی و دوری از تجمل‌گرایی در شبنشینیها و مهمانیهای گذشته را میتوان عامل تداوم این رسم در میان گذشتگان دانست.
وی اظهار کرد: در مقابل امروزه تجمل‌گرایی گریبانگیر مهمانیها و حتی شب نشینیهای ساده شده است، به طوریکه خانوادهها برای برگزاری یک دورهمی ساده روزها تدارک میبینند.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد گفت: مشکلات اقتصادی و تلاش بیشتر اعضاء خانوادهها برای رفع اینگونه مسائل، گرفتاریهای روزمره و نبود وقت آزاد برای جویا شدن از حال اقوام و آشنایان را میتوان از دیگر دلایل از بین رفتن رسم شب‌نشینی برشمرد.
ترابی‌گودرزی به تاکید دین مبین اسلام بر صله ارحام اشاره و اضافه کرد: امروزه بیتوجهی به ماهیت رسوم به عاملی برای فراموشی سنتها در بین مردم تبدیل شده است.
وی خاطر نشان کرد: در حالی دیدار اقوام نزدیک به معدود دفعاتی در سال مرسوم شده است که تجدید دیدارها خود عاملی مهم در ایجاد و تقویت صمیمیت در میان افراد است.
دستگاههای فرهنگی پای کار بیایند
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد ادامه داد: تعدد رفت و آمدها و احیاء فرهنگ شب‌نشینی در گرو برگزاری مهمانیهای ساده و به دور از تجمل‌گرایی است.
ترابی‌گودرزی عنوان کرد: عدم توانایی در برگزاری میهمانیهای مجلل قطع ارتباط میان اقوام و آشنایان در میان اقشار ضعیف و کم‌درآمد را به دنبال داشته است.
وی تاکید کرد: از طرفی پای استفاده نادرست از وسایل ارتباط جمعی و فضاهای مجازی به مهمانیها نیز کشیده شده است، به گونهای که ارتباط کلامی افراد در میهمانیها به چند دقیقه محدود شده است.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد با اشاره به ضرورت احیاء آداب و سنن گذشته تاکید کرد: نقش دستگاههای فرهنگی در این میان بیش از سایر دستگاهها و نهادها است.
ترابی‌گودرزی اظهار کرد: در کنار دستگاههای فرهنگی نقش خانوادهها نیز در احیاء آداب و سنن قدیمی و فرهنگسازی در این باره قابل‌توجه و غیر قابل انکار است.
ماهیت ضد فرهنگی در رسانه‌ها
وی به نقش حداکثری رسانههای جمعی در احیاء آداب و سنن قدیمی اشاره و خاطرنشان کرد: این در حالی است که در رسانه ملی بر خلاف ماهیت فرهنگسازی آن اسراف و ریخت و پاش ترویج میشود.
رئیس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی بروجرد تصریح کرد: رسانه ملی باید با نمایش فیلمها و برنامههایی با موضوعیت ساده‌زیستی و پرهیز از ریخت و پاش نقش خود را در احیاء آداب و سنن پسندیده گذشتگان به خوبی ایفا کند.
ترابی‌گودرزی یادآور شد: رسانههای جمعی همان‌گونه که در القاء باورهای درست در بین آحاد جامعه نقش دارند، میتوانند به ترویج برخی باورها و فرهنگ‌های نادرست در بین مردم کمک کنند.
وی اظهار کرد: با توجه به بالا بودن جامعه آماری چند میلیون نفری رسانه‌ها خصوص تلویزیون پتانسیل بسیار خوبی برای ترویج فرهنگ‌های درست در بین جامعه و باز پرورانی سنتهای گذشتگان وجود دارد.
منبع: فارس
کلیک کنید
دیدگاه‌ها