حاجی‌علی شرفی:

جشن شب چله یا شب یلدا یکی از جشن‌های بزرگ ایرانیان است. این جشن چون خاستگاهش برمبنای عاملی درطبیعت مشخص شده است یعنی با تغییر فصلی ازسال ومدت زمان شب وروز، بنابراین در یک گستره وسیعی وفراتر ازمرز‌های کنونی ایران برای همه‌ی باورمندان به این جشن وشادی، ماندگار وگرامی داشته می‌شود.

درسده‌های پیشین ساکنان سرزمین ا یران به‌رغم تمام موفقیت‌ها، شکست‌ها و تلخ‌کامی‌ها، رفراز‌ها وفرود‌ها، بیشترین جشن‌های شادمانه را به مناسبت‌های گوناگون برگزارمی کرده‌اند.

اکثر این جشن‌ها الهام گرفته ازعناصر طبیعی مانند باران و آب، خاک، دآتش ونور، درخت، تغییر فصل ورویش، احترام به دیگر موجودات ومحیط زیست هستند.

برخی از این جشن‌ها به مانند عیدنوروز، یلدا، چهار شنبه‌سوری وسیزده بدر درفرهنگ ایرانیان نهادینه شده وبرگزاری‌شان هرچند با تغییراتی ازشور وشعف وجایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشند. فراهم نمودن بستر جشن وشادمانی برای همگان، زایش‌امید وزیستن بهتر را درنبردباجهل وتاریک‌اندیشان ازدیرباز به همراه داشته است.

آئین شب چله‌تان فرحنده باد.

۳۰ آذر ماه ۱۴۰۲

***********

آداب و سوم لرستانی‌ها در شب یلدا

 شب چله در میان مردم مناطق لر و لر نشین دارای آداب و رسوم خاصی است و به آن «شو چله» می‌گویند.

 شب نشینی، دید و بازدید اقوام، فال چهل سرو، فال حافظ، پختن غذا‌های خاص محلی، دراز کردن شال یا چادر از پشت بام همسایه برای دریافت آجیل و میوه همراه با خواندن اشعاری همچون «امشو اول قاره، خیر د هونت بواره» (امشب اول یلدا یا اول زمستان است خیر از خانه ات ببارد)، «نون و پنیر و شیره- کیخا هونت نمیره» (نان و پنیر و شیره کدخدا (صاحب خانه) نمیرد)، «چی به و علی کوشکه بیاره» (چیزی بده علی کوچولو یا بچه ات بیاورد) از جمله آداب و رسوم مردم لرستان در شب یلدا است.

از مهمترین تنقلات لرستانی‌ها در طولانی‌ترین شب سال نیز می‌توان به گندم شیره اشاره کرد که گندم را در شیره می‌خیسانند و زردچوبه و نمک را با آن مخلوط می‌کنند و پس از کمی تفت دادن همراه با شاهدانه، بادام، گردو، کشمش و کنجد مخلوط می‌کنند. گندم در قدیم به عنوان نماد کشت، زندگی و حیات تلقی میشد و به اعتقاد مردم دیار لرستان قراردادن آن بر سر سفره یلدا موجب رونق سفره و برکت بیشتر می‌شود.

: این آئین کهن حدود دو هزار سال است که در ایران نکو داشته می‌شود و پاسداشت آن در اذهان مردم ماندگار شده است.

چهل سرو یکی از قدیمی‌ترین این رسوم است که بیشتر در شهر‌های شمالی و غرب استان مرسوم بوده است. این ابیات به گویش لکی سروده می‌شوند و سراینده آن مشخص نیست.

شب یلدا (شب چله) در ایران به میان غروب ۳۰ آذر تا طلوع آفتاب در یکم دی گفته می‌شود و خانواده‌های ایرانی هر ساله این شب را که طولانی‌ترین شب سال است جشن می‌گیرند

دیدگاه‌ها