در شرایطی که فقر، تورم و شرایط ویژه‌ای که کرونا برای برخی مشاغل ایجاد کرده و درآمد بسیاری از سرپرستان خانوارها را تا حد زیادی کاهش داده است، زنان سرپرست خانواده، بیش از هر قشر دیگری در تنگنا قرار گرفته‌اند و فشار زیادی را متحمل شده‌اند.

دست‌فروشی، کار در هتل‌ها و رستوران‌ها، نظافت منازل، فروشندگی و... از جمله کارهایی است که برخی زنان سرپرست خانوار، به دلیل نداشتن سرمایه و شرایط بد اقتصادی، ناچارند انجام دهند تا بتوانند چرخ زندگی را لنگان‌لنگان بچرخانند و بچه‌هایی با نان بخور و نمیر بزرگ کنند تا شاید در آینده‌ای که می‌خواهند روشن باشد، بتوانند زندگی راحتی را زیر سایه فرزندان تجربه کنند اگر فقر و تأثیرات آن بر زندگی بچه‌ها بگذارد.

بنا بر آمار رسمی اعلام‌شده، تعداد سه میلیون زن سرپرست خانوار در کشور وجود دارد که میانگین سنی آن‌ها بی ن ۱۸ تا ۶۰ سال است. در لرستان نیز حدود ۲۴ هزار زن سرپرست خانوار وجود دارد.

معاون اجتماعی سازمان بهزیستی لرستان به " یافته" می‌گوید: 8490 زن سرپرست خانوار در لرستان، تحت پوشش حوزه امور اجتماعی بهزیستی هستند که از این تعداد، تنها حدود 3 هزار نفر از آنان، از بیمه تأمین اجتماعی برخوردارند.

سلمان کریمیان در خصوص این خانواده‌ها در لرستان اظهار می‌کند:2304 از این خانواده‌ها پدر خانواده فوت کرده است، 1950 خانواده، زوجین از هم طلاق گرفته‌اند، 2891 خانواده دارای سرپرست از کار افتاده‌اند، 392 خانواده هم پدر معتاد دارند، 67 خانواده سرپرستشان در زندان به سر می‌برد و 81 خانواده هم سرپرستشان مفقودالاثر شده است.

 

سلمان کریمیان می‌گوید: این سازمان در راستای توانمندسازی این زنان اقدام به پرداخت تسهیلات و کمک به ایجاد درآمد برای این افراد می‌کند. وی ادامه می‌دهد: بهزیستی انواع کمک‌هزینه‌ها اعم از کمک‌هزینه ساخت و ودیعه مسکن، کمک‌هزینه تحصیل، کمک‌هزینه درمان و... را برای این افراد در نظر گرفته است.

 

رقم پرداختی به زنان سرپرست خانوار بسیار ناچیز است و به‌طوری‌که برخی مسئولان بهزیستی از ارائه این رقم خودداری کردند؛ اما آنچه مسلم است این سازمان به دلیل مشکلات مالی نمی‌تواند در حد معمول نیازهای این افراد را برطرف کند.

مهدیه رضایی کارشناس علوم اجتماعی دراین‌باره به «یافته» می‌گوید: در واقع حمایت‌ها و مبالغ پرداختی دولت به این قشر، در برابر مخارج زندگی و مشکلات این افراد بسیار ناچیز است و همین مسئله موجب ترویج فقر و افزایش ارتکاب آسیب‌های اجتماعی در میان این قشر و خانواده‌هایشان می‌شود.

 

رضایی می‌گوید: زنان سرپرست خانوار با مشکلاتی چون نبود فرصت شغلی مناسب و برابر با مردان، سطح پایین سواد و دستمزد پایین‌تر نسبت به مردان دست‌وپنجه نرم می‌کنند.

او ادامه می‌دهد: وقتی زنان دستمزد کمتر دریافت می‌کنند چرخه نابرابری و فقر ادامه می‌یابد و همین مسئله موجب افزایش آسیب و مشکلات اجتماعی در بین این قشر و خانواده‌هایشان می‌شود.

وی اظهار می‌کند: زنان سرپرست خانوار به لحاظ شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی در وضعیت نامناسب‌تری نسبت به مردان برخوردارند و این خانواده‌ها در دو دهک پایین جامعه قرار دارند.

رضایی می‌گوید: معمولاً در چنین خانواده‌هایی فرد بی‌سواد، کم‌سواد و یا سابقه ترک تحصیل وجود دارد.

 

رضایی می‌گوید: از آنجایی که این افراد هم ناچارند با فعالیت اقتصادی، خرج زندگی را بدهند و از طرفی هم نمی‌توانند از نقش مادری، تربیت و مراقبت از فرزندان و خانه‌داری چشم‌پوشی کنند با مشکلات زیادی روبه‌رو می‌شوند.

او ادامه می‌دهد: چون به‌طورمعمول مردان وظیفه اداره زندگی را بر عهده دارند و زنان در این باره آموزشی ندیده‌اند وقتی بر اساس شرایط زندگی، سرپرست خانوار می‌شوند رنج مضاعفی را تجربه می‌کنند.

وی می‌افزاید: میزان کیفیت و رضایتمندی این افراد در زندگی کم است و به دلیل تبعیض‌های مضاعف در معرض انواع آسیب‌های اجتماعی قرار دارند.

او اظهار می‌کند: مشکلات مالی و بر عهده گرفتن نقش مضاعف در زندگی موجب ایجاد احساس یاس و سرخوردگی، از دست رفتن اعتمادبه‌نفس، گوشه‌نشینی در مادران و در نهایت عدم کنترل فرزندان شود که نتیجه این اتفاقات می‌تواند آسیب‌های اجتماعی وارده بر فرزندان این خانواده‌ها باشد.

رضایی می‌گوید: این فرزندان، از طرف مادر مورد حمایت‌های مالی، عاطفی و اطلاعاتی قرار نمی‌گیرد و کنترل و نظارت اجتماعی بر رفتارشان کافی نیست و همین مسئله زمینه بزهکاری را برای آن‌ها فراهم می‌کند.

ازآنجایی که تعداد زنان سرپرست خانوار در کشور و در استان ما زیاد است و نمی‌توان از نقش تربیتی مادران در آینده سازی مملکت غافل شد لازم است که زمینه رشد، پیشرفت و توانمندسازی این بانوان فراهم شود و به آمار و ارقام موجود در این باره مبنی بر تعداد ساعات برگزاری مشاوره و یا پرداخت اندک ماهیانه بسنده نکرد.

مسئله زنان سرپرست خانوار مشکلات و ظلم‌هایی که برخی در محل کار تجربه می‌کنند حقیقت تلخ جامعه شوک زده ما در سال‌های اخیر با توجه به مشکلات اقتصادی و افزایش روزانه تورم و افزایش آسیب‌های اجتماعی با توجه به گسترش فضای مجازی است.

لذا حمایت و توجه مضاعف مسئولان امر به این مقوله و حمایت از مادرانی که وظیفه اصلی‌شان تربیت انسان است می‌تواند تا حد زیادی از بزهکاری‌های اجتماعی که در آینده در پیش رویمان قرار دارد بکاهد و زمینه‌ساز رشد و بالندگی ایران اسلامی باشد.

 

فاطمه دارابی- خبرنگار یافته

 

 

 

 

دیدگاه‌ها