محدودیت منابع آب سطحی و روشهای نادرست آبیاری در بخش کشاورزی به همراه الگوهای کشت نامناسب با منابع آبی موجود در اقلیمهای خشک و نیمهخشک، موجب حفر بیرویه چاههای آب در اغلب آبخوران شده است این رویکرد ایران را امروز در کنار چین، هند، پاکستان در گروه چهار کشور برتر دنیا در اضافه برداشت از آبهای زیرزمینی قرار داده است.
نگاهی به جمعیت، حجم تولید و صادرات محصولات صنعتی و کشاورزی و تولید ناخالص ملی سه کشور دیگر، ابهام علت قرارگیری ایران در این جایگاه را افزایش میدهد.
به دنبال اضافه برداشت از آبخورانها و افت سطح آبهای زیرزمینی، پدیده نشست در بسیاری از دشتهای ایران مشاهده میشود بررسی جامعی نیز درباره پی آمدهای نشست در دشتهای ایران که انجامشده (89) انجام شده است، نشست دشتها و در واقع تراکم آبخوانها در سطح زمین و مناطق مسکونی تبعاتی از قبیل تغییر شیب سطحی و به دنبال آن کاهش ظرفیت انتقال رودخانهها، مسیلها و حتی شبکههای جمعآوری فاضلاب را در پی خواهد داشت.
پتانسیل نشست زمین علاوه بر میزان زون خاکهای ریزدانه است و تغییر ناگهانی زونهای نشست پذیر ممکن است برای برخی زیرساختها مانند خطوط راهآهن، خطوط انتقال نفت، گاز و غیره خطرات جدی را به دنبال داشته باشد، این پدیده در برخی دشتهای ایران مانند دشت نیشابور بهصورت کیلومترها و ترک زمین قابل مشاهده است.
لرستان و کاشت محصولات آبدوست
1270 پمپ آب عامل فاجعه زیستمحیطی در لرستان
مهرداد فتحی بیرانوند مدیر کل محیط زیست لرستان با تائید خشک شدن بخشی از آب رودخانه کَشکان در سال گذشته اظهار داشت: آب رودخانه لرستان در بخشهایی از شهرستان کوهدشت تا شهرستان پلدختر و در منطقه «چم مهر» و «هلوش» خشک شده و حیات آبزیان از بین رفته و در طول تاریخ برای نخستین بار رودخانه کشکان خروجی ندارد و این اتفاق معنای این است که حیات محیط زیست لرستان در حال نابودی است.
وی با بیان اینکه در حوزه پلدختر هزار و 270 پمپاژ غیر مجاز به صورت غیرقانونی نصب است، افزود: رودخانه سیمره نسبت به سال گذشته 95 درصد کاهش دبی رودخانه دارد و در حال خشک شدن است.
مدیرکل محیط زیست لرستان با بیان اینکه دستگاههای متولی بایستی در این زمینه ورود کنند، عنوان کرد: جهاد کشاورزی باید نسبت به کاشت محصولات غیراستراتژیک و غیر ضروری به ویژه کاشت برنج در منطقه و امور آب نسبت به جمعآوری سیستمهای غیرمجاز آب اقدام کنند.
خشک شدن رودخانه کَشکان در منطقه «چم مهر و هلوش»
وی با بیان اینکه آب رودخانه کشکان در بخشی از شهرستان کوهدشت تا شهرستان پلدختر در منطقه «چم مهر و هلوش» در سال گذشته خشک شد و حیات آبزیان از بین رفته است، تصریح کرد: بر اساس کنوانسیون یکسوم حقابهها مربوط به حوزه اکوسیستم محیط زیست است که این حقابه نه تنها در لرستان تامین نشده بلکه حیات زیست محیطی لرستان در حال نابودی است.
بنابراین گزارش، خطر خشکیدگی رودخانه «کَشکان» در استان لرستان موضوعی است که در چند سال اخیر مدام از سوی کارشناسان و رسانهها به مسئولان استان هشدار داده شده بود اما متأسفانه اهمیت ندادن به این موضوع و نداشتن تصمیم جدی از سوی مسئولان استان سبب شد که این کابوس به واقعیت تبدیلشده و بخشی از این رودخانه حیاتبخش که نقش مهمی در کشاورزی استان لرستان دارد خشک شود.
عبور رودخانه کَشکان از یکسوم خاک لرستان
حوضه آب ریز کَشکان یکی از سرشاخههای پر آب رودخانه کرخه قرار دارد و حدود یکسوم از خاک لرستان را در برمیگیرد و شهرستانهای خرمآباد، کوهدشت، الشتر و پلدختر در مسیر حرکت آن قرار دارند.
حوزه آب ریز رودخانه کشکان از سمت شمال غرب به رودخانه گاماسیاب، غرب و جنوب غربی به رودخانه سیمره و از شرق به سر شاخههای فرعی رودخانه دز و از جنوب به زیر حوزههای مشرف به رودخانه کرخه محدود میشود.
این حوزه راهبردی تامین آب استان و حتی کشور در تقسیمبندی هیدرولوژی ایران جزئی از حوضه آب ریز خلیجفارس به شمار میآید و سرشاخههای اصلی آن از دامنه کوههای مرتفع و برفگیر گرین و میش پرور سرچشمه میگیرند و در طول مسیر اصلی دیگر رودخانههای فرعی نظیر چم زکریا، خرم رود، چولهول و مادیان رود میپیوندند و سرانجام به صورت یک سیستم واحد رودخانه کشکان را تشکیل میدهند.
تغذیه 82 درصد از اراضی کشاورزی شهرستان پلدختر از کَشکان
این رودخانه و سرشاخههای آن در تأمین آب کشاورزی شهرستانهای الشتر، خرمآباد و پلدختر نقش بسیار مهمی دارد بهطوری که حدود 82 درصد از اراضی کشاورزی شهرستان پلدختر، توسط رودخانه کشکان تأمین میشود و این رودخانه در واقع شاهرگ حیاتی پلدختر محسوب میشود که متأسفانه در اثر بروز خشکسالیهای سالهای اخیر به مقدار زیادی از حجم آب این رودخانه کاسته شده است.
علتهای فراوانی در سالهای اخیر مبنی بر کاهش میزان آب این رودخانه و سرشاخههای آن بیانشده است که برای ارزیابی و فهم دقیق علتهای کم شدن دبی آب حوزه کشکان باید اظهارنظر دقیق و کارشناسی انجام شود تا بتوان درست تصمیم گرفت
و ی در پایان اظهار داشت: باید امسال با هوشیاری تمامی مسئولین استان از کاشت محصولات آبدوست در مناطقی که خطر خشک شدن رودخانه وجود دارد جلوگیری نمود.
خبر: محمد هادی رستمی
دیدگاهها
آخه شما خودتو جای یه کشاورز بزار که بدلیل اینکه نمیزارن درست کشاورزی کنه مجبوره فقر و بی پولی را جلوی بچه اش بکشه و نتونه دو سالی یکبار یه کفش برا بچه اش بخره.رودخانه مال ماست چرا ازش آب نکشیم که بره خوزستان و اونا لذت ببرن؟؟؟نزدیک به پنج سد مثل معشوره و زیبامحمد اجرا نمیشن چون خوزستانیها اجازه نمیدن.
من خودم این درد را در چهره پدرانمون دیدم و خودم فرزند کشاورزم.درسته الان کارمندم ولی میدونم چی می کشن