تتنگه رویایی و منحصر به فرد «شیرز» واقع در کوهدشت میراثی گران‌بها در دل طبیعت است که شرایط زمین‌شناختی، بکر بودن و وجود گونه‌های مختلف در این مجموعه باعث تمایز آن شده است و همه ساله تعداد زیادی از گردشگران و دوستداران محیط زیست را به این منطقه می‌کشاند. از سوی دیگر به دلیل وجود همین ویژگی‌ها اکنون سازمان‌های مختلف همچون میراث فرهنگی و زمین‌شناسی پس از ثبت ملی دره شیرز به دنبال ثبت جهانی این مجموعه به عنوان یک «ژئوپارک» هستند.
یکی از معضلات و موانعی که این دره با آن روبه‌رو شده است وجود استخر پرورش ماهی در ورودی و گلوگاه تنگه بوده که طی هفته‌های گذشته هم اخباری مبنی بر بروز مشکلات مختلف در آن منتشر شد. بسیاری از کارشناسان معتقدند؛ وجود این مجموعه پرورش ماهی به هیچ عنوان با ظرفیت‌های منحصر به فرد زیست‌محیطی و گردشگری شیرز همخوانی ندارد. حتی باعث صدمات زیادی به اکوسیستم منطقه شده به همین دلیل باید سازمان‌های مسئول شرایط را برای تعیین تکلیف آن مهیا کنند.
از سوی دیگر مسئولان نیز اعلام کرده‌اند که مجوز احداث این مجموعه پرورش ماهی با ظرفیت 20 تن بیش از 10 سال پیش صادر شده و کج‌سلیقگی‌هایی در این راستا صورت گرفته است. تا زمانی که شرایط برای تعیین تکلیف این مجموعه پرورش ماهی مهیا نشود وضعیت کنونی همچنان ادامه خواهد یافت و نمی‌توان انتظار داشت که این تنگه به عنوان یک مجموعه ژئوتوریسمی ثبت جهانی شود.
ضرر مجموعه پرورش ماهی برای شیرز
مدیرعامل انجمن مردم نهاد آوای باران کوهدشت می‌گوید: در دهه‌های گذشته با توجه به کمتر شناخته شدن دره شیرز شاهد وجود تنوع زیستی و جانوری و صلابت بسیار زیاد جنگل‌های منطقه بودیم؛ اما در سال‌های گذشته روند مدیریت دره شیرز به هیچ عنوان متناسب با ظرفیت‌های موجود و شرایط کنونی این منطقه پیش نرفته است.
«مصطفی رضایی» ادامه می‌دهد: به عنوان نمونه شاهد احداث یک مجموعه پرورش ماهی درست در دهانه ورودی دره شیرز توسط بخش خصوصی و با مجوزی که از سوی سازمان‌ها و دستگاه‌های دولتی صادر شده، هستیم. به هر حال احداث این مجموعه پرورش ماهی مشکلات زیادی برای دره شیرز ایجاد کرده و ضربات جبران‌ناپذیری را به محیطزیست منطقه وارد می‌کند.
رضایی می‌افزاید: به عنوان نمونه شاهد شرایط نامناسب درختان موجود در محدوده این مجموعه پرورش ماهی هستیم؛ در حالی که در دهه‌های گذشته اکوسیستم منطقه بسیار مناسب و متناسب با نیاز گونه‌های جانوری و گیاهی مختلف بوده است.
مدیرعامل این انجمن مردم نهاد با اشاره به بروز سیلاب در دره شیرز، می‌گوید: در گذشته دهانه این دره به گونه‌ای بود که به صورت طبیعی شاهد تنظیم میزان دبی آب بودیم، اما احداث این مجموعه پرورش ماهی باعث مسدود شدن بخش قابل‌توجهی از دهانه ورودی دره شیرز شده است. از سوی دیگر پساب این مجموعه وارد رودخانه شده که مشکلات زیست‌محیطی را نیز به دنبال دارد. همچنین در چند صد متری این استخر پرورش ماهی شرایط طبیعی منطقه با چالش مواجه است و تغییرات زیادی را شاهد هستیم.
وی ادامه می‌دهد: حال از سازمان‌های صادر کننده مجوز برای این مجموعه پرورش ماهی باید پرسید با چه استدلالی این اقدام را انجام داده‌اند؟ وجود این استخر ماهی در دهانه تنگه شیرز اقدامی غیرکارشناسی بوده و خواسته اساسی تمامی فعالان زیست‌محیطی و دوستداران طبیعت حل و فصل این مشکل توسط دستگاه‌های مسئول است.
رضایی با اشاره به لزوم وجود یک برنامه مدیریتی مدون برای دره شیرز، می‌گوید: انتظار می‌رود اقدامات لازم برای تهیه یک برنامه مدون و ویژه در جهت مدیریت دره شیرز توسط دستگاه‌های مسئول در دستور کار قرار گیرد. از سوی دیگر برای حفاظت هر چه بیشتر از دره شگفت‌انگیز شیرز باید با کمک گرفتن از کارشناسان و همچنین فعالان زیست‌محیطی اقدامات لازم را برای تحقق گردشگری پایدار بدون آسیب رساندن به طبیعت انجام دهیم.
ضرورت تملک مجموعه پرورش ماهی
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان هم دره شیرز را به عنوان یکی از مناطق بکر و بسیار ویژه زیست‌محیطی و گردشگری لرستان عنوان می‌کند و می‌گوید: اکنون این دره یکی از ظرفیت‌های ویژه ژئوتوریسمی استان بوده و در همین راستا توسط این اداره کل در ۲۶ آذرماه 93 به ثبت ملی رسیده است.
«غلامرضا سلیمانی» ادامه می‌دهد: به دنبال ثبت جهانی دره شیرز هستیم در نتیجه تمامی اقدامات باید متناسب با این برنامه باشد.
سلیمانی با اشاره به وجود مجموعه پرورش ماهی در این دره می‌گوید: در سال‌های گذشته مجوز احداث یک مجموعه پرورش ماهی در دهانه دره شیرز داده شد و صاحب آن با داشتن مجوزهای لازم برای بهره‌برداری از طرح اقدام کرد. برای تعیین تکلیف این وضعیت و سامان‌دهی ورودی دره شیرز راهکار اساسی تملک این مجموعه پرورش ماهی توسط ارگان‌های مسئول است. بر اساس برآوردهای صورت گرفته برای تملک این مجموعه به اعتبار قابل‌توجهی نیازمند هستیم و تأمین این میزان بودجه در توان سازمانی همچون میراث فرهنگی نیست.
وی عنوان می‌کند: به هر حال اکنون وجود این مجموعه پرورش ماهی باعث بسته شدن بخش زیادی از دهانه ورودی دره شیرز شده و باید با راهکارهای مختلفی به دنبال تملک این مجموعه بود.
مجموعه پرورش ماهی مجوز قانونی دارد
مدیرکل شیلات لرستان با تاکید بر اینکه موضوع احداث مجموعه پرورش ماهی تنگه شیرز به سال‌های گذشته برمی‌گردد، می‌گوید: اداره کل شیلات لرستان چندین سال قبل با استعلام گرفتن از سازمان‌های مختلفی همچون منابع آب، منابع طبیعی، محیطزیست، میراث فرهنگی و سایر دستگاه‌ها اقدام به اعطای مجوز به این مجموعه پرورش ماهی کرده است.
«کیارش بیرانوند» عنوان می‌کند: باید پذیرفت که سرمایه‌گذار طرح، اراضی مورد نیازش را از منابع طبیعی تأمین و اقدام به احداث این مجموعه کرده و اکنون نیز هزینه زیادی برای این مجموعه کرده است. با توجه به داشتن مجوزهای قانونی به نظر می‌رسد راهکار اساسی برای حل و فصل این مشکل خریداری این مجموعه از سرمایه‌گذار کنونی است. اینکه گفته می‌شود مکان استقرار و احداث این مجموعه اصولی و طبق قانون نبوده، صحت ندارد و منابع طبیعی به عنوان واگذار کننده زمین در همان روزها حتماً اقدامات لازم و پیگیری‌های مورد نیاز را انجام داده است.
بیرانوند ادامه می‌دهد: در مورد آلودگی آب دره شیرز توسط پساب این مجموعه 20 تنی پرورش ماهی نیز باید گفت که حجم آلودگی پساب‌های مجموعه‌های پرورش ماهی بسیار پایین است. به هر حال در صورتی که سازمان‌های متولی معتقدند؛ وجود این مجموعه پرورش ماهی خللی در شرایط کنونی دره شیرز ایجاد می‌کند، می‌توانند با رایزنی با مالک آن شرایط را برای تعیین تکلیف موضوع مهیا کنند.
بدسلیقگی در احداث استخر پرورش ماهی
مدیرکل حفاظت محیطزیست لرستان اظهار می‌کند: دره شیرز به عنوان یک زیستگاه و منطقه بکر طبیعی و منحصر به فرد لرستان و حتی غرب کشور اکنون خودنمایی می‌کند. این دره شگفت‌انگیز دارای شرایط خاصی بوده و می‌توان تنوع بالای زیست‌محیطی و جانوری را در آن به وضوح مشاهده کرد.
«مهرداد فتحی بیرانوند» ادامه می‌دهد: با وجود تمامی موارد اشاره شده تنگه شیرز جزو مناطق تحت مدیریت سازمان محیطزیست نبوده و در منطقه آزاد و زیر مجموعه منابع طبیعی قرار دارد.
این مسئول با اشاره به بی‌سلیقگی‌ها در احداث مجموعه پرورش ماهی در دره شیرز، می‌گوید: در سال‌های گذشته و هنگام دادن مجوز احداث این مجموعه شاهد بدسلیقگی‌هایی از سوی سازمان‌های مسئول بوده‌ایم. با توجه به اهمیت دره شیرز سازمان محیطزیست آمادگی لازم را برای قرار دادن این منطقه، جزو مناطق تحت مدیریت خود دارد، اما به نظر می‌رسد که اکنون میراث فرهنگی و سایر دستگاه‌ها به دنبال ثبت جهانی آن به عنوان ژئوپارک هستند.
فتحی بیرانوند ادامه می‌دهد: در همان روزهای اعطای مجوز به این مجموعه پرورش ماهی، اقدام خلافی صورت نگرفته و مسئولان شیلات وقت نیز اقدام به صادر کردن موافقت اصولی کرده‌اند. دره شیرز به عنوان یکی از ظرفیت‌ها و ذخیره‌گاه‌های مهم لرستان بوده و باید از تمامی ظرفیت خود در حفاظت و حراست از این میراث گران‌بها گام برداریم.
علی کامیاب/ همشهری
کلیک کنید
دیدگاه‌ها
شیرز در واقع بکی از مهمترین دره های با قدمت چند ده میلیون ساله است که میبایست بعنوان یک ثروت ملی بعنوان سامانه ای برای تحقیقات زمین شناسی دیرینه شناسی و مطالعات روی گونه های گیاهی و جانوری و در عین حال معبری برای گردشگران داخلی و بی المللی دوستدار طبیعت مورد استفاده قرار بگیرد و از این گذار بخش بزرگی از مشکلات اشتغال جوانان بیکار حداقل کوهدشت محل گردد.
بذ6
پس بیاید بدون تعصب واقعیت رو در نظر بگیرید وبه جای تشویق این اقا که با این کارش هم باعث ابادنی و امنیت منطقه شده گله ای هم نداشته باشیم بیاید همیشه بدون تعصب به مسائل فکر کنیم ندیده ونشناخته تصمیم نگیریم چون واقعا این اقا از سال ۸۳ تا الان سختی های زیادی رو تو این منطقه ناامن متحمل شده.