مدیرکل پزشکی قانونی استان لرستان گفت: در 6 ماهه اول سال جاری 11 نفر بر اثر گازگرفتگی جان خود را از دست داده‌اند

به گزارش روابط عمومی پزشکی قانونی لرستان، دکتر حمیدرضا نظیفی با بیان این مطلب افزود: بر اساس آمار موجود در 6 ماهه اول سال جاری در استان 11 نفر (2 نفر زن و 9 نفر مرد) بر اثر مسمومیت با گاز منوکسیدکربن جان خود را از دست دادند، این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال 98 که آمار تلفات 2 نفر بوده است حدود چهار و نیم برابر شده است.

 

مرگ بر اثر گازگرفتگی به «مرگ خاموش» معروف است که این روزها با رسیدن فصل سرما مدام درباره آن می‌شنویم. تا هفته پیش خبری از آن نبود، اما با کاهش چند درجه‌ای هوا دوباره بازگشته است، اما این بار شریک جرمی دارد در کنار ویروس کرونا جولان می‌دهد. هر سال با فرا رسیدن فصل سرما؛ افزایش گرمای منازل و محیط کار امری اجتناب‌ناپذیر است و با افزایش استفاده از وسایل گرمایشی گازسوز تعدادی از هم‌وطنان با بی‌احتیاطی و سهل‌انگاری، در اثر مسمومیت با گاز مونو اکسیدکربن جان خود را از دست می‌دهند.

 

طبق آمار سازمان پزشکی قانونی کشور، در سال گذشته (98)، 784 نفر در کشور بر اثر مسمومیت با گاز مونوکسید کربن، جان خود را از دست دادند.

یکی از خطرهایی که با آغاز فصل سرما سلامت ما را تهدید می‌کند، مسمومیت با گاز CO یا منواکسید کربن است و به همین خاطر آگاهی نسبت به علائم این نوع مسمومیت و راه‌های جلوگیری از آن اهمیت بسزایی دارد. گاز مونوکسید کربن بی‌رنگ‌وبو و سبک‌تر از هوا است که از احتراق ناقص کربن، به دلیل کاهش اکسیژن در محیط به وجود می‌آید و به‌راحتی منتشر می‌شود و به‌سرعت تمام فضای محیط را انباشته می‌کند. اگر در محیطی سربسته که راه مناسبی برای ورود هوا نباشد و یک وسیله گازسوز و شعله دار روشن باشد، به‌سرعت در آن محل گاز مونوکسید کربن تولید و منتشر می‌شود. این گاز سمی خطرناک از طریق تنفس وارد ریه‌ها می‌شود، به جریان خون می‌رسد و به گلبول‌های قرمز متصل و باعث اختلال در انتقال اکسیژن می‌شود؛ بنابراین افراد با استنشاق این گاز دچار خفگی می‌شوند و جان خود را از دست می‌دهند یا دچار معلولیت‌های ذهنی و روانی ناشی از آن می‌شوند.

بیشترین حد مجاز گاز مونوکسید کربن (co) در محل زندگی انسان (9PPM) است و هرچه میزان آن بیشتر شود ریسک خطر بالاتر می‌رود تا آنجا که اگر این میزان به (1600PPM) برسد در کمتر از یک ساعت فرد را از پای خواهد انداخت. طبق ارزیابی‌های میدانی نیروهای امدادی اعزامی به محل وقوع این حوادث به‌ویژه در گزارش‌های اورژانس 115، برای پخش گاز سمی مونوکسید کربن در بدن انسان حدود 4 تا 6 ساعت زمان نیاز است، مدت‌زمانی که بیشتر افراد در خواب هستند و گاز سمی در حال پخش در هوای اتاق است.

علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن تنگی نفس، سردرد، سرگیجه، تهوع، از دست دادن هوشیاری از مهم‌ترین علائم مسمومیت با مونوکسید کربن است. ضمن اینکه مسمومیت در کودکان سریع‌تر بروز می‌کند. از آنجایی که نشانه‌های مسمومیت با این گاز بسیار شبیه سرماخوردگی است، بسیاری آن را جدی نمی‌گیرند تا به مرحله بحرانی برسد.

از نخستین نشانه‌های مسمومیت با این گاز، ایجاد حالت ضعف و سستی در بدن و در ادامه سردرد، درد شکمی، سرگیجه، تهوع و استفراغ، ایجاد حالت دوبینی و تنفس‌های سریع و کوتاه است و اگر افراد در این محیط آلوده باقی بمانند؛ در حالت تشنج، بیهوشی و حتی کما قرار می‌گیرند و در نهایت مرگ پدیدار می‌شود.

 

در برخورد با افراد آسیب‌دیده با این گاز ضمن تماس فوری با نیروهای امدادی (آتش‌نشانی و اورژانس) به‌سرعت فرد مسموم را از محل خارج کنید و به فضای باز منتقل کنید و اگر شدت مسمومیت بالا است آن‌ها را به مراکز درمانی منتقل کنید، سپس در و پنجره‌ها را باز و تمام منابع گازسوز و شعله دار محیط را خاموش و حتماً توسط افراد متخصص مسئله را بررسی کنید، منبع تولید و انتشار این گاز را بیابید و نسبت به رفع آن اقدام کنید تا از تکرار آن جلوگیری شود.

 

انواع بخاری‌های گازی (بدون دودکش و غیراستاندارد)، شومینه، آبگرم کن تنورهای نانوایی، اجاق‌های گازی، کباب‌پز زغالی و نظایر آن ازجمله این وسایل است، حتی وسایل نقلیه خودرویی (موتورهای بنزینی و گازوئیلی) که به مدت طولانی در محیط بسته روشن بمانند، می‌توانند باعث تولید این گاز کشنده شوند، همان گازی که از آن به‌عنوان قاتل خاموش یا عامل مرگ خاموش یاد می‌شود.

 

البته نشت گاز به غیر از خطر مسمومیت، خطر انفجار و آتش‌سوزی را به همراه دارد که با بی‌دقتی در نصب شیلنگ بخاری یا وسایل گازسوز بروز پیدا می‌کند ضمن اینکه استفاده از وسایل نامناسب و فرسوده این خطر را افزایش می‌دهد.

نکات ایمنی برای نصب بخاری و دودکش‌ها

اگر تخصص و دانشی در نصب و راه‌اندازی وسایل گازسوز ندارید از افراد حرفه‌ای و با تجربه کمک بگیرید.

برای نصب وسایل جدید بهتر است از نمایندگی مجاز بخواهید تا این کار را برای شما انجام دهند.

اگر قصد استفاده از وسایل قدیمی را دارید، قبل از نصب آن‌ها را ازنظر ظاهری و سلامت کامل دستگاه بررسی کنید، در این خصوص شیشه بخاری‌ها بسیار حائز اهمیت است، اگر شکسته یا ترک برداشته است حتماً تعویض کنید.

استفاده از وسایل گرمایشی استاندارد و کنترل و انسداد منافذ مسیر دودکش قبل از راه‌اندازی بخاری بهترین راه پیشگیری از بروز حوادث مسمومیت به شمار می‌رود.

دقت و توجه به داغ بودن دودکش نیز بهترین آزمایش برای کارکرد مناسب دودکش است. اگر لوله دودکش بخاری سرد باشد، به دلیل خارج نشدن محصولات احتراق و گازهای سمی از دودکش است و در این صورت باید ضمن رفع نقص، به‌طور موقت با بازکردن قسمتی از درب یا پنجره تهویه در محیط ایجاد کنید. برای اطمینان از ورود هوای تازه به اتاق؛ باز بودن مسیر دودکش را کنترل کنید. شعله کوچکی مانند شمع روشن کنیم در دهانه لوله خروجی قرار دهیم اگر این شعله به درون دهنه لوله کشیده نشود، دودکش باید اصلاح شود.

 

شعله وقتی به‌درستی می‌سوزد که رنگ آن آبی باشد. شعله زرد نشانه خطر است.

نصب آبگرم کن و سایر وسایل گازسوز در حمام خطرناک و ممنوع است و به هیچ عنوان نباید دودکش آبگرمکن و هود آشپزخانه از یک لوله یا کانال مشترک عبور داده شود.

از بست های مناسب استفاده کنید؛ بست مخصوص گاز، فلزی و پهن است و کارایی لازم را دارد، از بستن سیم یا مفتول به‌جای بست خودداری کنید، این کار می‌تواند باعث بریده و زخمی شدن شیلنگ و انتشار گاز در محیط شود.

از شیلنگ مخصوص گاز استفاده کنید، این شیلنگ، دو یا چندلایه بوده و فرمول ساخت آن به نحوی است که مقاومت لازم را در برابر عبور جریان گاز در مدت‌زمان طولانی دارد، اما شیلنگ‌های متفرقه مثل شیلنگ آب این مقاومت را ندارد و پس از مدتی دچار خوردگی و ساییدگی و باعث نشت گاز می شود.

حداکثر طول شیلنگ گاز نباید بیش از یک و نیم متر باشد و برای مواردی که متراژ بیشتری نیاز دارید بهتر است به جای شیلنگ از لوله‌های مسی استفاده کنید.

هم‌وطنان برای ایمنی بیشتر باید از لوله‌های فلزی بدون منفذ استفاده کنند، اتصالات لوله‌ها نیز باید محکم باشد و به‌راحتی جدا نشود. بعد از نصب، برای اطمینان از عملکرد درست خود، تمام قطعات، بستها و طول شیلنگ گاز را با محلول آب و کف، کنترل کنید و از نداشتن نشت گاز اطمینان حاصل کنید، هرگز برای این کار از شعله کبریت یا فندک استفاده نکنید.

هنگام نصب وسایل گازسوز به‌ویژه بخاری، اطمینان از باز بودن مسیر دودکش، اهمیت ویژه‌ای دارد، بنابراین نصب کلاهک H در پشت‌بام ضروری است.

 

رنگ مطلوب شعله بخاری و وسایل پخت‌وپز، آبی است و چنانچه رنگ شعله قرمز، زرد یا نارنجی باشد، نشانگر نقص در سوخت‌رسانی و کمبود اکسیژن در محیط است که سریعاً باید بررسی شود. اگر رنگ شعله بخاری آبی نباشد، ممکن است هوای کافی به بخاری نرسد و تولید گاز منواکسید کربن کند.

دیدگاه‌ها