بدون تردید داشتن نگاه آنتولوژیک و ادراکی به مشکلات و مصائب موجود از شیوههای مرضیه و کارآمد در دولت فعلی محسوب میشود. هر چند شاید این مدل نگاه در حل مشکلات با ذائقه ما سازگار نباشد و دچار ثقل هاضمه شویم، ولی علاوه بر حل ریشهای مشکلات، زمینه صرفهجویی ارزی و ریالی گستردهای را فراهم میسازد و در درازمدت جلوی بسیاری از مصائب رایج را میگیرد!
یکی از این تکنیکها که امروزه در دنیا هم سر و صدا به پا کرده است و طرفداران زیادی هم دارد، تکنیک «پنج چرا» یا همان «5 why» است که ریشه آن در سیستم تولید تویوتا نهفته است و نشان میدهد که پشت هر مشکل فنی ظاهراً یک مشکل انسانی است. تاریخچه استفاده از «پنج چرا» به شرکت صنایع تویوتا و مغز متفکر آن یعنی ساکیشی تویودا باز میگردد که مبدع این روش و معروف به پادشاه مخترعان ژاپن بود. تکنیک «پنج چرا» به عنوان رویکرد علمی این شرکت برای حل مسأله در بخشهای مختلف تولید به کار گرفته شد و روندی شامل چند چرای اساسی است
مهمترین هدف تکنیک «پنج چرا»، شناسایی و کشف علل ریشهای یک مشکل برای «پیشگیری از بروز مجدد آن در آینده» به شمار میرود. نکته مهم این است که عدد پنج در این تکنیک، قطعیت ندارد و ممکن است تعداد چراها متغیر باشد. اشاره به عدد پنج به این خاطر است که بر کمیت سوالات برای ریشهیابی تأکید شود. به عنوان مثال صاحب خودروی معیوب باید به این سؤالات پاسخ دهد تا رفع عیب بهصورت کلی و ادامه صورت پذیرد:
- چرا خودرو به یکباره خاموش شد و دیگر روشن نمیشود؟ عمر باتری تمام شده است.
- چرا عمر باتری تمام شده است؟ زیرا دینام به درستی کار نمیکند.
- چرا دینام بهدرستی کار نمیکند؟ زیرا مدتزمان زیادی از فعالیت آن گذشته و اقدامی در جهت تعویض باتری صورت نگرفته است.
- چرا اقدامی در جهت تعویض باتری صورت نگرفته است؟ زیرا پول کافی برای تعویض آن در اختیار نبوده است.
- چرا پول کافی برای تعویض باتری در اختیار نبوده است؟ زیرا بخش اعظم حقوق دریافتی خود را صرف خرید لباسهای موردعلاقهام کردهام.
در این مثال در مییابیم که صاحب خودرو یک بانوی طرفدار مدگرایی و رویکرد «حالا لباس چی بپوشم؟!» است که با خرید لباسهای متعدد باعث خرابی خودرو شده و باید جهت جلوگیری از خاموش شدن خودرو، نوع نگاه خود به فلسفه پوشاک را تغییر دهد!
اخیراً استفاده از این مدل در دولت بهمنظور حل ریشهای قضیه مشکلات اقتصادی با نتایج چشمگیری همراه بوده تا جایی که شایع شده خود ساکیشی تویودا مبدع این روش از نتایج اعجابآور آن شگفتزده شده و قصد دارد خط تولید تویوتا را به تولید بشقاب ملامین و گوشتکوب رویی تغییر دهد! اما حل مشکلات اقتصادی با تکنیک پنج چرا:
- چرا مشکلات اقتصادی مردم زیاد شده است؟ چون ارزش پول ملی کم شده است
- چرا ارزش پول ملی کم شده است؟ چون رانت، قاچاق کالا و ارز و سایر مفاسد اقتصادی زیاد شده است
- چرا رانت، قاچاق کالا و ارز و سایر مفاسد اقتصادی زیاد شده است؟ چون در طول این سالها برخورد مناسب صورت نگرفته است
- چرا برخورد مناسب صورت نگرفته است؟ چون اگر برخورد مناسب صورت میگرفت باعث دلخوری مافیا، اعتراض خودروسازان، بسازبفروشها، زمینخواران، رانتخوارها، جنگل خواران، دریا خواران، بیابان خواران، ویژه خواران و ... میشد و فساد جدیدتری شکل میگرفت!
- چاره کار چیست؟ باید تلاش کرد مردم آستانه تحملشان را بالا ببرند!
( در جریان هستید که آقای نوبخت اخیراً فرمودهاند: در حالی که دشمنان در تلاش هستند که تابستان داغ را برای مردم ایجاد و به فشارهای تحریمی افزوده کنند، ما در دولت تلاش داریم که با افزایش آستانه تحمل مردم به شکست این پروژه کمک کنیم!)
طوفان فکری را ملاحظه فرمودید. طوفان چه عرض کنم آذرخش، پیچند، تندوزه، اصلاً انفجار پرتوی فکری را ملاحظه فرمودید! در حقیقت یک تیر و دو نشان است؛ یعنی با کمترین هزینه و بدون نیاز به ریشهیابی مشکل، برگزاری همایش و مراسم، بگیر و ببند و حتی بدون اینکه کسی مجبور شود، به خاطر رفاقت خودش را از پنجره پائین پرت کند، هم توطئه دشمنان خنثی خواهد شد و هم مشکلات اقتصادی مردم حل میشوند! زیبا نیست؟!
دیدگاهها
- چرا عمر باتری تمام شده است؟ زیرا دینام به درستی کار نمیکند.
- چرا دینام بهدرستی کار نمیکند؟ زیرا مدتزمان زیادی از فعالیت آن گذشته و اقدامی در جهت تعویض باتری صورت نگرفته است.
- چرا اقدامی در جهت تعویض باتری صورت نگرفته است؟ زیرا پول کافی برای تعویض آن در اختیار نبوده است.
- چرا پول کافی برای تعویض باتری در اختیار نبوده است؟ زیرا بخش اعظم حقوق دریافتی خود را صرف خریدسیستم و ضبط و باند خفن و چند میلیونی جهت ماشین خود کردهام.
در این مثال در مییابیم که صاحب خودرو یک آقای بیخیال و بی فکر با رویکرد «چطور برای مردم الودکی صوتی ایجاد نمایم؟!» است که با خرید سیستم باعث خرابی خودرو شده و باید جهت جلوگیری از خاموش شدن خودرو، نوع نگاه خود به فلسفه مردم ازاری را تغییر دهد
میبینید که میشه تو این مثالا از اقایون مایه بزارید!!!!