و طي اقدامی نمادین و همزمان با روز جهانی "غار پاک" غارهای کوگان و کُنجی خرم‌آباد پاک‌سازی شدند.
به گزارش یافته، با توجه به اهمیت حفاظت از غارهای استان لرستان به‌عنوان بخشی از ذخیره‌گاه‌های زیستی و باارزش و غنای تنوع زیستی و اکوسیستم‌های کاملاً منحصربه‌فرد ویژه و باستانی روز شنبه چهارم مهرماه همزمان با فرارسیدن روز جهانی غار پاک برنامه پاک‌سازی اثر طبیعی و باستانی غارهای کوگان و کُنجی خرم‌آباد با مشارکت انجمن محیط زیستی و اداره کل حفاظت محیط زیست استان لرستان برگزار گردید.قابل‌ذکر است غار کُنجی در چهار کيلومتري جنوب شرقی شهر خرم‌آباد در کمرکش کوه و در ارتفاع 1300 متری از سطح دریا قرار گرفته است. دسترسي به اين غار از طريق يک مسير دره‌اي امکان‌پذیر است. در فصل بهار از دامنه‌هاي آن چشمه‌هاي آب جاري مي‌شوند. اين غار يکي از منظم‌ترين غارها ازلحاظ سطوح داخلي است.
مساحت این غار بيش از 200 مترمربع است و کف خاکي آن 2 متر قطر و طول آن 28 متر است. در دامنه و چشم‌انداز این غار دشتی وسیع با تپه‌های مصنوعی است. این غار فضای گنبدی شکل دارد و پناهگاه سنگی ارجنه در 1.5 کیلومتری آن واقع است.
در قسمتي از دهانه آن، يک تپه خاکي وجود دارد که در کاوش‌هاي انجام شده، چند گور مربوط به‌پیش از تاريخ همراه با اسکلت‌هاي متعدد از آن به دست آمده است.
غار کُنجی مربوط به دوران پیش از تاریخ ایران باستان است و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۴۱۴۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
انتخاب اين قسمت از دره خرم‌آباد براي اولين بار براي سكونت در 40 هزار سال پيش می‌تواند اهميت اين دره را نشان دهد همچنين توانايي انسان در كنترل طبيعت و محيط خويش و موقعيت دره كه موفقيت انسان را در شكار به همراه داشت.
غار کُنجی اولین سکونتگاه انسان هست که در سال 1951 توسط هنری فیلد شناسایی شد و بازدید و حفاری آن توسط فرانک هول و کنت فلانری صورت گرفت؛ لایه‌نگاری در این غار به‌صورت لایه طبیعی صورت گرفت که درنتیجه آن 12 لایه شناسایی شد. قدمت آثار از جدید به قدیم شامل دوره‌های اوروک (هزاره چهارم ق.م.)، موسترین (پارینه‌سنگی میانی) و رسوبات اواخر دوره پلئیستوسن بود.
در سال 1969 میلادی جان اسپت غار کُنجی را مورد حفاری مجدد قرار داد که در این حفاری که به روش شبکه‌بندی صورت گرفت آثار دوران برادوستین (پارینه‌سنگی جدید) و زارزین (فراپارینه‌سنگی) هم در غار پیدا شده‌اند که اکنون اثری از آن‌ها نیست.
ادوات سنگی به‌دست‌آمده در لایه موسترین ازنظر ساخت و تکنیک با ادوات دوران موسترین در منطقه مدیترانه تااندازه‌ای تفاوت داشته و از آن متمایز است.
بقایای استخوانی در اثر رطوبت موجود در غار کاملاً پوسیده شده بود ولی به نظر می‌رسد نوعی گورخر کوچک (onager) که در چراگاه‌های این دره زندگی می‌کرده، آذوقه ساکنین این غار در دوره موسترین را تامین می‌کرده است.
فرانک هول نتیجه گرفت: «جانوران متعلق به اواخر دوره چهارم زمین‌شناسی در دره خرم‌آباد نشان‌دهنده محیط با آب و هوایی هستند که با امروز چندان فرقی نداشته و برای زندگی بسیار مناسب بوده است.»
انتخاب این قسمت از دره خرم‌آباد برای اولین بار برای سکونت در 40 هزار سال پیش می‌تواند اهمیت این دره را نشان دهد همچنین توانایی انسان در کنترل طبیعت و محیط خویش و موقعیت دره که موفقیت انسان را در شکار به همراه داشت.
وی به یافته‌های خود از غاز " کُنجی " نیز اشاره کرد و گفت: بعد از یکسری بررسی‌های کوتاه بر روی غار کنجی فرانک هول متوجه شد که این غار می‌تواند یکی از مطالعات بسیار عالی درزمینهٔ باستان‌شناسی باشد.
پرفسور هول در ابتدا یکسری تیغه‌های سنگی در این منطقه پیدا کرد و همین موضوع وی را امیدوار کرد که تحقیقات را در این غار ادامه دهد زیرا این تیغه‌ها در رابطه با انسان‌های شکارگر بسیار مهم بودند.
در حفاری‌هایی كه در سال 1342 انجام گرفت ابتدا دوره اروك نمايان شد. پس از آن دوره پارینه‌سنگی جديد مشخص شد. آزمايشگاه كربن 14 قدمت آن را در حدود چهل هزار سال تخمين زد. اين دوره متعلق به پارینه‌سنگی جديد ميانه می‌باشد اين محل مدتي نيز مورداستفاده دوره‌های زبرين پارینه‌سنگی جديد و فراپارینه‌سنگی بوده است كه آثار آن‌ها در غار به‌صورت مخدوش مشاهده می‌شود.
غار کوگان
یکی دیگر از غار مصنوعی و منحصربه‌فرد لرستان غار «كوگان» است که به دست انسان در دل کوهستان‌ها به وجود آمده است. این غار در منطقه چمشک شهرستان پل‌دختر و در 52 كيلومتري جنوب شرقي خرم‌آباد و 40 کیلومتری آزادراه خرم‌آباد به خوزستان و در کوهي موسوم به «کوگان» و روستاي خوش آب و هوايي به همين نام واقع شده است. در زبان محلی به غار کوگان کوگو گفته می‌شود.
غار كوگان شاهكار بشر در دل طبيعت و جزو غارهاي چند طبقه است که در گذشته با توجه به صعب‌العبور بودن مسیر دسترسي به آن بسيار سخت و برای ورود به غار می‌بایست از امکانات، تجهيزات و وسايل کوهنوردي و غارنوردي استفاده نمود. اين غار دژ مانند كه تمام آن با حجاري‌هاي طاقت‌فرسا به وجود آمده و طبق بررسی اولیه باستان‌شناسی و به استناد سکه‌هايي که در اطراف آن به دست آمده است به دوره اشکانيان تعلق دارد و طي قرون متمادي به‌عنوان يک محل سکونت دائمي مورد استفاده قرار گرفته است.
ورودی غار به‌صورت چهارگوش در اندازه 2 متر و 50 سانتی متر در 2 متر و 20 سانتی متر است و به سمت شمال باز می‌شود. غار در دوطبقه با اتاق‌ها و دهليزهاي ارتباطي با هنرمندي خاص حجاری‌شده که طبقه اول آن از چهار اتاق و فضاهای مرتبط به هم تشکیل شده است. طبقه دوم غار حدوداً 3/40 متر بالاتر از کف قسمت اول غار است. این غار دارای اتاق‌هایی جهت استفاده بوده و نمونه‌ای از معماري صخره‌ای اشکانی منحصربه‌فردی است که ظاهراً ازنظر کارکرد آیینی ـ مذهبی به‌عنوان معبد براي پرستش ميترا در آئين مهرپرستی از آن استفاده می‌شده است.
اختلاف تراز بخش طبقه فوقاني و پایین‌ترین تراز بخش طبقه تحتاني بيش از يک متر است و کوچک‌ترین فضاي آن داراي مساحت حدود چهار مترمربع و بزرگ‌ترین فضاي غار که بخش شاه‌نشین آن است و داراي مساحتي حدود 50 مترمربع است. ارتفاع فضاي ایجادشده در غار کوگان بين دو تا چهار متر هست
مساحت کلی فضاهای تعبیه‌شده در این غار دست‌ساز حدود ۲۸۱ مترمربع است و از نکات قابل‌تأمل در این غار وجود مخازن آب در داخل اتاق‌هاست.
هرچند سفالینه و شواهد باستانی قسم‌های دامنه‌ای دره در مجاورت رودخانه با شواهد هزاره دوم پیش از میلاد و بعدازآن قابل‌مقایسه می‌باشد، ولی مطالعۀ این معماری صخره‌ای که نشان پک اندیشی و تیزهوشی، پیشینیان و اعتلای فرهنگ آنان است، از هر حیث واجد اهمیت خاص است.
در سال‌هاي ۸۶ ـ ۸۷ در راستاي اهداف حفاظتي و ايجاد زيرساخت‌هاي گردشگري در استان عمليات مرمت و دسترسي به غار کوگان توسط اداره کل ميراث فرهنگي، صنایع‌دستی و گردشگري در دو بخش انجام شده است.
بخش اول اين عمليات شامل بهسازي اجراي ابنيه فني و ايجاد یک‌لایه آسفالت راه دسترسي به اين غار منحصر به فرد بوده است و در بخش دوم اين عمليات مسير ورودي غار به طول 200 متر و اختلاف ارتفاع 50 متر با استفاده از رمپ و تعداد 212 پله به عرض متوسط سه متر از مصالح سنگي محل، کف فرش قلوه‌اي و ملات ماسه سيمان، بهسازي و بسترسازي شد.
همچنين به‌منظور ايجاد راه دسترسي به طبقات و دالان‌هاي غار پل‌هاي فلزي ساخته و نصب شده و در طرفین غار جان‌پناه سنگ‌چین به ارتفاع 180 سانتی‌متر ایجاد گردیده است
احداث سکوی استراحت، نیمکت سنگی، پل فلزی پیاده‌رو بر روی رودخانه دره کوگان و نورپردازی داخل و خارج غار و سرویس‌های بهداشتي در مجموع 75 مترمربع مساحت و داراي 10 چشمه و پارکینگ از اقداماتی است که اداره کل ميراث فرهنگي، صنایع‌دستی و گردشگري در این غار انجام داده است.
غار کوگان دست ساخته و يادگاري از دوران اشکانيان (پارتی) و به شماره ۲۶۶۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
قابل ذکر است در برنامه پاک‌سازی غار کُنجی، جمعی از چهره‌های فرهنگی، اجتماعی و محیط زیست لرستان ازجمله محمدرضا پور یگانه، داریوش ابدالیان، مجتبی رومانی، فرشید خدامرادی، احمد علیخانی، اسلامی زاده، نوید بهرامی، بانوان دارایی و خواهران کاظمی حضور داشتند.
کلیک کنید
دیدگاه‌ها
از سایت فعال و محبوب لرستان که دلسوزانه درنشراخبار وانعکاس فعالیتهای خیر میکوشد نهایت سپاس وقدردانی را دارم
باشد که همواره در پناه یزدان موفق باشید