در سال 97 در حین کار در تپه کوی کیوان در شرق شهرستان ازنا در استان لرستان توسط شهرداری، تعدادی شی تاریخی و یک سازه دستکند زیرزمینی کشف شد که به دلیل تعلل در آگاه ساختن میراث فرهنگی پس از رویت تکه هایی از سفال‌های قدیمی در حین کار، بیش از نیمی از این اثر تاریخی از بین رفت.

بعد از مطلع شدن سازمان میراث فرهنگی استان از این موضوع، کار تعطیل و حریم این اثر تاریخی محدود شد و این سازمان مسئولیت حفاظت از آن را بر عهده گرفت.

سرپرست پروژه گمانه‌زنی تپه باستانی کوی کیوان در این باره به «یافته» می‌گوید: در مجوز صادرشده در مناطق مشکوک به تاریخی بودن آن، برای تسطیح اراضی، ساخت گاوداری و دامداری و... عنوان می‌شود که با توجه به این که این مجوز بر اساس بررسی‌ها و شواهد سطحی صادر شده است متقاضی موظف است که در حین کار، در صورت برخورد با هرگونه اثر تاریخی، پروژه را متوقف کند و را به سازمان میراث فرهنگی اعلام کند.

عطا حسن پور ادامه می‌دهد: متاسفانه در تمام مدت یک ماهی که شهرداری در این منطقه مشغول کار بوده بارها با اشیایی که نشان تاریخی بودن این منطقه است برخورد می‌کنند اما به دلیل ترس از متوقف شدن کار واعتراض مالکان شخصی، کار ادامه می‌یابد و به میراث فرهنگی استان هیچ گزارشی ارسال نمی شود.

وی می‌افزاید: تا این که در حین کار، لودر در یک چاله بسیار بزرگ سقوط می‌کند و همین مسئله موجب رویت یک شهر و یا یک پناهگاه زیرزمینی می‌شود که بعد از این اتفاق، میراث فرهنگی را باخبر می‌کنند.

 او اظهار می‌کند: در آن زمان بیش از نیمی از این محوطه تاریخی از بین رفته بود و خسارت وارد شده غیر قابل جبران بود.

او ادامه می‌دهد: در حال حاضر این منطقه کاملا حفاظت شده است و یک در آهنی بزرگ بر در آن نصب شده است.

 

حسن پور می گوید: تاریخ محوطه مکشوفه از دستکند موجود در دل تپه بیشتر است و همین مسئله بر اهمیت موضوع افزوده است.

 وی می‌افزاید: سفال‌های کشف‌شده در این منطقه مربوط به دوران مس سنگی یعنی 7 هزار سال پیش است و قدمت دستکند زیرزمینی هم مربوط به قرون میانی تا قرون متاخر اسلامی است.

او اظهار می‌کند: وقتی مطالعات این منطقه به طور کامل انجام می‌گرفت می‌توان در مورد مساحت دقیق عرصه دستکند اظهار نظر کرد.

حسن پور می افزاید: در حال حاضر با یک محوطه 7 هزار ساله روبه رو هستیم که در روزهای گذشته پروژه گمانه‌زنی و تعیین عرصه و حریم این اثر تاریخی پایان یافته ست ولی هنوز عرصه دستکند مشخص نیست.

حسن پور معتقد است که آثار مربوط به این دوران تاریخ در ایران بسیار کمیاب و ارزشمند است.

وی می‌گوید: دوران عصر سنگی در واقع مربوط به دورانی است که بشر موفق به کشف فلز و استفاده از ابزارهای فلزی می‌شود، در واقع در این عصر است که بشر وارد عرصه صنعت و فناوری می‌شود.

او اظهار می‌کند: ممکن است که سازه زیرزمینی در زمان حمله مغول به ایران و به منظور مخفی شدن اهالی منطقه و یا پناهگاهی برای حفاظت از سرما ساخته شده است و نمونه این گونه آثار در حوالی این منطقه و در مناطق سردسیر وجود دارد.

حسن پور می گوید: این سازه دستکند شامل چند اتاق تو در تو و چند هواکش و چند راهرو است.

 

حسن پور می گوید: این سایت به موزه تبدیل نمی‌شود.

وی ادامه می‌دهد: برنامه امسال ما در این منطقه گمانه‌زنی و تعیین حریم و عرصه این اثر بود که انجام شد و بعد از آن در قدم اول استحکام‌بخشی و بعد کاوش این اثر تاریخی مد نظر ماست که در سال آینده محقق خواهد شد و بعد از آن، این سایت به شهرداری واگذار می‌شود و در مورد کاربری آن تصمیم گرفته خواهد شد.

 

 حسن پور در خصوص تعیین وضعیت افرادی که در تپه کوی کیوان ملک دارند می‌گوید: به طور حتم هیچ مشکلی برای این افراد به وجود نمی آید چرا که یا زمین جایگزین برای آن‌ها در نظر گرفته می شود و یا این که خسارتشان پرداخت می‌شود.

وی می‌افزاید: جواب استعلامات لازم در این باره تا دو ماه آینده اعلام می‌شود.

به نظر می‌رسد خلا بندهای قانونی در خصوص حفظ آثار تاریخی است که موجب فرو ریختن بناهای چند هزار ساله می شود. وجود یک بند در مجوز ساخت و ساز، به طور حتم نمی‌تواند یک نیروی بازدارنده در تخریب آثار تاریخی و حفظ آن باشد.

لازم است که در مناطقی که احتمال تاریخی بودن آن وجود دارد قدم‌ها، بسیار محتاطانه برداشته شود و هر گونه خاکبرداری با حضور کارشناس میراث فرهنگی صورت گیرد تا در صورت مشاهده اثری که احتمالی بر وجود بنا یا اشیا تاریخی باشد کار متوقف شود نه این که بعد از بین رفتن یک اثر تاریخی، مراتب به میراث فرهنگی گزارش و نسبت به حفظ یک اثر تاریخی ویرانه تصمیم‌گیری شود.

میراث فرهنگی موظف است که بناهای تاریخی را حفظ کند و هرگونه کوتاهی در این باره برای نسل امروز و به خصوص آیندگان، گناهی نابخشودنی است.

 

 

 

نقص قانون و فرو ریختن نیمی از یک اثر تاریخی

*******************
آلبوم تصویری (اسکانیوز)

دیدگاه‌ها