مقدمه: پل گپ یا صفوی بر روی رودخانه شهر خرم‌آباد و در مرکز فعلی این شهر واقع شده است که دو بخش شرقی و غربی شهر را به هم می‌پیوندد، طول این پل بیش از 350 متر، عرض آن 8.5 متر و بلندای آن از کف رودخانه تا لبه پل 8 متر است.
پل گَپ یا پل صفویه که بعد از پل شکسته قدیمی‌ترین پل شهرستان خرم‌آباد می‌باشد، در اواخر دوره صفویه بر روی گِلال ساخته شده است. این پل 20 چشمه طاق آجری از نوع تیزه دار و 21 پایه با موج‌شکن‌هایی از سنگ پاک‌تراش و مثلثی شکل دارد. بنای اولیه پل متعلق به دوره صفویه-قاجاریه است و به شماره 2354 به تاريخ 29 تير 1378 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.
این پل با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرار داشتن در مرکز شهر همچنین اتصال شرق و غرب خرم‌آباد یکی از پرترددترین پل‌های مرکز استان است و همین امر باعث شده جنبه تاریخی و باستانی آن در گذر زمان به دست فراموشی سپرده شود.
مدیران و برنامه ریزان شهری بارها قول داده‌اند تردد خودروها از روی این پل تاریخی متوقف و با سنگ‌فرش کردن مسیر و خرید مغازه‌های اطراف پل و نمایان ساختن دهانه‌های مدفون پل شکوه و عظمت این بنای ارزشمند را در معرض دید عموم قرار دهند تا با این کار هم جلوه زیبایی برای حریم قلعه و مرکز شهر ایجاد می‌شود هم با جذب گردشگر موجب رونق اقتصادی شهر می‌گردد.
اما گویا این برنامه‌ها قرار نیست عملیاتی شود و همین بلاتکلیفی مخاطراتی را برای شهروندان به وجود آورده که یکی از این مخاطرات، فرسودگی مغازه‌های حاشیه پل است.
با توجه به فرسوده‌شدن مغازه‌هایی که در حاشیه پل صفوی (گپ) قرار دارند، همچنین ترک‌خوردگی دیوارها و روان کردن جوی آب در زیر دیواره آن و خسارت جدی که در زلزله اخیر بر آن‌ها وارد شد، سکونت در این مغازه‌ها تقریباً ناممکن شده و هر لحظه ممکن است در این مغازه‌ها فاجعه انسانی رخ دهد. سال‌ها پیش مالکیت این مغازه‌ها از شهرداری به اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری لرستان انتقال یافت.
کسبه این واحدهای تجاری، فقط دارای سرقفلی این مغازه‌ها می‌باشند و با توجه به محدودیت‌های موجود از طرف سازمان میراث فرهنگی لرستان، در طول سال‌های گذشته نتوانسته‌اند هیچ‌گونه تغییری اعم از خریدوفروش و ساخت‌وساز در این مغازه‌ها ایجاد کنند.
اجازه تعمیر نداریم و جانمان در خطر است
یکی از مغازه‌داران حاشیه پل صفوی (گپ) در این باره به خبرنگار «یافته» می‌گوید: بعضی کسبه این منطقه بیش از 50 سال است که در این مغازه‌ها حضور دارند.
وی می‌افزاید: مالکیت این مغازه‌ها متعلق به میراث فرهنگی استان است. او می‌گوید: در حال حاضر این واحدهای تجاری وضعیت مناسبی ندارند و از آن جا که اجازه تعمیر و خریدوفروش آن‌ها وجود ندارد ما مانده‌ایم که چه‌کار کنیم.
او اظهار می‌کند: دو سال پیش از طرف میراث فرهنگی و استانداری برای بازدید و تعیین و تکلیف این مغازه‌ها به این محل مراجعه کردند و از همان زمان مطابق نظر کارشناس میراث فرهنگی سکونت در این مغازه‌ها با توجه به وضعیت استحکام این بناها غیرممکن اعلام شد و از ما خواسته شد که با مراجعه به محضر این مغازه‌ها را به میراث فرهنگی واگذار کنیم تا سرقفلی ما به‌طور کامل پرداخت شود و ما هم مغازه‌ها را تخلیه کنیم.
میراث فرهنگی جوابگوی ما نیست
او ادامه می‌دهد: درهمان راستا نفری دو میلیون تومان پرداخت کردیم. وی می‌گوید: از آن تاریخ به بعد نه کسی به این مکان مراجعه کرد و نه کسی پیگیر کار ما شد. وی می‌گوید: در حال حاضر بعد از گذشت دو سال وضعیت مغازه‌ها بسیار بدتر شده است و زلزله‌های اخیر هم این بناها را رو به نابودی برده است.
این شهروند خرم‌آبادی می‌افزاید: در این مدت بارها من همکارانم به سازمان میراث فرهنگی برای پیگیری موضوع مراجعه کردیم و هیچ جواب خاصی نشنیدیم.
در حال حاضر کاسبان 18 مغازه در این محدوده دچار سردرگمی شده‌اند و نمی‌دانند که سرنوشت کار و کسبشان چه خواهد شد.
ترمیم مغازه‌ها توسط کاسبان بدون مانع است
معاون اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان در این باره به «یافته» می‌گوید: مغازه‌های مذکور بعد از خرید توسط اداره کل هم مرمت نخواهند شد و به‌منظور آزادسازی حریم قلعه فلک‌الافلاک تخریب خواهند شد.
زهرا بهاروند ادامه می‌دهد: به همین دلیل بودجه‌ای جهت مرمت آن‌ها به این اداره کل اختصاص نخواهد یافت مگر در راستای تملک مغازه‌ها.
او می‌افزاید: با توجه به پیگیری‌های لازم در جهت تملک مغازه‌ها و تا حصول نتیجه به کمک ارگان‌های مربوطه در سال جاری، جهت جلوگیری از خسارت و خدای ناکرده آسیب احتمالی به مغازه‌های مذکور و رفع خطر، ترمیم و بازسازی آن‌ها توسط صاحبان سرقفلی این مغازه‌ها بدون مانع اعلام شده است.
این مقام مسئول می‌گوید: با توجه به برنامه ثبت جهانی قلعه فلک‌الافلاک و برنامه آزادسازی قلعه، تعدادی از مغازه‌های اطراف قلعه نیز در طرح آزادسازی قرار گرفتند که از زمان تصمیم بر آزادسازی تاکنون بالای 15 باب از مغازه‌های مذکور به ترتیب اولویت و با توجه به بودجه اختصاص‌یافته خریداری و تخریب شده‌اند.
او ادامه می‌دهد: از آن جا که ثبت جهانی قلعه فلک‌الافلاک مستلزم آزادسازی کلیه عرصه قلعه می‌باشد از تعداد مغازه‌های موجود در حریم قلعه، 15 مغازه باقی‌مانده است که بیشتر این مغازه‌ها به‌صورت سرقفلی در آن‌ها کسب درآمد می‌شود که آن‌ها در اولویت تملک این اداره کل قرار دارند.
300 میلیارد ریال برای تملک مغازه‌ها نیاز است
وی می‌گوید: اعتبار لازم برای تملک این مغازه‌ها توسط کارشناسان رسمی دادگستری حدود 300 میلیارد ریال اعلام شده است و پیشنهاد تملک آن‌ها توسط این اداره کل به ارگان‌های ذی‌ربط به عنوان اولویت تملک در سال جدید ارسال گردیده است که بعد از اختصاص اعتبار، در مورد چگونگی خرید آن‌ها طبق قوانین حقوق مالکانه برخورد خواهد شد.
بحث تملک مغازه‌ها برای حل مشکلات کسبه این منطقه حائز اهمیت است اما آنچه بیش از هر موضوع دیگری، اهمیت تخلیه این مغازه‌ها را دوچندان می‌کند تلاش برای ثبت جهانی قلعه فلک‌الافلاک با فراهم آوردن شرایط لازم در حریم این بنای عظیم تاریخی است.
همچنین توجه به وضعیت پل صفوی با توجه به آسیب‌هایی که در سال‌های گذشته بر آن وارد شده و جای خالی مرمت‌های اصولی آن، از مسئولان امر انتظار می‌رود هر چه سریع‌تر شرایط مناسب برای بازسازی و احیا پل صفوی را با جلوگیری از عبور و مرور وسایط نقلیه بر روی آن، تخریب مغازه‌های موجود بر روی پل و ترمیم به‌موقع و اصولی آن را فراهم آورند تا هم آخرین بقایای باقی‌مانده از یک پل تاریخی با 350 متر طول و 20 چشمه طاق و 22 پایه حفظ شود و هم شرایط مناسب برای ثبت جهانی قلعه تاریخی فلک‌الافلاک فراهم شود و هم مشکل کسانی که سال‌ها در مغازه‌های این قسمت کاسبی کرده‌اند و صاحب سرقفلی این مغازه‌ها هستند حل شود.
فاطمه دارابی- پایگاه خبری یافته
کلیک کنید
دیدگاه‌ها
احسنت بر آقای قاسمی
احسنت بر یافته
والا مگه شما کاری کنید
میراث فرهنگی تو خواب نازه
اگه ممکنه فقط مسئولین میراث فرهنگی بفرمایند چند قرن دیگه حریم قلعه ازادسازی میشه ....