وحید حاج سعیدی: اثرات مثبت وامید بخش شادی و نشاط در جامعه بیشمارند تا جایی که علاوه بر درمان بیماریهای روحی، بسیاری پزشکان داشتن روحیه و نشاط را در مقابله با بیماریهای جسمی نیز مؤثر میدانند.
قدما نیز در تائید این مطلب معتقد بودند که « خنده بر هر درد بیدرمان دواست» و این موضوع در سنگ نوشتهها و دست نوشتههای گذشتگان به وضوح دیده میشود و میتوان ادعا کرد شادی مفهومی است که از دیرباز در فرهنگ ایرانیان جایگاه ویژهای داشته و به آن اهمیت بسیار میدادند.
با این حال باید پذیرفت در جامعه امروز به دلایل متعدد اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و... شور و نشاط و سرزندگی در ادبیات و جامعه توامان رنگ باختهاند تا جایی که یکی از هنرمندان با طعنه به این موضوع اشاره کرده که در جامعه کنونی تنها افرادی که کامپوزیت کردهاند، لبخند بر لب دارند!
ریشهیابی این معضل آشکار نیز نیاز به کار کارشناسی و بررسیهای دقیق دارد. به عنوان مثال هر چه به شعر شاعران معاصر نزدیکتر میشویم، در مییابیم به علت مشکلات عدیده جوامع و تغییرات ملموس اجتماعی، موضوعات ادبی بیشتر با رویکرد غم و اندوه جلوه میکنند. با این حال باید پذیرفت رسانهها اعم از صوتی و تصویری و مکتوب جایگاه قابل اعتنایی در تزریق روحیه شادی و نشاط در جامعه دارند و در این بین رسانههای مکتوب به عنوان آوانگارد یا پیشرو سهمی عظیم در این رسالت رسانهای دارند. چرا که رسانههای مکتوب فصل الخطاب رسانهها محسوب میشوند و از جمیع جهات دارای وجاهت و اعتماد ویژهای هستند و هر مطلبی که در یک رسانه مکتوب منتشر میشود، برگی به تاریخ آن کشور الحاق میشود.
البته ذائقه رسانهای مردم در سالهای اخیر به دلایل مختلف تکنولوژیکی تغییر کرده و مردم کمتر به روزنامه و جراید مکتوب گرایش دارند، با این حال نباید از نقش حیاتی رسانهها در امورات مختلف به ویژه در تزریق روحیه نشاط و شادی غافل شد. روزگاری غنای مطبوعات بر پایۀ طنزهای انتقادی و سیاسی استوار بود و به همین دلیل نامهایی چون نسیم شمال، گل آقا، توفیق و... در حافظه تاریخی مردم جایگاه و پایگاه رفیعتری به نسبت سایر نشریات دارند. اما امروزه این سستی و نخوت حتی در مطبوعات نیز نفوذ کردهاند و برخی سردبیران به ویژه سردبیران نشریات کشوری حتی برای پر کردن صفحات نشریه نیز حاضر به استفاده از مطالب طنز نیستند و نگاه مسموم گیشه پسند و ویترینی هم به مقوله طنز ندارند! در صورتی که قدرتمندی طنز در کاستن آلام و تلخی واقعیتهای موجود بینظیر است و میتوان به جای فرار از تلخیها و سیاهیهای جامعه، از پنجره روشن طنز، آنها را واکاوید و برای مرتفع ساختنشان برنامهریزی و تلاش کرد.
در این رهگذر استفاده از نظرات، تجارب و داشتههای صاحبنظران این حوزه و اساتیدی چون رضا رفیع، رویا صدر، شهرام جوادی نژاد، شهرام شهیدی و... امری واجب و حیاتی است تا بازیابی جایگاه طنز و جانمایی «طنز در نشریات مکتوب» به صورت جدی دنبال شود. امید که روزی زحمات اساتید و استخوان خرد کردههای این حوزه و تلاشهای بزرگانی که اکنون روی در نقاب خاک کشیدهاند، به بار بنشیند و شاهد اعتلای مجدد طنز به ویژه در نشریات مکتوب باشیم. شاید گردآوری و انتشار روزانه طنزهای اندک منتشر شده در نشریات در یک سایت یا یک برنامه تلویزیونی روزانه با عنوان «نگاهی به طنز در مطبوعات امروز» بتواند در بازگرداندن آب رفته به جوی مؤثر باشد.