عصر حاضر را عصر تحول و دگردیسی نامیده‌اند. تحول و دگردیسی در عقاید، ایدئولوژی‌ها، پیام‌ها و ارزش‌ها و حتی کلمات. از سویی عصر حاضر را عصر جهانی‌شدن نیز نامیده‌اند که به دلیل وجود سه مؤلفه اساسی برای جهانی‌شدن است. رشد سریع فن‌آوری، رشد سریع ارتباطات و همچنین رشد سریع اطلاعات زمینه جهانی‌شدن اطلاعات و اجتماع و فرهنگ را به وجود آورده‌اند.
این شتاب سریع در جامعه مدرن و بروز تحولات نوین ساختاری، بر سبک‌های تربیتی نیز تأثیرات متعددی گذاشته‌اند. دکتر اشکان شیری روانش شناس و استاد دانشگاه در این خصوص معتقد است: در جامعه مدرن فعلی تربیت و روش‌های تربیتی تغییر جهتی را در خانواده ایجاد نموده و از حالت سنتی خارج کرده است. در روش تربیت سنتی کانون اصلی آموزش خانواده می‌باشد و به مثابه آن پدر و مادر و آموزش‌های سیستم آموزش‌وپرورش سنتی نقش اصلی را به عهده می‌گرفتند. ولی در جامعه مدرن و در حال حاضر سیستم آموزشی و سیر فعلی پرورشی. سبک‌های متنوعی را برای خانواده‌ها ایجاد کرده است.اعتماد به نفس و افزایش عزت نفس در این دو سبک متفاوت است.
ما در گذشته و در سیستم تربیتی سنتی ملاک نمره دهی و قبولی در برخی آزمون‌های قابل‌مشاهده می‌بوده و با خوب یا بد یک فرد ارزیابی می‌شده است. ولی همین امر باعث اعتمادبه‌نفس کاذب و عزت‌نفس کذایی در فرد بوده است؛ اما در بحث تربیت مدرنیته می‌توان دید که یک کودک یا نوجوان حدوداً 7 الی 8 را در مدارس مشغول تحصیل می‌باشند و در باقی ساعات مشغول آموزش‌های دیگری از قبیل آموزش‌های افزایش عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس می‌باشند؛ اما باید اذعان داشت ماحصل تمامی این بحث‌ها باید به خروجی منتهی شود؛ اما در بعضی مواقع در روش سنتی دیده‌ایم که یک فرد دچار عدم اعتمادبه‌نفس در روش‌های تربیتی بوده است. ولی در روش‌های مدرنیته مشاهده می‌شود که با وجود کلاس‌های التقاطی، آموزش‌های انفرادی و تشخیص مهارت و هوش‌های مختلف هر فرد در زمینه‌های متفاوت باعث افزایش عزت‌نفس و اعتمادبه‌نفس کودک یا نوجوان شده است. دومین ویژگی در تفاوت‌ها این می‌باشد که در تربیت مدرن خروجی و سطح عملکرد فرد در جامعه می‌بایست مشهود باشد ولی در گذشته صرف ملاک نمره بوده است.
در بحث تحول درونی در امر تربیت اخلاقی قصد این است که افراد در عمل به‌گونه‌ای تربیت شوند که در عمل پایبند به آن فضایل اخلاقی و آرمانی باشند؛ یعنی در زندگی شخصی و در زندگی اجتماعی به اصول و قواعدی پایبند باشند. در واقع باید بپذیریم تربیت نا اهل را چون گردکان بر گنبد نیست و می‌توان در افراد تحول درونی ایجاد کرد. تحول درونی در امر تربیت اخلاقی مستلزم پایبندی افراد در عمل به آن بایدها و نبایدهاست و رسالت نظام‌های آموزشی و سیستم‌های نوین تربیتی این است که در عمل، این توانمندی‌ها را در آن‌ها ایجاد کنند تا بتوانند به اصول تربیتی و اجتماعی در ژانرهای گوناگون پایبند باشند. وقتی می‌توان از تحول درونی افراد در امر تربیت اخلاقی سخن گفت که افراد به آرمان‌ها و ارزش‌ها احترام بگذارند؛ هنجارها را پاس بدارند و در مقابل ناهنجاری‌ها واکنش منفی نشان بدهند و به‌طورکلی نسبت به ارزش‌ها بی‌تفاوت نباشند.
در مدرنیته امروز شکل جدیدی از تربیت مطرح است که شخص در پرتو تحول اندیشه و باورهای شخصی سرمنشأ تحول در جامعه می‌شود و این اندیشه خودمختار نسبت به شیوه زندگی وجود جهان و نسبت به تمام پدیده‌های اساسی زندگی تعریف خاصی ارائه می‌دهد و مروج افکار و شیوه زندگی نوین است. در واقع تربیت مدرن اگر بر اساس شیوه‌های علمی و ساختارمند صورت پذیرد و اخلاقیات را در سطح شخصی و خانوادگی توسعه بخشد، در کلان منجر به اصلاح رفتارهای اجتماعی جامعه می‌شود و کژتابی‌ها و هنجارشکنی‌های موجود در جامعه به حداقل کاهش پیدا می‌کنند.
اشکان شیری/ روان‌شناس و مدرس دانشگاه
کلیک کنید
