ورودش به دفتر تسهیلگری آرام و متین بود؛ شرم و حیا عجیبی در چهرهاش بود و البته غمی سنگین. عجیب در دلم نشست، احساس کردم میخواهد ساعتها بگوید و من سرتا پا گوش باشم و چه معصومانه و زیبا از شروع زندگیاش با عشق وامید و با لبخند و گاه با اشک روایت زندگیاش را بیان کرد.
هر لحظه که میگذشت از لبخند او کم و آرامآرام اشک از چشمانش سرازیر میشد و با بغضی سنگین از اعتیاد همسرش گفت، از نگاهها و کنایههای تلخ مردم، از تنگدستی، فقر و نداری، از غم و ناراحتی فرزندان، از دردهای جسمی و روحی که نتیجه سالها کار پرستاری از سالمندان، کودکان و... به دلیل تأمین مخارج زندگی بود.
از این دست زنان در محلات حاشیهای و کمتر برخوردار شهر فراوان است، زنانی که جوانی و زندگیشان به دلیل اعتیاد همسر رو به تباهی رفته اما همچنان با کورسوییامید، دل در گرو حفظ کانون خانواده دارند.
یکی از آسیبها و مسائل اجتماعی مهم در محلات حاشیهای شهر خرمآباد اعتیاد بهویژه در گروه سنی نوجوانان و جوانان میباشد. پژوهشها، گزارشهای میدانی و مصاحبه با افراد مطلع نشان میدهد که اعتیاد از جمله دغدغههای اصلی والدین و خانوادهها در سطح محلات حاشیهای میباشد؛ چرا که بزرگترها به خوبی میدانند زندان، تیمارستان و مرگ در انتظار افراد معتادند. بسیاری از خانوادهها در محلات حاشیهای ممکن است حداقل یکی از اعضای خانوادهشان با این معضل شوم و خانمانسوز درگیر باشند.
اعتیاد پدیدهای اجتماعی و روانی است که بر سلامت جسمی و روانی و اجتماعی افراد تأثیر میگذارد و زمینهساز بروز ناهنجاریهای اخلاقی و اجتماعی میشود. در این بین خانواده آسیبپذیرترین نهاد اجتماعی نسبت به آثار سوء مواد مخدر است. چه بسیار زنانی که به دلیل اینکه سرپرست معتاد دارند بار مسئولیت زندگی را یکتنه بر عهده دارند.
نامگذاری ۲۶ ژوئن همزمان با ۵ تیرماه مصادف با روز جهانی مبارزه با مواد مخدراست، به همین مناسبت توجه به نکات زیر دارای اهمیت است:
۱. آسیبهای اجتماعی بهطور عام و اعتیاد بهطور خاص مسائلی چند بعدی و پیچیده است و عوامل مختلفی در شکلگیری و اشاعه آنها نقش دارد. بیکاری، فقر، طرد اجتماعی از طرف افراد و خانوادهها، کنجکاوی، کسب لذت، در دسترس بودن مواد مخدر و تأثیر گروه دوستان و ارتباطات اجتماعی نامطلوب بخشی از دلایل گرایش افراد به مواد مخدر است. تا زمانی که در سطح کلان مسائل و مشکلات اقتصادی و اشتغال جوانان حل نگردد، نمیتوان توقع کاهش گرایش افراد بهخصوص جوانان به اعتیاد را داشت.
۲. از سویی شاهد پایین آمدن سن اعتیاد و از سویی به دلیل تغییرات فرهنگی و اجتماعی با زنانه شدن اعتیاد در جامعه مواجه هستیم. اعتیاد زنان به دلیل نقشهای متعدد آنها از جمله نقش مادری، همسری و تاثیری که در بقا و دوام خانواده بر عهده دارند، آسیبهای اجتماعی بسیار ناگوارتر و تاثیرات منفی شدیدتری در پی دارد. بارها شاهد این هستیم که افراد به دفتر تسهیلگری مراجعه کرده و درخواستنامه جهت پذیرش زنان به کمپ را دارند.
۳. در سطح شهرستان خرمآباد به دلیل نبود رویکرد منسجم در بین دستگاهها و نهادهای مربوطه، نقشه راه مشخصی در زمینه پیشگیری از اعتیاد وجود ندارد و هر دستگاه به صورت جزیرهای اقدامات مقطعی انجام میدهد. مبارزه با اعتیاد تنها توسط یک دستگاه اجرایی خاص شدنی نیست بلکه همه باید پای کار باشند و از تمام ظرفیتها با داشتن برنامه مدون به منظور جلوگیری از موازی کاری استفاده شود.
۴. بانک اطلاعاتی دقیق و مشخصی از اساتید و مربیان حوزه اعتیاد وجود ندارد و جا دارد دستگاهها و نهادهای مربوطه، دوره تربیت مدرس اعتیاد را برای کارشناسان رشتههای مختلف روانشناسی، جامعهشناسی، مشاوره و مددکاران برگزار کنند تا شاهد افزایش دانش کارشناسان مربوطه در حوزه اعتیاد در سطح ادارات شهر خرمآباد باشیم.
۵.. کاهش و کنترل اعتیاد در جامعه تنها با همگانی کردن آموزش و حساس کردن جامعه در پیشگیری میسر است. لذا میبایست از ظرفیتان جی اوها و رسانهها در این خصوص نهایت استفاده را کرد.
به امید روزی که شاهد ریشهکن کردن اعتیاد در جامعه باشیم.
طاهره احمدی (مدیر دفتر تسهیلگری پشت بازار و درب دلاکان)