آمار بیماران مبتلا به کرونا باز هم به صورت خزنده در حال افزایش است

اگرچه آمار مرگ‌ومیرهای روزانه کرونا، قابل قیاس با دوران پیک سوم کرونا نیست، اما کارشناسان هشدار می‌دهند که بر اساس شواهد و آمارها، دوباره آمار بیماران مبتلا به کرونا در حال افزایش است. حتی برخی کارشناسان سلامت می‌گویند با توجه به کم‌توجهی مردم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی، احتمال شیوع موج چهارم کرونا در اسفند وجود دارد. در صورتی که موج تازه‌ای از کرونا در کشور اتفاق بیفتد، دوباره فشار کاری در مراکز درمان کرونا افزایش خواهد یافت. این اتفاق می‌تواند سلامت کادر درمان را نیز به شکل جدی به خطر بیندازد و روند فرسودگی شغلی در جامعه پزشکی را تشدید کند.

مینو محرز، عضو ستاد ملی مقابله با کرونا نیز به خطر شیوع موج چهارم کرونا در اسفند اشاره کرد و گفت: «شاهد افزایش دوباره بیماران در بیمارستان‌ها هستیم. علت اصلی این افزایش بی‌توجهی مردم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی است. اگر با همین روند جلو برویم احتمالاً در اسفندماه شاهد خیز جدید و موج چهارم انتشار کرونا در ایران خواهیم بود. روند افزایش بیماری کووید ۱۹ و انتشار ویروس کرونا در ایران بسیار نگران کننده است و تعداد بیماران بستری که به بیمارستان‌ها مراجعه می‌کنند و نیز بیماران سرپایی رو به افزایش است. علت اصلی آن هم افزایش دورهمی‌ها، تجمعات و مسافرت‌ها است. همچنین میزان رعایت پروتکل‌های بهداشتی در بین مردم کاهش یافته و رفت و آمدها در اماکن عمومی بیشتر شده است.»

محرز تصریح کرد: «ویروس جهش یافته انگلیسی هم در کشور وجود دارد، اما علت اصلی افزایش دوباره موارد ابتلا به کرونا مستقیما ربطی به ویروس جدید ندارد و به علت رعایت نشدن اصول بهداشتی در سطح جامعه و در بین مردم است. البته ویروس جهش یافته انگلیسی در ایران هم دیده شده و حتما وجود دارد. مگر می‌شود نباشد، شاید از مدت‌ها قبل هم بوده است. به هر حال انگلیس تنها کشوری است که به طور مرتب و مداوم ویروس را ژنوتایپ می‌کند و تغییرات جهش ویروس را رصد می‌کند. در این مورد سیستم قوی برای آزمایش مداوم نوع ویروس دارند. هیچ جای دنیا به اندازه انگلیس، ژنوتایپ ویروس کرونا را انجام نمی‌دهد. به همین علت هم توانستند جهش ویروس را شناسایی کنند.»

او تاکید کرد: «ویروس جهش یافته کرونا اکنون به آمریکا، ایران و همه جای دنیا رفته است، چون به هر حال مسافرت‌ها وجود دارد. در ایران هم رفت و آمد و پروازها به انگلیس و از انگلیس به ایران همیشه بوده است. البته امیدواریم این ویروس در ایران خیلی پخش نشود، اما اگر گسترش پیدا کند، نگرانی‌ها بیشتر می‌شود.»

عضو ستاد ملی مقابله با کرونا به ایرنا یادآور شد: «در هر صورت افزایش موارد ابتلا به کرونا هنوز ربطی به جهش ویروس و انتشار ویروس جهش یافته انگلیسی در ایران ندارد. چه این ویروس در ایران پخش شده باشد یا نه برای مقابله با این اپیدمی هنوز حرف اول را رعایت پروتکل‌های بهداشتی شامل ماسک زدن در همه اماکن عمومی، شستن مداوم دست‌ها و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی مردم به میزان بیش از ۱.۵ متر دارد. تا زمانی که واکسیناسیون گسترده مردم انجام نشود، باید این اصول بهداشتی ضروری در بین مردم رعایت شود.»

از سوی دیگر، مصطفی معین، رئیس شورای عالی سازمان نظام پزشکی هم درباره احتمال شیوع موج چهارم کرونا هشدار داد: «باید به این مهم توجه کرد که کشور در لبه پرتگاه موج چهارم کرونا قرار دارد و اگر وارد این پیک شویم، بطور حتم با افزایش میزان مرگ و میر مواجه خواهیم بود.»

سعید نمکی، وزیر بهداشت نیز ضمن ابراز نگرانی از اینکه شاهد موارد جدیدی از بیماران سرپایی هستیم، هشدار داد: «هرگونه ساده‌انگاری در بین مردم و مسئولان می‌تواند خطرناک باشد و اگر موج چهارم بیاید، ما را به شدت گرفتار می‌کند، چون زیرساخت‌های کشور توان مقابله با موج چهارم را نخواهد داشت. هم اکنون نیز به شدت نگران خیز جدید بیماری و شروع موج چهارم با ارتفاعی به مراتب بیشتر از امواج قبلی هستیم.»

حتی حسن روحانی، رئیس جمهوری نیز نسبت به خطر شیوع موج چهارم کرونا، ابراز نگرانی کرده و گفته است: «مسئولان بهداشتی به ویژه وزیر بهداشت نسبت به آینده ابراز نگرانی کرده‌اند، مبنی بر اینکه ممکن است موج چهارم کرونا ایجاد شود؛ بنابراین پروتکل‌ها باید رعایت شود. به هر حال نگرانی‌هایی وجود دارد که مطرح می‌شود. در نتیجه، این نگرانی‌ها به حق است. نگرانی مهم دیگری که وجود دارد، درباره کرونای جهش یافته است.»

علیرضا معزی، معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری هم تاکید کرده است: «‏با توجه به برآوردهای نگران کننده‌ای که در ستاد ملی مقابله با کرونا مطرح شد، خطر موج چهارم ‎کرونا بسیار جدی است. شتاب عادی‌انگاری، بی‌درنگ به شیب سرکش نمودار ابتلا و مرگ بدل خواهد شد. نباید قربانی موفقیت خود بشویم و آمار پایین این روزها، توهم پایان همه‌گیری را در ما بیدار کند.»

همچنین علیرضا رئیسی، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا هم با یادآوری تجربه تلخ اردیبهشت و خرداد، هشدار داد: «متاسفانه در بعضی از نقاط کشور، شاهد افزایش مسافرت‌ها بوده‌ایم و این هشدار جدی است که می‌تواند موج چهارم کرونا شکل بگیرد و تعداد فوتی‌ها افزایش بیابد. می‌دانیم که با شکل‌گیری هر موج کرونا، هشت تا ده هزار و بیشتر بر تعداد فوتی‌ها افزوده می‌شود. اگر رعایت نکنیم چنین وضعیتی پیش رویمان قرار خواهد داشت.»

او تاکید کرد: «باید مد نظر داشته باشیم که کوچکترین ساده‌انگاری می‌تواند باعث شروع خیز بیماری شود. اگر در منطقه‌ای اعلام شود که وضعیت کم خطر است، به این معنی نیست که ویروس ضعیف شده و باید بار سفر را ببندیم. متاسفانه تجربه اردیبهشت و خرداد و تیر را داشتیم. اگر رعایت نکنیم، موج چهارم بیماری شکل می‌گیرد و دوباره محدودیت‌ها در اواخر اسفند و تعطیلات عید نوروز برمی‌گردد.»

«اگر روند عادی‌انگاری به این بیماری ادامه یابد، مطمئن باشید موج چهارم بیماری در راه خواهد بود.» اینها بخشی از گفته‌های مسعود یونسیان، اپیدمیولوژیست دانشگاه علوم پزشکی تهران است که ضمن هشدار نسبت به احتمال شیوع موج چهارم کرونا در کشور، تاکید دارد: «همانگونه که در کشورهای دیگر در سایر قاره ها و نیز در آسیا شاهد افزایش تعداد ابتلا و متعاقب آن افزایش تعداد مرگ هستیم، وقوع موج چهارم در ایران هم کاملا محتمل است. مردم در شرایط فعلی به هیج وجه نباید رعایت توصیه‌های بهداشتی را کاهش دهند؛ چرا که این موضوع می‌تواند صدمات جدی به ما وارد کند. متاسفانه رعایت توصیه‌های بهداشتی کاهش یافته است و مردم و نهادهای رسمی و غیررسمی به کارهایی مانند برپایی مراسم و حضور در تجمعات اقدام می‌کنند. اگر شرایط همین طور ادامه پیدا کند و توصیه‌های بهداشتی در جامعه رعایت نشود، متاسفانه باز هم شاهد فاجعه انسانی دیگری خواهیم بود.»

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران تصریح می‌کند: «تا زمانی که واکسن کافی، مناسب و موثر در اختیار مردم قرار نگیرد و تعداد کافی از مردم کشور واکسینه نشوند، به هیچ عنوان نباید توصیه‌های بهداشتی را سست کنیم. این روند نباید ما را به عادی‌انگاری نسبت به بیماری کرونا هدایت کند. سه موج اپیدمی کرونا را پشت سر گذاشتیم که در موج سوم تعداد روزانه ابتلا به بیماری به ۱۰ تا ۱۵ هزار نفر رسید. در ایران مرگ و میر ناشی از بیماری کرونا در موج سوم بیشتر از سایر موج‌ها بود. البته الان این روند کاهش پیدا کرده و به حدود شش هزار نفر رسیده است. اگر چه بخشی از افزایش تشخیص مبتلایان به دلیل استفاده بیشتر از تست‌های مولکولی و نیز استفاده از کیت‌های تشخیص سریع است، اما باید پذیرفت که هنوز تعداد موارد جدید روزانه حدود شش هزار نفر و تعداد مرگ‌ها بین ۸۰ تا ۱۰۰ نفر است. این تعداد موارد پایین نیست و باید به شدت مراقب بود.»

در صورت وقوع موج تازه‌ای از بیماری کرونا، کادر درمان در خط حمله این نبرد خواهد بود. در نتیجه، احتمال افزایش مرگ و میرها در بین کادر درمان نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

یونس باغیان، متخصص بیماری‌های عفونی نیز در گفتگو با سپید هشدار می‌دهد: «اگر پروتکل‌های بهداشتی رعایت نشود، در آن صورت هرچقدر هم که کادر درمان اضافه شود، باز هم نمی‌تواند برای درمان مبتلایان به کرونا کافی باشد. درواقع اگر با کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی مواجه باشیم، در آن صورت افزایش کادر درمان هم بی‌فایده خواهد بود.» او تاکید می‌کند: «رعایت نشدن پروتکل‌های بهداشتی قطعا به افزایش آمار جانباختگان کادر درمان منجر می‌شود. وقتی پروتکل‌های بهداشتی فراموش شود، در آن صورت فشار کاری جامعه پزشکی چندین برابر خواهد شد، زیرا آمار مبتلایان و بستری‌ها نیز سیر صعودی خواهد گرفت.»

باغیان با بیان اینکه دیگر رمقی برای کادر درمان باقی نمانده است که بتواند افزایش آمار مبتلایان به کرونا را تاب بیاورد، خاطرنشان می‌کند: «مردم باید بدانند هر ماسکی که برداشته می‌شود، هر دورهمی خانوادگی، هر تجمعی که در آن پروتکل‌های بهداشتی را دور می‌زنند و هر سفر تفریحی که انجام می‌شود، مشقت کادر درمان را مضاعف می‌کند. هر کدام از این رفتارهای پرخطر، نادیده گرفتن زحمات کادر درمان و نوعی بی‌احترامی به جامعه پزشکی است که از جانشان مایه گذاشته‌اند.»

همچنین محمدرضا خردمند، عضو شورای عالی نظام پزشکی کشور و رئیس سازمان نظام پزشکی استان قزوین هم به وضعیت سخت کادر درمان در دوران بحران کرونا اشاره می‌کند و به سپید می‌گوید: «استفاده از خدمات جامعه پزشکی برای درمان کرونا، اجتناب ناپذیر است. خدمات کادر درمانی در ایام کرونا به قدری ارزشمند و حیاتی است که به هیچ وجه نمی‌توانیم از این خدمات، چشم پوشی کنیم. هم‌اکنون تا سرحد خستگی مفرط جامعه پزشکی در حال حرکت هستیم تا مردم ما بتوانند از خدمات درمانی استفاده کنند. در عین حال انتظار داریم که مردم نیز با رعایت پروتکل‌های بهداشتی به کادر درمان کمک کنند.»

خردمند با اشاره به مهم‌ترین اقداماتی که می‌توان برای کاهش این مشکلات انجام داد، یادآور می‌شود: «اقدامات متعددی می‌توان برای کاهش و جبران خستگی مفرط کادر درمان، انجام داد. یک مورد مهم این است که بر اقدامات پیشگیرانه از کرونا، تاکید بیشتری شود تا آمار ابتلا به کرونا کاهش پیدا کند. با تحقق این اتفاق، فشار کار کادر درمان نیز کمتر خواهد شد. از طرف دیگر، نیاز است که به شکل مادی و معنوی نیز از زحمات کادر درمان، تقدیر شود تا حداقل قدری بتوانیم از شرمندگی پزشکان، پرستاران و سایر کادر درمان فعال در دوران سخت کرونا خارج شویم. نیاز است که تامین تجهیزات و حمایت از پرسنل درمانی نیز به شکل جدی‌تری اعمال شود تا کادر درمان با روحیه مضاعفی در نبرد با کرونا حضور داشته باشد.»

با توجه به خطر شیوع موج چهارم کرونا، جذب نیروهای تازه نفس در مراکز درمان کرونا باید در اولویت قرار بگیرد تا فشار کاری شدید در بخش‌های درمان کرونا به فرسودگی شغلی غیرقابل بازگشت، منجر نشود.

 

امین جلالوند/ سپید