فقر، مسائل و مشکلات اقتصادی، بیکاری، تورم افسارگسیخته و... باعث شده است که در جامعه لرستان شاهد افزایش آسیب‌های اجتماعی و رشد جرائم و بزه‌های اجتماعی باشیم، این وضعیت منجر به افزایش تراکم جمعیت کیفری زندانیان در سطح استان شده است.

فلسفه وجودی مجازات کنترل و پیشگیری از جرم می‌باشد و لذا ضرورت دارد این مجازات بر اساس بسترهای فرهنگی، اجتماعی طراحی و اعمال گردد، چرا که در غیر این صورت مجازات‌ها کارکرد اساسی و بنیادی خود را از دست داده و فاقد اثرگذاری مطلوب می‌شود. در کنار سیاست مجازات حبس، می‌بایست راهکارهای ترمیمی که منجر به اصلاح و تربیت مددجویان می‌گردد در جامعه در جهت بازاجتماعی شدن مجرمین به‌طورجدی تری دنبال شود.

بخش قابل‌توجهی از جمعیت زندانیان در استان لرستان را قشر جوانان تشکیل می‌دهند، بسیاری از این افراد سابقه کیفری ندارند و بعضاً به دلیل شرایط ساختاری حاکم بر جامعه و نابه سامانی‌های اجتماعی و خانوادگی و بعضاً اعتیاد به مواد مخدر، مرتکب جرم شده و سر از زندان در می‌آورند.

لذا ضرورت دارد در کنار مجازات حبس برای جرایم خشن و برهم زننده امنیت جامعه، از مجازات جایگزین حبس برای جرایم سبک‌تر به‌خصوص برای افرادی که نوجوان و یا جوان‌اند و سابقه کیفری ندارند استفاده کرد.

 کاهش جمعیت کیفری یکی از مهم‌ترین فواید حبس زدایی و قوانین مربوط به حبس‌های جایگزین است که می‌تواند در سالم‌سازی فضای عمومی جامعه و نیز تادیب مجرمان تاثیر عمیقی داشته باشد.

دفتر تسهیلگری پشت بازار و درب دلاکان از جمله دفاتر تسهیلگری در سطح شهر خرم‌آباد می‌باشد که یکی از رسالت‌هایش، پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی در جامعه محلی می‌باشد.

 در مورخه 8/10/99 سه نفر سارق که هر سه جوان بودند نیمه‌شب به دفتر تسهیلگری ورود کرده و اقدام به سرقت از دفتر نمودند که با تلاش‌ها و پیگیری‌های کلانتری سلمان فارسی محله پشت بازار کمتر از 24 ساعت سارقین شناسایی و دستگیر شدند و مشخص شد که دو نفر از سارقین اصلاً سابق کیفری ندارند و به دلیل اعتیاد دست به سرقت زده‌اند.

با پیشنهاد مجموعه دفتر تسهیلگری و گفتگو با آقای داشاب (قاضی پرونده، دادیار شعبه هشتم دادسرا) و همکاری خوب ایشان، به منظور اقدامات فرهنگی و اجتماعی با رویکرد ترمیمی و اصلاحی، تصمیم گرفته شد که سارقین به جای مجازات حبس، در اختیار دفتر تسهیلگری باشند و به همین منظور سارقین توسط دفتر تسهیلگری به کمپ ترک اعتیاد معرفی شدند تا فرآیند بهبودی را طی نموده و همچنین پس از گذراندن دوره بهبودی زیر نظر دفتر تسهیلگری به کلاس‌های مهارت‌آموزی معرفی می‌گردند تا فرآیند بازتوانی برای آن‌ها انجام گیرد و بتوانند بازگشت سعادتمندانه به جامعه داشته باشند.

اجرای این طرح به مجرمان فرصت می‌دهد تا افزون بر ادای دین خود به جامعه در برابر جرم ارتکابی خود، مهارت‌های جدید کسب کنند که در بازگشت دوباره آن‌ها به جامعه مؤثر باشد. این همکاری می‌تواند فرصت شغلی مفید بیشتری را برای مجرمان و جامعه فراهم آورد. با اجرای خدمات عمومی مجرمان مهارت‌های اجتماعی را برای باز اجتماعی شدن فرابگیرند.

در پایان امیدواریم که رسانه‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد، فعالین اجتماعی و گروه‌های مرجع در سطح جامعه در خصوص مجازات جای گزین حبس اطلاع‌رسانی و آگاهی‌رسانی بیشتری کنند تا قضات و قانون گذران نسبت به مجازات جایگزین حبس حساسیت و جدیت ویژه‌ای بر اجرای دقیق و مناسب آن داشته، موضوعی که تداوم آن نیازمند پذیرش اجتماعی از سوی جامعه است.

 

طاهره احمدی (مدیر دفتر تسهیلگری پشت بازار و درب دلاکان)