رسومات، آئین‌ها و آداب کهن هر ملتی، مهم‌ترین عناصر سازنده‌ی فرهنگ آن ملت محسوب می‌شوند که هرچه تکثر و تنوع آن‌ها بیشتر باشد، غنای فرهنگی فربه‌تر است

دنیای پرآشوب و لجام‌گسیخته‌ی امروز، ما را بر آن می‌دارد که بازیابی هویت فرهنگی را از طریق رجوع به گذشته، در دستور کار زندگی شخصی و اجتماعی خویش قرار دهیم.

کشور عزیزمان ایران به‌عنوان یکی از کهن‌ترین زیست‌بوم‌های بشر، از آن‌چنان آیین‌های متنوع و متفاوتی برخورداراست که اگر از آن به‌عنوان گهواره تمدن و خاستگاه فرهنگ مردم یاد کنیم، سخن گزافی نگفته‌ایم

شکوه جشن‌های مختلفی مانند نوروز، چهارشنبه‌سوری، تیرگان، مهرگان، سیزده‌بدر، یلدا و...قرن‌هاست در متن و بطن سرزمین پارس جریان دارد که با ظهور اسلام و افزوده شدن اعیاد آیینی دیگری مانند غدیر، قربان، نیمه شعبان به تکامل رسیده است.

در کنه و فحوای تمامی این رسوم ملی و آیینی وفاق و همدلی در تموج است و نوعی تلنگر و تأکید باهم بودن را متبادر می‌سازد.

شب یلدا طولانی‌ترین شب سال هم در ایران و هم خیلی از کشورهای مجاور موردتوجه و پاسداشت قرار می‌گیرد.

این تحول زمستانی و انقلاب فصلی در تمام گاه‌شمارهای ایرانی طول تاریخ، با تاریکی آفتاب در سی‌ام آذرماه شروع و با برآمدن بامداد روشنی در یکم آذر به اتمام می‌رسد.

 

اصل واژه «یلدا» از زبان سریانی به معنای زایش است و بی‌جهت نیست اگر آن را واژه‌ای لری بدانیم. هم به سبب آنکه زبان سریانی در سلسله‌های بعد از اسکندر، توسط سلوکیان به تطور رسیده است (و نوعی گویش تکامل‌یافته‌ی آن تکلم می‌شده) و خاستگاه این سلسله در لرستان و خوزستان و مرکز ایران بوده است؛ و هم اینکه واژه یلدا ترکیب لری یل +دا ست که مادرانگی و قدرت را متبادر می‌کند و به فحوای تأویلی سریانی آن نزدیک است.

 

یلدا یا شو اول قاره اما در لرستان به شکلی بکر و بی‌بدیل جریان دارد، از قدیم‌الایام رسم بوده که کسانی به‌صورت ناشناس بر بام منازل حاضرشده و از طریق فرو فرستادن شال، چادر، توبره، همیان و. از صاحب‌خانه تقاضای خلعت و مزگانا (مژدگانی) می‌کردند و صاحب‌خانه نیز در حد بضاعت موجود در منزل خواسته‌شان را اجابت می‌کرد. اینان در قامت بشارت دهندگان فرارسیدن زمستان و نزولات اسمانی بر بام‌ها جارِسکوت می‌کرده‌اند

رسم کاسمسا نیز در یکی دیگر از رسوم لرستان بوده و هست، بدین‌صورت که در شو اول قاره دیگ‌ها و سفره‌ها یکی می‌شدند و تمام همسایه‌ها در خانه یکی از اهالی گرد هم می‌آمدند و شو نشینی یلدا را غنیمت می‌شمردند

شهنومه خوانی، فال چل سرو، متل گویی نیز پای ثابت شب‌های چله بوده است.

 

اول قاره امسال اما از سویی نادرترین یلدای تاریخ است که حتا به مخیله آبا و اجدادمان هم خطور نمی‌کرده است.

امسال کرونا در کمین تجمعاتمان است تا از تعدادمان بکاهد، برای عبور از این روزهای سخت، تنها توصیه همان است که هرروز تکرار می‌شود، مواظب باشیم و در خانه بمانیم، نه مهمان شویم و نه مهمان‌پذیریم

 

 

از آن‌همه ابیات قشنگ شو چله، این بیت دعای نزدیک‌تری است

 

نون و پنیر وشیرَ

کیخا هونت نمیرَ