در امتداد رشتهکوه سفیدکوه لرستان، از غرب شهر باستانی و گردشگری خرمآباد به سمت شهرستان کوهدشت به طول حدود 80 کیلومتر و از جنوب خرمآباد (گُرِگاه) به بخش ویسیان و بخش معمولان پلدختر، یکی از ایلهاي اصيل قوم لر به نام چگنی سکونت دارد.
از زمانهای دور (دوران صفویه، افشاریه، زندیه، قاجار و پهلوی اول) طوایف مختلفی از این ایل به دلایل گوناگون به سایر نقاط کشور پهناور ایران همانند خراسان (بخش چگنه توسط چگنی ایجاد شده) قزوین، گیلان، تهران، البرز، ایلام، خوزستان، فارس، مرکزی، همدان، کرمانشاه و بعضاً کشورهای همسایه کوچانده شده و پس از گذشت سالها مردان و زنان طوایف کوچانده شده هویت و اصالت ایرانی، لر و چگنی بودن خود را حفظ نموده و اکثراً نام خانوادگی چگنی و یا پسوندچگنی را به عنوان نشان در شناسنامه و هویت خود دارند.
منطقه چگنی سال 1308 به بخش چگنی به مرکزیت سراب دوره تشکیل و دارای تشکیلات بخشداری و اداری جديد شد و یکی از 3 بخش ایجاد شده در استان پهناور لرستان در آن عصر گرديد.
به لحاظ نزدیکی شهرستان خرمآباد، این بخش در سایه مركز استان قرار گرفته و پیشرفت چندانی نداشته و شهرستانهایی که وسعت و جمعیت کمتری از بخش چگنی داشته و دهها سال بعد از تشکیل بخش چگنی به بخش تبدیل شدهاند به شهرستان ارتقاء یافته و از چگنی پیشی گرفتهاند. در نهایت با پیگیری مردم و مسوولین و نمایندگان مجلس شورای اسلامی و وزارت کشور، این بخش کهن در سال 1388 با الحاق بخش چگنیتبار ویسیان و ایجاد بخش مرکزی و شاهیوند به شهرستان ارتقا یافت؛ اما متاسفانه به دلایلی نامعلومی از سوی هیات دولت، اسمی ترکیبی بر این شهرستان نهاده و با اضاف کردن نام مرکز شهرستان، بخش چگنی به شهرستان دوره چگنی تغییر نام داده شد!
البته در اقدامی شایسته از سوی فرمانداری، تابلوی اين نهاد به نام فرمانداری شهرستان چگنی تهیه و نصب شده است. اما متاسفانه در رسانههای سمعی و بصری محلی، سراسری، مکاتبات ادارات و ... از نام ترکیبی استفاده شده و ازنام بامسمای چگنی کمتر استفاده میشود و بعضاً به نام شهرستان دوره اکتفا میکنند.
چنين كساني با اين كار، خواسته یا ناخواسته موجب حذف نام با اصالت چگنی که هزاران نفر در استان لرستان و استانهایی که در ابتدای مقاله به آن اشاره شده به نام آبا و اجدای خود یعنی چگنی تعلق خاطر داشته و دارند و افراد کثیری از این ایل از گذشته تا کنون نام خانوادگی خود را چگنی انتخاب نموده و یا پسوندچگنی دارند.
حال اگر حذف نام چگنی از نام شهرستان چگنی ادامه داشته باشد و فقط به دوره اكتفا گردد، دیگر کسی به این شهرستان تعلق خاطر نخواهد داشت و با گسترش نام جدید ذهن مخاطب و اهالی چگنی صرفاً معطوف به شهر دوره مرکز شهرستان شده و با این اقدام عملاً حقوق و اصالت ایل و تبار چگنی و بخشهای مرکزی، ویسیان، شاهیوند و حتی طوایف چگنیتبار بخش معمولان شهرستان پلدختر، چگنیهای ساکن خرمآباد و استانهای مزبور نادیده و تضیيع خواهد شد.
هر چند در این مطالبه هرگز مخالفتی با مرکز شهرستان سراب دوره نداریم وبر این باوریم که به غیر از شهر دوره از لحاظ جغرافیایی و جمعیتی با سابقه حدود 85 ساله مرکز بخش چگنی بودن هیچ نقطهای از شهرستان چگنی سزاوار و قابلیت مرکز شهرستان را ندارد و برای همه قابل احترام میباشد. اسم شهرستان بایستی بامسما بوده و با فرهنگ، آداب و رسوم و اصل و نسب اهالی آن منطقه متناسب باشد. همانند زمانی که که بخش چگنی بوده و در بردارنده نام ایل چگنی بود، میبایست نام شهرستان چگنی برای شهرستان انتخاب میشد. مانندب خش بیرانوند و شهربیرانشهر که در بردارند نام ایل بیرانوند میباشد.
شایسته است نام بامسما و کوتاه چگنی را جایگزین نام طویل شهرستان دوره چگنی نموده تا نام زیبا بامفهوم مناسب برای شهرستان و استان، تاثیری به سزایی در معرفی استعدادهای اقتصادی، علمی، ورزشی و سیاسی داشته باشد.
نگارنده 24 مرداد 1395 همراه یکی از دوستان جهت پیگیری کارش به ساختمان نمایندگان مجلس شورای اسلامی مراجعه کرديم. در کمال تعجب مشاهده نمودم در سردرب اتاق نمایندههای شهرستای خرمآباد و چگنی نوشته شده: نماینده مردم محترم شهرستانهای خرمآباد و دوره که به هیچ وجه نام دوره نمیتواند بار مفهومی و بزرگی ایل چگنی را برساند؛ لذا در پیشنهادی که به يكي از نمایندهها داشتم، تقاضای جایگزیني نام چگنی برای نام شهرستان همانند زمانی که بخش چگنی بوده را به جای نام شهرستان دوره ارائه دادم كه نماينده خرمآباد و چگني نيز بیان داشت چنانچه این موضوع خواسته اکثر مردم چگنی باشد با مکاتبه با وزارت کشور نام این شهرستان به چگنی اصلاح خواهد شد.
لذا از اهالی محترم چگنی و مسوولان شهرستان و استان و نمایندگان مجلس شورای اسلامی استدعا دارم در این خصوص اقدام لازم را مبذول داشته تا همانند گذشته نام چگنی بر این منطقه نهاده شود.
محمد آريان