گندم جزء اولین گیاهان زراعی است که اهلی شده و توسط انسان کشت گردیده است.

تاریخچه اهلی کردن گندم احتمالاً به ۱۲ تا ۱۸ هزار سال قبل از میلاد برمی‌گردد و شاید شروع آن با جمع‌آوری بذر اجداد وحشی گندم فعلی صورت گرفته باشد. درباره گندم تاریخچه کاملاً صحیح و روشنی در دست نمی‌باشد، ولی عمرکشت و کار را برای گندم حدود ۱۰ هزار سال تصور می کنند. برای مدارک در مورد گندم‌هایی که از حفاری‌های ژارمو (Jarmo) نزدیک سلیمانیه در عراق به دست آمده است به کمک کربن رادیو اکتیور توانسته اند در حدود 10 هزار سال عمر تعیین کنند. با توجه به برخی مدارک تاریخی حدس زده می‌شود که جنوب غربی آسیا مبداء گندم است.

همچنین بر روی تابلوهای برنزی قرن ۱۹ قبل از میلاد که از سوریه به دست آمده است طریقه خرد کردن گندم و تبدیل آن به نان مشاهده شده است‌.

هرودوت مورخ یونانی، در گزارش‌های مربوط به قرن پنجم قبل از میلاد به تهیه نان در مصر اشـــاره کرده است. در گورهای امتداد رودخانه نیل دیوارهایی  وجود دارد که طرز کشت و کار، برداشت، آسیاب کردن گندم و بالاخره تهیه نان را در آن زمان نشان می‌دهد.  همچنین گفته شده منطقه‌ي پيداش گندم ممکن است ابتدا در سوريه و فلسطين بوده و از آن‌جا به مصر و بين النحرين و سپس به ايران آمده و بعداً از طريق ايران به هندوستان‌، چين، روسيه و بالاخره به اروپا رفته و سپس به ساير نقاط دنيا انتقال يافته است‌.

آب و هوای نسبتاً گرم عصر حجر موجب کشت غلات گوناگونی مانند گندم، جو و ارزن شد. روشن است که بشر اولیه غلات را مطابق روش‌های امروزی مورد استفاده نانوایی قرار نمی‌داده است بلکه برای استفاده غذایی، از دانه‌های گیاهان غلات آن را به صورت برشته یا دمی و از دانه های خردشده و آرد شده آن‌ها به صورت هریره استفاده می‌کرده است.

هربرت هوور (Herbert Hoover)  در سال ۱۹۴۳ راجع به اهمیت نان در جنگ چنین گفته است: «اولین کلمه ای که در جنگ از آن سخن به میان آمده است اسلحه و آخرین آن نان بوده است.»

 در تمام وعده‌های غذایی ملاحظه می‌شود که هیچ نوع غذایی نیست که گندم یا فرآورده‌های آردی گندم در آن به کار نرفته باشد. بنابراین، نان ارزش و اهمیت غذایی خود را از قدیم تا به حال کاملاً حفظ کرده است.

استان لرستان با توجه به آثار به جای مانده در غارها و دره‌های باستانی آن، سکونت بشر را در آن دست کم از هزاره چهارم پیش از میلاد را تخمین زده‌اند. لرستان به سبب داشتن کوهستان‌های پهناور و مراتع و دشت‌های بسیار، از دیرباز زیستگاه مردمی بوده که دامپروری و کشاورزی پیشه اصلی آنان بوده است.

سابقه کشاورزی و قدمت آن را در این استان در حدود 6 هزار سال تخمین زده شده است. سطح زیر کشت گندم در دنیا بیش از 250 میلیون هکتار بوده و تولید کل آن در جهان بیش از 500 میلیون تن گزارش شده است. در کشور ایران سطح زیر کشت گندم در حدود 7 میلیون هکتار می‌باشد که از این مقدار حدود 4 میلیون هکتار به صورت دیم و حدود 3 میلیون هکتار به صورت کشت آبی است.

متوسط عملکرد گندم دیم در ایران حدود 1200 کیلوگرم در هکتار و گندم آبی حدود 3800کیلوگرم در هکتار است.تولید کل گندم ایران در سال زراعی 93-92 حدود 14 میلیون تن گزارش شده است. کشورهای عمده تولید کننده گندم جهان آمریکا، دانمارک، هلند، فرانسه، بلژیک و آلمان و کشورهای عمده صادر کننده آن دانمارک، هلند، فرانسه، بلژیک، آمریکا، استرالیا، کانادا و آرژانتین هستند. همچنین  ایران  در رابطه با سطح زير كشت گندم مقام دوم منطقه غرب آسيا، شمال آفريقا و آسياي ميانه را پس از تركيه به خود اختصاص داده است. در استان لرستان درسال زراعی 94-93، ۳۸۲ هزار و ۵۰۰ هکتار از اراضی کشاورزی استان زیر کشت پائیزه رفته است که پیش‌بینی می‌شود از این مقدار سطح زیر کشت، ۶۳۷ هزار تن تولید محصولات از گیاهان زارعی کشت شده در استان داشته باشیم.

همچنین پیش‌بینی می‌شود که از این مقدار تولید، حداقل۴۵۰ هزار تن تولید گندم کشور مربوط به استان لرستان باشد. البته باید این نکته را خاطر نشان کرد که حدود ۶۰ هزار هکتار از اراضی گندم استان به صورت آبی و ۱۹۵ هزار هکتار اراضی به صورت دیم کشت می‌شوند‌.

در شهرستان کوهدشت که به انبار غله استان لرستان معروف است طي سال زراعی 94-93 حدود 37 هزار هکتار زیر کشت گندم رفته که از این سطح زیر کشت با توجه به بارندگی و رژیم بارندگی ضعیف تولید گندم و سایر گیاهان کاهش پیدا کرده است اما می‌توان با نگاه کارشناسان و مسوولان در ارتباط با رقم‌ها مورد کشت و شیوه‌های نوین کشت و حمایت‌های کشاورزان برای استفاده از این روش‌ها در آینده‌ی نزدیک این تولید را در واحد سطح افزایش داد و از هدر‌رفت این زمین‌های حاصل‌خیز جلوگیری کرد.

گیاه‌شناسی گندم:

گندم گياهي تك لپه از تيره غلات (Graminae ) و در زير تيره گندميان (Triticeae)  قرار دارد. گندم  از جنس Triticum و يك‌ساله مي‌باشد و از نظر كروموزومي به سه دسته‌: ديپلوئيد(14 کروموزومی)، تتراپلوئيد(28کروموزومی) و هگزاپلوئيد(42 کروموزومی) تقسيم مي‌شود.

گندم ديپلوئيد در هر سنبليچه‌ي خوشه فقط يك دانه وجود دارد و به آن‌ها گندم‌هاي تك  دانه مي‌گويند. گندم‌هاي تتراپلوئيد زراعي در سطح وسيعي در مصر به عنوان گندم نان كشت مي‌شود. گندم دورم كه بيشتر براي تهيه ي ماكاروني‌، شيريني پزي و مصارف صنعتي مورد استفاده قرار مي‌گيرد از دسته گندم‌هاي تتراپلوئيد می‌باشد. مهم‌ترين گندم‌هاي هگزاپلوئيد‌، گندم نان بوده و گونه‌ي غالب تجارتي دنيا محسوب مي‌شود.

 گل آذين گندم سنبله مركب است‌، هر سنبله (Spike) از چند سنبلچه يا سنبله فرعي (Spikelet) تشكيل شده كه در روي محور اصلي گل آذين (Rachis) قرار گرفته است. گل‌ها نيز بر روي محورهاي فرعي (Rachilla) قرار مي‌گيرند. معمولاً سنبلچه‌هاي وسطي زودتر گل مي‌دهند. هر گل گندم داراي تخمدان منفردي است كه در قســمــت فــوقاني آن دوميله كوتاه به نام خامه (Style) و در روي هر ميله يك عضو پرمانند به نام كلاله (Stigma ) قرار گرفته است. از قاعده تخمدان سه پرچم (Anther) يا عضو نر خارج مي‌شود، تخمدان به وسيله پوشينه‌هاي گلوم‌، لما و پالئا محافظت مي‌شود.

تیپ‌های گندم با توجه به زمان کشت:

معمولاً گندم‌ها را به دو دسته كلی گندم بهاره و گندم پائیزه تقسیم‌بندی می كنند. این دو نوع علاوه بر آن كه دانه‌های‌شان از نظر رنگ، بافت، شكل و... با هم فرق دارد، شرایط رشد و نمو آن‌ها نیز با هم تفاوت می‌كند. این دو نوع گندم را در دو زمان مختلف در سال كشت می‌نمایند. دانه گندم، دارای شیاری است كه در طول دانه قرار می‌گیرد. عمق این شیار در گندم‌های پائیزه زیاد و در گندم‌های بهاره كم است. طرفین این شیار در گندم‌های بهاره گرد و در گندم‌های پائیزه گوشه‌دار می‌باشد.

-  گندم بهاره: گندم بهاره همان طور كه از نامش پیداست، در اوایل بهار كاشته می‌شود. پس از جوانه زدن، گیاه جوان در بهار و اوایل تابستان رشد نموده و محصول آن را تا اواخر تابستان برداشت می‌كنند. گندم بهاره را معمولاً در نواحی كشت می‌كنند كه گندم پائیزه نمی‌تواند در برابر سرمای سخت زمستانی آن مناطق، مقاومت نماید.

-  گندم پائیزه: این نوع گندم در نیم كره شمالی، در فصل پائیز موقعی كه دمای خاك از 13 درجه سانتی‌گراد كم‌تر باشد كشت می‌شود.

آفات و بیماری‌های مهم گندم در استان لرستان و شهرستان کوهدشت:

-  بیماری‌ها: عوامل پوسیدگی طوقه و ریشه ( مانند جدایه‌های قارچ fusarium)، بیماری زنگ برگی و ساقه گندم، سیاهک آشکار و پنهان. در صورت استفاده بذور ضدعفونی و گواهی شده، همچنین استفاده از نظرات کارشناسان حفظ نباتات و استفاده صحیح از دز‌های پیشنهادی توسط آنان می‌توان به راحتی عوامل پاتوژنیک این بیماری‌ها را کنترل و خسارت آنان را کاهش داد.

-  آفات: یکی از مهم‌ترین آفاتی که کشاورزان استان با آن درگیر می‌باشند و مشکلاتی را برای آنان ایجاد می‌کند آفت سن گندم می‌باشد.

سن گندم (Eurygaster integriceps) مهم‌ترين آفت كشاورزي كشور ما به شمار مي‌آيد. به جز مناطقی از خوزستان، اراضي ساحلي خليج فارس، درياي عمان، درياي خزر و كويرهاي مركزي فلات ايران، اين آفت در ساير مناطق كشور وجود دارد. مهم‌ترين عامل افزايش جمعيت و طغيان سن گندم در 25 سال اخير، تخريب مراتع و جنگل‌های کوپایه ای( خصوصآ در ديم‌زارهاي كشور) و كشت گندم و جو در مراتع و جنگل‌های تخريب شده بوده است. اين كار در افزايش وزن، افزايش ميزان تخم‌ريزي و تبديل سن‌هاي ساكن مراتع به سن‌هاي مهاجر، موثر بوده است. سن عمدتاً از گندم تغذیه می‌کنند اما از جو، چاودار و نازک برگ ها و گیاهان وحشی دیگر مثل شاهدانه و علف‌های هرز پهن برگ و نیز بعضی درختان خزان کننده مثل درخت بلوط به عنوان میزان واسط یا دوم استفاده می‌کنند.

روش‌های کنترل:

 1- کنترل زراعی: این روش ها شامل مجموعه اقداماتی است که می تواند از طغیان‌های جدی سن گندم بدون نیاز به کاربرد آفت کش جلوگیری کند و غالباً نقش پیشگیری دارند، مانند: برداشت زود هنگام، استفاده از واریته‌های مقاوم تر، مبارزه با علف‌های هرز، تناوب با محصولات غیرغلات

 2- کنترل بیولوژیکی : به دلیل اثرات  فوری و آشکار بسیاری از آفت‌کش‌های در دسترس، استراتژی مبارزه بیولوژیک در مقایسه با مزایای روش‌های شیمیایی کاملاً مورد غفلت قرار گرفته است از جمله این موجودات می‌توان از مگس Heliozeta helluo  برای کنترل بیولوژیک استفاده شود نام برد.

3-کنترل شیمیایی: با استفاده از سمومی مانند دسیس، دلتامترین و دلتارین.

کشاورزان استان لرستان و شهرستان کوهدشت با مشکلات عدیده‌ای روبه‌رو هستند. يكي از مشكلات كشاورزان استان لرستان و شهرستان کوهدشت در فرايند كشت گندم، عدم يك‌نواختي در سبز شدن بذور و استقرار بوته‌هاي گندم به تعداد مناسب در واحد سطح مي‌باشد، زیرا با استقرار گياهچه‌هاي گندم در تراكم مناسب در واحد سطح، با مصرف نهاده‌ها از قبيل كود و سموم با مقدار مناسب، بازده تولید گندم به حداكثر ظرفيت توليدي خود مي‌رسد.

عدم آگاهي كشاورزان این استان و شهرستان کوهدشت از تاثير عوامل مختلف در رسيدن به سبز شدن يك‌نواخت موجب تكرار اين مشكل در هر سال مي‌شود. عوامل ذيل در استقرار و تراكم مناسب گياهچه‌هاي گندم دخالت دارند:

ميزان مصرف بذر

کشاورز با علم این که هر چقدر میزان بذر بیش‌تری بکار برد محصول بهتر و تولید بیش‌تری خواهد داشت مبادرت به استفاده حداکثری از بذور می‌کند. اما عوامل محيطي و ويژگي‌هاي رقم بر ميزان مصرف بذر تاثير مي‌گذارند که متاسفانه کشاورزان از آن اطلاع چندانی ندارند یا به آن توجه نمی‌کنند.

ويژگي‌هاي رقم گندم مانند وزن هزار دانه، ارتفاع بوته، خوابيدگي ( ورس )، قدرت پنجه‌زني، درصد جوانه‌زني و سرعت رويش بذور از عوامل تعيين كننده ميزان مصرف بذر در هر هكتار هستند. دانه‌هاي سبك  در هر واحد وزن، تعداد دانه بيش‌تري نسبت به دانه‌هاي سنگين دارند و هر چه وزن هزار دانه گندم كم‌تر باشد از نظر وزني ميزان مصرف بذر كاهش مي‌يابد.

افزايش ارتفاع بوته و حساسيت به خوابيدگي موجب كاهش مصرف بذر در هر هكتار مي‌شود. هر چه درصد جوانه‌زني بذر و قدرت پنجه‌زني آن بيش‌تر باشد مي‌توان ميزان بذر كم‌تري مصرف نمود. عوامل محيطي مانند رطوبت، حاصل‌خيزي خاك و علف‌هاي هرز  نیز در تعيين ميزان مصرف بذر موثر هستند. در خاك‌هاي مناطق ديم، كم‌باران و با حاصل‌خيزي ضعيف، براي كاهش رقابت بين بوته‌هاي گندم در جذب آب و غذا، بذر را به مقدار كم‌تر مصرف مي‌كنند که متاسفانه این عوامل در کشاورزی دیم در شهرستان کوهدشت رعایت نمی‌گردد.

عمق كاشت

عمق کاشت مناسب برای انواع خاک‌ها متفاوت است.  اما به طور کلی عمق مناسب کاشت را دو تا سه برابر طول قطر بذر در نظر می‌گیرند که در مورد گندم تقریباً 2 تا 5 سانتی‌متر مناسب است. اما متاسفانه کشاورزان شهرستان کوهدشت کم‌تر به این نکته توجه می‌کنند و گاهی به صورت دستی و یا حتی با استفاده از کودپاش‌ها مبادرت به پخش بذور در روی سطح زمین زراعی می‌کنند که این امر خود علاوه بر عدم یک‌نواختی باعث تلفات بذور و هدر رفت آن می‌شود .

در خاک‌های سبک و شنی توصیه می‌شود چون سطح خاک زود خشک می‌شود بهتر است بذر در عمق بیش‌تری کاشته شود. ولی باید در نظر داشت عمق زیاد کاشت باعث ناهماهنگی در جوانه‌زنی و به وجود آمدن بوته‌های ضعیف می‌گردد. به عنوان مثال درنظر گرفتن عمق کشت 2-4 سانتی‌متر برای بذر گندم  رقم آذر و 3-5 سانتی‌متری برای  رقم سرداری مناسب است.

همچنین کشاورزان باید توجه داشته باشند که دماي مطلوب و رطوبت كافي لازمه جوانه زني بذور و سبز شدن گياهچه‌هاي گندم است که با عمق کشت در ارتباط می‌باشند. در كشت‌هاي سطحي و كم عمق جوانه‌زني بذور  گندم دچار نوسان‌هاي شديد رطوبت و دما مي شوند. بنابراین ويژگي‌هاي بذور و عوامل محيطي نيز در تعيين عمق كاشت بذر گندم تاثير مي‌گذارند.

تاريخ كاشت

در مورد کشت گندم تاریخ کاشت دقیقی را نمی‌توان ارائه داد. تاریخ کاشت در هر منطقه در مورد گندم پائیزه باید طوری انتخاب شود که گندم قبل از فرا رسیدن سرمای زمستان و دوره یخ‌بندان از رشد مناسبی برخوردار شده باشد و ذخیره غذایی در گیاه کفاف گذراندن دوره زمستان را داشته باشد. این تاریخ ممکن است از اوایل شهریور تا اواسط مهر در مناطق مختلف متغیر باشد.

در تاريخ كاشت مطلوب، دما و رطوبت براي جوانه زني بذر مناسب است و در نتيجه باعث افزايش جوانه‌زني، قدرت گياهچه و گسترش ريشه دهي در تمام ارقام گندم مي‌شود. در كشت به موقع پنجه‌زني و اجزاء عملكرد دانه گندم افزايش مي‌يابد. در كشت زود هنگام، خاك خشك و رطوبت كم‌تري دارد و دماي خاك نيز بالا مي‌باشد اما در شرايط دير كاشت، خاك سرد و شرايط براي جوانه‌زني و سبز شدن آن نامساعد است‌.

در هر دو حالت تلفات بذر و مرگ گياهچه افزايش مي‌يابد. دما و رطوبت از عوامل محيطي بسيار موثر در تعيين زمان كاشت گندم مي‌باشند. براي جبران تلفات بذر و مرگ گياهچه در كشت دير هنگام ميزان مصرف بذر را افزايش مي‌دهند. در شهرستان کوهدشت کاشت گندم پائیزه از 20 مهرماه تا 15 آبان معمولاً ادامه دارد.

تماس بذر با خاك

بذر گندم در صورت تماس كامل با خاك، سرعت جوانه‌زني و استقرار گياهچه  آن افزايش مي‌يابد. عمليات خاك ورزي ثانويه‌، تاثير زيادي بر تماس بذر با خاك دارد. هر چه اندازه كلوخه‌هاي خاك بزرگتر و فاصله آن‌ها از هم بيش‌تر باشد امكان تماس بذر با خاك كاهش مي‌يابد و در نتيجه سرعت جوانه‌زني بذر كم‌تر شده و احتمال تلف شدن بذر وجود دارد، اما کشاورزان شهرستان کمتر به این نکته توجه می‌کنند و در سایه کم‌توجهی از آن می‌گذرند که نتیجه آن کاهش کمی و کیفی محصول برداشته شده است.

عدم آگاهی نسبت به نحوه کاربرد کود و سموم شیمیایی

یکی دیگر از مشکلاتی که کشاورزان در گشت گندم در استان لرستان و شهرستان کوهدشت با آن مواجه هستند عدم آگاهی یا کم‌توجهی نسبت به نحوه‌ی کاربرد و میزان استفاده از کود‌ها و سموم شیمیایی در واحد‌های زیرکشت خود است.

متاسفانه کشاورزان عزیز تصور می‌کنند که هر چه قدر مصرف کود‌های شیمیایی بیشتر باشد تولید نیز بیش‌تر خواهد بود، که تصوری اشتباهی می‌باشد. استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی باعث کاهش نفوذپذیری خاک می‌شود و بر روی میکرو ارگانیسم‌های مفید خاک اثر منفی می‌گذارد.  کشاورزان  استان می‌توانند از کودهای بیولوژیک که از میکروارگانیسم‌های زنده‌ای تشکیل شده اند استفاده کنند. این کودها را کشاورزان می‌توانند به عنوان مکمل کودهای شیمیایی با اجزای ضروری کنترل زیستی و فاکتورهای رشد گیاه مورد استفاده قرار دهند. آن ها نقش مهمی در افزایش حاصل‌خیزی خاک و تجزیه فضولات و سمیت‌زدایی خاک‌های آلوده دارند. علاوه بر این کودهای میکروبی و میکروارگانیسم‌های خاک می توانند نقش مهمی را در کنترل بیماری‌های گیاهی، حذف آفات گیاهی و تبدیل بخشی از مواد معدنی به شکل قابل استفاده برای گیاهان را به عهده بگیرند.

کشاورزان و تولیدکنندگان محصولات زراعی زمانی که با آفات، بیماری‌ها، علف‌ها هرز مواجه می‌شوند اولین چیزی که به ذهن آن‌ها می‌رسد استفاده از سموم کشنده برای تقلیل اثر عامل مهاجم یا پاتوژن به محصولات کشاورزی خود می‌باشد ولی به نکات استفاده از این سموم توجه ندارند و مطابق میل و تجربه عملی خود مبادرت به استفاده از این سموم خطرناک در سطح مزرعه می‌کنند که در ادامه باعث آلودگی محیط زیست منطقه، کاهش حاصل‌خیزی خاک و از همه مهم‌تر فرستادن محصول آلوده به سم به باز مصرف است.

هر چند هشدارهای لازم در خصوص خطرناک بودن آثار باقیمانده  سموم شیمیایی در محصولات کشاورزی، سرطان‌زا بودن و آلودگی محیط زیست آن‌ها بارها مورد تاکید قرار گرفته اما هنوز گزارش‌ها نشان می‌دهد که استفاده نادرست از این روش‌ها در کشور و به تبع آن در استان لرستان همچنان ادامه دارد. در این زمینه کشاورزان باید با کارشناسان مربوطه هماهنگی کامل انجام دهند که از این تبعات جلوگیری شود.

انجام روش‌ها‌ی نادرست خاک‌ورزی و آماده‌سازی زمین

خاک‌ورزی به عنوان یکی از عملیات‌های مکانیکی بر روی خاک جهت آماده‌سازی زمین برای کشت به کار می‌رود. در واقع عملیات خاک‌ورزی مناسب موجب بهبود ساختمان خاک، افزایش خلل و فرج، توزیع بهتر خاکدانه ها و نهایتاً اصلاح خصوصیات فیزیکی خاک می‌شود. روش‌های مختلف خاک‌ورزی تاثیر متفاوتی بر روی خصوصیات فیزیکی خاک از جمله وزن مخصوص ظاهری، سرعت نفوذ آب و شاخص نفوذپذیری دارد.

علاوه بر این در اثر خرد شدن مناسب ذرات خاک تماس بذور با خاک افزایش یافته و در مراحل بعدی روی رشد گیاهان اثرات مفیدی خواهد گذشت. خاك‌ورزي مناسب با ايجاد تغييراتي در محيط خاك مي‌تواند بر شدت و شيوع عوامل بيماري خاكزاد تاثير بگذارد و در مراحل بعد با کاهش میزان خسارت به محصول و  کاهش کاربرد سموم کمک خوب و موثری در بازده اقتصادی نهایی به کشاورز ایفا کند که متاسفانه کشاورزان خیلی به نحوه ی انجام این عملیات زراعی توجه نمی‌کنند.

عمليات خاك‌ورزي در اكثر مناطق لرستان و شهرستان کوهدشت به وسيله گاوآهن برگردان‌دار و بدون وجود بقاياي گياهي انجام مي‌شود. به كارگيري گاوآهن برگردان‌دار در كشاورزي ايران با ورود تراكتور در دهه 40 خورشيدي به تدريج مرسوم و همچنان به عنوان رايج‌ترين وسيله مورد استفاده كشاورزان می‌باشد.

با وجود همه مزايايي که گاوآهن برگردان‌دار نسبت به بقیه گاوآهن‌ها دارد ولي استفاده دائمی از آن مخصوصاً در  مناطق خشک مشکلاتي را نيز به همراه داشته است. این مشکلات در بسياري از مواقع بر مزایای آن پيشي گرفته و لزوم استفاده مداوم آن را با مشکل مواجه ساخته است. درکشت دیم به علت استفاده از این گاوآهن و خشک بودن زمین باعث کلوخه‌ای شدن خاک در اثر شخم توسط گاوآهن می‌شود.

وجود كلوخه‌هاي بزرگ و سخت بعد از انجام شخم يكي از موانع كشت مكانيزه محصولات زراعي مي‌باشد. همچنین استفاده از گاو‌آهن برگردان‌دار براي انجام عمليات خاك‌ورزي نياز به وقت و انرژي زياد دارد، يعني سرعت انجام كار اين گاو‌آهن كم و میزان مصرف انرژی آن زياد است.

همچنین استفاده از این نوع گاوآهن باعث ناهمواری،  ایجاد هزینه مازاد برای کشاورز در طی مراحل داشت و برداشت می‌شود. بنابراین توصیه می‌شود که کشاورزان از گاوآهن‌های چیزل و قلمی برای شخم‌های خود استفاده کنند.

عدم انتخاب و معرفی رقم مناسب جهت کشت:

مهم‌ترین عامل در یک زراعت موفق استفاده ارقام مناسب آن منطقه با توجه به شرایط آب و هوایی آن می‌باشد. امروزه با توجه به پیشرفت دانش مهندسی ژنتیک و اصلاح نباتات و دستکاری ژنوم گیاهان، توانسته‌اند تا حدودی بتوانند ارقام مناسب و با بازده خوب را تولید کنند. به عنوان مثال رقم گندم دیم قابوس توانسته با متوسط تولید 3514 کیلوگرم در هکتار، در مناطق نیمه گرمسیری عملکرد فوق‌العاده بهتری نسبت به سایر ارقام داشته باشد. اما گاهی کشاورزان از محصول سال قبل به عنوان منبع بذر امسال بهره می‌برند که این امر به خاطر گواهی نبودن بذور و عدم مناسب بودن بذور از لحاظ میزان قوه نامیه، آلودگی به تخم آفات، پاتوژن‌های بذر زاد( سیاهک پنهان) و بوجاری نبودن بذور و در نتیجه آلوده بودن به بذور علف‌های هرز در طی کشت خسارت‌های جبران‌ناپذیری را به کشاورز وارد می‌کنند. بناربراین توصیه می‌شود کشاورزان عزیز از بذور گواهی شده استفاده نمایند.

کاهش بارندگی و سطح آب‌های زیر زمینی

شهرستان کوهدشت در چند سال اخیر دچار کمبود تامین آب، به خصوص در بخش کشاورزی شده است. میزان بارش سال زراعی 93-94 تا فروردین‌ماه امسال 211 میلی‌متر گزارش شده و همچنین بر طبق آخرین گزارش‌ها سطح آب‌های زیر زمینی حدود 19 متر کاهش پیدا کرده است که این عوامل زنگ خطری برای انبار غله استان محسوب می‌شود و بدون شک روی میزان عملکرد این زمین‌های حاصل‌خیز تاثیر منفی گذاشته و باعث نا امیدی کشاورزان منطقه می‌گردد که بخش اعظمی از جمعیت این دشت‌های پهناور  را تشکیل می‌دهند.

دولت‌‌های گذشته و دولت تدبیر و امید با شعار آبادانی مناطق محروم وارد حیطه مدیریتی کشور شدند  اما شهرستان کوهدشت و دشت‌های تشنه آن هنوز هم چشم انتظار عملیاتی شدن این شعار مانده است. آب فاکتور توسعه در منطقه و بخش خدماتی کشاورزی است و لزوم پیشرفت در یک منطقه هم فراهم کردن زیرساخت‌های توسعه برای نیل به سوی توسعه پایدار است. امیدواریم در سال 94 شاهد تکمیل طرح‌هایی مانند سد معشوره باشیم، که امید کشاورزان دشت‌های کوهدشت برای احیای نفس‌های به شماره افتاده دشت‌های کوهدشت می‌باشد.

سخن آخر:

محصول گندم از نظر تولید و سطح زیر کشت سالانه در ایران و جهان در درجه اول اهمیت قرار دارد و بعنوان یک محصول سیاسی قلمداد می‌گردد. در جیره غذایی انسان‌، گندم به اشکال مختلف مثل آرد‌، نان‌، ماکارونی و غیره مصرف می‌شود‌. 

با توجه به مشکل کمبود آب و کاهش نزولات جوی در کشور و استان لرستان، استفاده از روش‌های نوین کشاورزی، بهرمندی از ارقام مناسب و دارای عملکرد بالا در واحد سطح بسیار حیاتی می‌باشد. لازمه این امر آگاهی بخشیدن به جامعه کشاورزان توسط نیروهای سازمان جهادکشاورزی می‌باشد.

شهرستان کوهدشت با توجه به میزان تولید و سطح زیر کشت مقام اول تولید گندم را در استان لرستان دارا است و این خود نیازمند نگاه خردمندانه مسوولان و مدیران ارشد استان لرستان جهت فراهم نمودن بستر‌های مناسب برای سهولت کشت توسط کشاورزان این شهرستان می‌باشد. در غیر این صورت در آینده نزدیک با مشکلات عدیده چه از نظر کاهش میزان تولید و تغییر رویه زمین‌های کشاورزی به دلیل کاهش سود آوری برای کشاورز  روبه‌رو خواهیم بود که تبعات و هزینه خیلی سنگینی را متوجه دولت خواهد نمود.

 

دیدگاه‌ها