حکایت این روزهای بلوطکاران کمحافظهی زاگرس، روایت تلخی است از آتشی که به جان بلوطستان انداخته میشود تا صاحبخانه برای فروش در بازار حیوانات به اسارت برده شود.
به گزارش یافته به نقل از مهر، سودجویان درختان کهنسال بلوط را به آتش میکشند تا سنجاب این بلوطکار کهنپیشه زاگرس را به چنگ آورند. این حکایت حساب دو سر سوخت قلب زاگرس است، هم سنجاب ایرانی را به یغما میبرند و هم بلوطستان را به خاکستر مینشانند.
شکارچیان برای شکار سنجاب زاگرس پای درختان و لانه سنجاب آتش روشن میکنند تا شعلههای سوزان آتش سنجاب را مجبور به خارج شدن از تنه درخت کند، سنجاب گریخته از آتش به دام آتش قاچاقچیان میافتد تا برای فروش راهی بازار حیات وحش شود.
سنجابهای ایرانی را گاه رنگ کرده و برای فروش راهی بازارهای دور و نزدیک میکنند، از مسافرت اتوبوسی به بازارهای تهران گرفته تا مسافرتی کوتاه به بازارهای استان لرستان؛ هر چه که هست سنجاب ایرانی به جای بلوطستان در بازار موجود است!
قیمت فروش این گونه در بازار متفاوت است، هر فروشندهای نرخی بر روی این گونه زاگرسی میگذارد، تفاوت قیمت گاه به چند صد هزار تومان هم میرسد تا برخی افراد سنجاب را به عنوان حیوان خانگی به منزل ببرند.
طی سالهای اخیر نیز علاقه عمومی برای نگهداری سنجاب افزایش یافته تا این گونه زیبا و بازیگوش متقاضیان بیشتری در بازار داشته باشد و همین طمع سودجویان را بیشتر برانگیزد.
قاچاق سنجاب یکی از دردهای طبیعت این دیار است، درد عمیقتر آنجاست که برای زندهگیری این گونه درختان چند صد سالهی بلوط به آتش کشیده میشوند تا زیستگاه گونههای جانوری مختلف زاگرس در معرض تهدید جدی قرار گیرد.
بلوطستان سالهاست که به همت شخم زدنهای گراز و بلوط کاشتنهای سنجاب پایدار مانده است این روزها حال خوبی ندارد، هم گراز قربانی شکارچیان شده و هم سنجاب اسیر دست قاچاقچیان و هم بلوطستان نیز رمق ایستادن مقابل آتش افروزان را از دست داده است.
سنجاب ایرانی را قاچاقچیان بعد از زندهگیری، رنگ آمیزی و قلادهگذاری کرده تا مهیای اعزام به بازار فروش شوند، هر چند که برخی محمولهها توسط محیط زیست و با همکاری نیروی انتظامی کشف میشود ولی محمولههایی که از دست قانون میگریزند طعمه زیادهخواهیهای بشر خواهد شد و باید دور از زادگاه اصلی خود نقش حیوان خانگی را ایفا کنند.
فاجعه اصلی آنجاست که سنجابهای باقی مانده نیز پس از به مخاطره افتادن زیستگاهشان و تخریب بلوطستان فرار را بر قرار ترجیح میدهند تا کوچ سنجابها امکان زادآوری طبیعی جنگلهای بلوط را کاهش دهد.
مجموع چالشهای یاد شده زنجیره حیات بلوطستان را معیوب میکند تا هر کدام علتی برای معلول بعدی شوند و این تسلسل ادامه دار منجر به از دست رفتن سرمایههای ارزشمند زاگرس زیبا و استوار شود.
مدیر کل حفاظت از محیط زیست لرستان در این رابطه با تایید روند تخریبها و قاچاق این گونه حیات وحش لرستان میگوید که هم اکنون ۱۵ گونه جانوری لرستان از جمله سنجاب در معرض خطر انقراض قرار دارند.
مهرداد فتحیبیرانوند معتقد است که استان لرستان به دلیل تنوع اقلیم و پوشش جنگلی مناسب، زیستگاه مناسبی برای زندگی گونههای جانوری و گیاهی به خصوص سنجاب ایرانی است و باید با عواملی که امنیت حیات این گونه را به خطر میاندازند مقابله شود.
فتحیبیرانوند با یادآوری این که ۴۰ درصد پستانداران ایران و به خصوص لرستان را جوندگان تشکیل می دهند می گوید: از جمله این جوندگان سنجاب بوده که از مغز بادام، فندوق، بلوط و جوانه های درختان تغذیه می کند.
مدیر کل حفاظت از محیط زیست لرستان به نقش سنجاب ها در توسعه و احیای جنگلهای بلوط اشاره می کند تا بگوید که سنجابها دانه ها و بذرهای بلوط را در زیر خاک پنهان می کنند و در نهایت به دلیل اینکه حافظه ضعیفی دارند فراموش می کنند که بذر را کجا پنهان کرده اند و این کار آنها باعث رشد و تجدید حیات جنگلهای بلوط زاگرس می شود.
وی از سنجابها به عنوان یکی از گونههای بسیار بار ارزش لرستان و زاگرس یاد میکند و ادامه میدهد: متاسفانه به واسطه زندهگیری سنجابها توسط برخی از سودجویان و قاچاقچیان و همچنین آتش سوزیهای جنگلهای لرستان، وضعیت این جانور در حالت بحرانی قرار دارد.
وی به محمولههای کشف شده از این گونه اشاره کرده و البته میگوید که به دلیل حمل نامناسب این جانور توسط شکارچیان در هنگام شکار به طور جدی این گونه جانوری آسیب میبیند.
مدیر کل حفاظت از محیط زیست لرستان از تشکیل پرونده برای شکارچیان سنجاب استان لرستان در دستگاه قضایی خبر داده و میگوید: ماموران حفاظت از محیط زیست با قاچاقچیان این موجود بسیار زیبا برخورد جدی دارند و خوشبختانه تا کنون نیز از حمایتهای قضایی مطلوبی در این رابطه برخوردار بودهایم.
فتحیبیرانوند از حمایتهای دادستان و مسئولان دستگاه قضایی در رسیدگی به پروندههای زیست محیطی تشکر می کند و یادآور می شود: جریمه شکار هر سنجاب توسط شکارچیان ۳۵۰ هزار تومان است.
وی خواستار همکاری مردم استان در رابطه با حفظ گونه های جانوری لرستان به خصوص سنجاب میشود و معتقد است که برای نجات این گونه نیاز به مشارکت مردم و فرهنگسازی است و یادآور میشود: در صورت مشاهده هرگونه تخلف در این رابطه مردم میتوانند مراتب را به سامانه ۱۵۴۰ اداره کل محیط زیست استان گزارش دهند.
حکایت این روزهای سنجاب، روایت سالهای پیش پلنگ، کل و بز کوهی و دهها گونه دیگری است که این روزها با کاهش شدید جمعیت از آنها به عنوان گونههای در معرض انقراض یاد میشود؛ موضوعی که اذهان را نهیب میزند که مبادا روزی برای سنجاب ایرانی نیز به سوگ بنشینیم و جز افسوس چیزی برای گفتن نداشته باشیم.
دیدگاهها
میگم اون از پلنگ بیچاره که واسه پوستش شکار میشد اینم از سنجاب بیچاره که واسه زیباییش اسیر میشه،
آقا شکر خدا انسان نه زیباست و تو قفس جا میشه نه پوست قشنگی داره، وگرنه هر صبح در خونه باید منتظر شکارچیان محترم پوست می بودیم!