خانواده یکی از رکنهای مهم و اصلی جامعه به شمار میرود و نقش مهمی در سلامت جامعه دارد. یکی از عواملی که بقاء و تحکیم خانواده و درنهایت جامعه را دچار تزلزل میکند، خشونت خانگی است.
خشونت خانگی در دسته ي خشونت بين فردي قرار گرفته و عبارت است از خشونتی که بین افراد خانواده و شرکای زندگی رخ میدهد که اغلب و نه همواره در درون منازل اتفاق میافتد. خشونت خانگی شامل کودکآزاری، همسر آزاری و آزار سالمندان است.
یکی از مهمترین انواع خشونت خانگی که متأسفانه در سطح خانواده و جامعه بهوفور دیده میشود و کمتر به آن پرداختهشده، خشونتهای روانی و کلامی میباشد. خشونت روانی و کلامی جزء لایههای زیرین خشونت محسوب میشود که معمولاً به شکل پنهانی اعمال میشود.
شاید مهمترین آسیب در روابط میان زوجین و بهتبع آن در بین سایر اعضای خانواده، وجود پرخاش گری (ابراز هیجان توام با خشونت) باشد. لذا در میان انواع خشونتها اعم از خانوادگی و اجتماعی، خشونت روانی و کلامی یک آسیب جدی اجتماعی تلقی میشود که با وجود پیشرفتهای فرهنگی و فکری همچنان در جامعه خودنمایی میکنند. گر چه پدیده خشونت علیه زنان در تمامی جوامع امری شایع است، اما هر چه جوامع فقیرتر و از نظر فرهنگی در سطحی پایینتر باشند، فراوانی و شدت خشونت علیه زنان و بهتبع آن همسر اداری افزایش مییابد.
خشونتهای روانی و کلامی شامل انتقاد ناروا، تحقیر، بددهانی، تمسخر، توهین، فحاشی، متلک، داد زدن، فحش و ناسزا زدن، جلوگیری از دیدار فامیل، تهدید و خوار نمودن، از بین بردن اعتمادبهنفس افراد میباشد.
تأثیر خشونت در خانواده بر روی اعضاء ضعیف نهفقط باعث محرومیت آنان از حقوق انسانی خود میشود، بلکه بر روابط اجتماعی افراد در جامعه تأثیر گذاشته و باعث ظهور رفتارهای اجتماعی نابهنجار در جامعه میگردد.
خشونت کلامی میتواند منجر به طلاق عاطفی زوجین و درنهایت طلاق قانونی آنها شود. از دیگر تبعات خشونت کلامی، ایجاد احساس ناامنی در فرزندان میباشد که میتواند فرزندان را به سمت آسیبهای اجتماعی بکشاند. تحقیقات نشان میدهد اعتقادات دینی و البته همراه با باور و عمل به آنها میتواند تأثیر مستقیمی بر پیشگیری از انواع خشونتها داشته باشد.
همچنین یادگیری مهارتهای زندگی، میتواند ابزاری باشد که باعث گردد افراد در روابط بین فردی با یکدیگر تعامل و ارتباط صحیح و درست داشته باشند و در برابر چالشها و مسائل، با گفتگو مسائل را حل کنند.
مهارتهای زندگی عناصری را شامل میشوند که سطح سازگاری و عملکرد ثابت سودمند را مهیا سازد، این تواناییها فرد را قادر میسازد مسئولیت نقش اجتماعی خود را بپذیرند و بدون آنکه سلامت روانی خود و هم نوعان خود را به خطر اندازد با توقعات و چشمداشتهایی که در روابط بین اعضای جامعه موجود است به شکل مؤثری مواجه شود. منظور از مهارت زندگی، مهارتهایی است که شخص در موقعیتهای سخت و استرسآور از آنها استفاده میکند.
خداوند در کنار هم قرار دادن حروف، زیباترین جملات را در قالب کلام الهی در دسترس بشر قرار داده و به ما میآموزد که میتوان با رفتار مهربانانه و منطقی و گذشت به آرامش رسید.
بیگمان یکی از بالاترین و بهترین نعماتی که خداوند به بشر داده، نعمت زبان است که انسان از طریق آن با دیگران ارتباط برقرار میکنند. رعایت عفت در کلام و ملایمت داشتن در سخن گفتن امری بسیار نیکو و پسندیده است که در آموزههای دینی و فرهنگی به رعایت اخلاق بیانی مکرر توصیه شده است.
در پایان امیدواریم که رسانهها با اطلاعرسانی و آگاهیرسانی به افراد و گشودن باب فرهنگ گفتگوی سالم در سطح جامعه و با برشمردن پیامدهای منفی خشونت خانگی، در این خصوص حساس سازی لازم را انجام داده تا افراد کمتر به سمت رفتارهای پرخاشگرانه گرایش پیدا کنند.
طاهره احمدی (مدیر دفتر تسهیلگری گلسفید و پشت بازار)