✍️ شهرام شرفی/ یافته: در این روزها چند عکس زیبا از حمام گنجعلی‌خان شهر کرمان دیدم که توسط خبرنگار ارجمند، جناب آقای مصطفی باقری تهیه شده‌اند.
در این عکس‌ها به خوبی نمایان است که حمام گنجعلی خان به عنوان یک اثر تاریخی متعلق به دوره صفویان (حکومت 41 ساله‌ی شاه‌عباس)، هنوز اصالت و هویت بنای خود را حفظ کرده است و هنگامی که گردشگران برای تماشای این اثر تاریخی به کرمان می‌روند محیط و فضای داخل حمام را با کارکرد بازسازی شده نمادین حمام بودن، می‌بینند نه کارکرد دیگری.
حالا به سراغ شهرمان، خرم‌آباد (استان لرستان) می‌رویم و حمام گپ که در میدان گپ در مرکز شهر خرم‌آباد قرار دارد و اتفاقاً این حمام هم در دوره‌ی حکومت صفویان ساخته شده است.
آیا اینکه محیط و فضای داخلی یک بنای تاریخی با کارکرد حمام عمومی به کاربری رستوران تغییر پیدا کند خودش اصالت و هویت بنای تاریخی را مخدوش نمی‌کند؟!
مهم این است وقتی گردشگر به محیط داخل حمام گپ (آسیا) قدم می‌گذارد ببیند که محیط و کالبد فیزیکی داخل این بنا، کاربری حمام عمومی داشته است و مردم شهر از این حمام عمومی در طول تاریخ استفاده می‌کرده‌اند.
اینکه آمده‌ایم و محیط و کالبد با کاربری تاریخی حمام بودن را به کاربری رستوران، تغییر داده‌ایم به نظر نگارنده، اشتباه بوده است و به نوعی آسیب به اصالت و هویت بنا و مخدوش کردن کاربری اصلی این بنای تاریخی است.
زیرا مهم آن است که وقتی گردشگر به داخل یک بنای تاریخی وارد می‌شود از منظر پیام رسانی تاریخی، دقیقاً همان فضای بازسازی شده‌ی کاربری واقعی آن بنا را ببیند نه اینکه با یک کاربری جدید و کاملا متفاوت، روبه‌رو شود!
شاید ایجاد موزه مردم‌شناسی در داخل یک بنای تاریخی، اندکی معقول‌تر و منطقی‌تر باشد؛ هرچند نباید ایجاد موزه مردم‌شناسی هم اصل فضای کاربری مورد استفاده‌ی مردمان گذشته یا حکومت‌های گذشته را در ماهیت بنای تاریخی تغییر دهد اما رستوران شدن یک بنای تاریخی با کاربری حمام عمومی، آسیب به «پیام‌رسانی بنای تاریخی» است.
صحیح است که ما باید سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی را تقویت کنیم؛ اما نه در حدی که کاربری یک بنای تاریخی تغییر پیدا کند؛ زیرا ارزش، اصالت، ماهیت و هویت بناهای تاریخی باید حفظ شوند.
حفاظت و مرمت از بناهای تاریخی یک وظیفه حاکمیتی است و می‌بایست دولت و مجلس، اعتبارات کافی هم برای نگهداری از بناهای تاریخی تأمین کنند.
عکس‌ها از: مصطفی باقری
کلیک کنید
