بیماری کووید-۱۹ مثل هر بیماری واگیر دیگر تا زمانی که زنجیره انتقال و مسیر انتشار آن قطع نشده باشد و عامل ایجاد کننده آن همچنان در محیط وجود داشته باشد، می‌تواند منشا طغیان یا همه‌گیری مجدد باشد و چه‌بسا این چرخه تا زمان ریشه‌کنی یا حذف بیماری بارها و بارها می‌تواند تکرار شود.

 همه عوامل و توصیه‌هایی که موجب مدیریت و کنترل بیماری‌های واگیر از جمله بیماری کووید-۱۹ شود تا زمانی که برقرار باشد بیماری تحت کنترل یا مدیریت باقی خواهد ماند. بدیهی است وقتی که یکی از پایه‌ها یا همه این عوامل به هر دلیلی سست شود، لاجرم طغیان یا همه‌گیری مجدد بیماری را شاهد خواهیم بود.

فصل اول شیوع بیماری کووید-۱۹ در کشور با عزم و اراده راسخ ملی و همکاری بین بخشی مطلوب با سیاست حداکثری در خانه ماندن و اعمال محدودیت در رفت و آمدها، تجمعات و ترددهای شهری و بین‌شهری و مداخلات بهداشتی نظیر غربالگری، ره‌گیری و جداسازی بیماران در منزل یا بیمارستان بعد از ۴۵ روز در کشور به مرحله‌ای رسید که می‌توان از آن به‌عنوان توفیق نسبی و مدیریت نسبی بیماری یاد کرد. چنان که در اردیبهشت‌ماه ۹۹ کاهش چشمگیر آمار مبتلایان و موارد مرگ و میر ناشی از این بیماری موید درستی و بهنگام بودن این اقدامات بود اما افزایش تعداد موارد ابتلا در اواخر خردادماه و بالا رفتن موارد مرگ و میر در تیرماه نشان از نامطلوب بودن سطح رعایت نکات بهداشت فردی و عمومی و عدم رعایت مناسب پروتکل‌های بهداشتی ابلاغی در خردادماه است.

شکستن این روند تصاعدی زمانی مقدور خواهد بود که مشارکت اجتماعی مطلوب و تجربه‌شده به همراه اقدامات مداخله‌ای و نظارتی دولت و حاکمیت مجدداً برقرار شود. پوشیده نیست که تداوم در خانه ماندن برای مدت طولانی در تحمل هیچ اقتصاد و ساختار اجتماعی نخواهد بود. لذا برای در خانه ماندن نیروی انسانی فعال باید جایگزینی یافت که مطابق تجارب و مطالعات متعدد باشد. رعایت فاصله‌گذاری و به طور خاص استفاده همگانی از ماسک در مکان‌های عمومی می‌تواند آلترناتیو (جایگزین) در خانه ماندن نیروهای فعال جامعه در مقابله با کرونا باشد.

از این رو از هفته اول تیرماه پویش #منماسک می‌زنم کلید خورده و از میانه تیرماه هم استفاده از ماسک در مکان‌های عمومی اجباری شده است و در صورت تحقق‌بخش اعظمی از اهداف این طرح، می‌توان به کاهش چشمگیر موارد ابتلا و فوت در میانه مردادماه دل بست.

 تردیدی نیست حتی به دنبال رسیدن به این نقطه نسبتا مطلوب، استمرار آن منوط به تداوم مشارکت و نظارت خواهد بود. قدر مسلم تا زمانی که واکسن مؤثر یا درمان قطعی برای این بیماری یافت نشده است، این روند برای ماه‌ها و چه‌بسا سال‌ها بر سبک زندگی اهالی این کره خاکی حاکم خواهد بود.

 

 کیانوش جهانپور/ مدیرکل روابط عمومی وزارت بهداشت، درمان و اموزش پزشکی