چند سالی است شبکههای اجتماعی (فیسبوک، اینستاگرام، تلگرام، لاین و...) در دهکده جهانی به گونهای دیگر درخشیدهاند و افراد بسیاری را از اقصی نقاط جهان، ترغیب به عضویت کردهاند. شبکههای اجتماعی هم خوب هستند و هم بد!
شبکههای اجتماعی همانند هر وسیله ارتباطی، مزایا و معایبی دارد که به ترجیح کاربر انتخاب شده و مورد استفاده قرار میگیرند، اما متاسفانه بسیاری از کاربران ایرانی این فضاها، از سر ناآگاهی، ره به ترکستان بردهاند و تنها انگشت بر معایب پنهان و آشکار آن گذاشته و با زیبا جلوه دادن ظاهر حقیقت آن معایب، از محسنات واقعیاش دورافتادهاند. کاربرانی که اگر پای حرف دلشان بنشینید خواهند گفت: شما نمیخواهید نیمهپر لیوان را ببینید.
اما بهراستی چه چیزی باعث شده، شبکههای اجتماعی در اذهان برخی افراد جلوه چندانی نداشته باشد و خوب و پسندیده تعریف نشود؟!
در این نوشتار، بدون هیچ سوگیری، تعصب و پیشداوری به قضاوت مینشینیم و از واقعیتهای این دنیای مجازی سخن میگوییم، برداشت کاملاً آزاد است و هر کس مجاز است از ظن خود یار ما شود. ما در این مطلب برای شما میگوییم که شبکههای اجتماعی چه زمان خوب نیستند.
* ساعتهای متمادی و طولانی را در این فضاهای مجازی سیر کنیم و از واقعیت حقیقی دنیای اطرافمان دور بمانیم.
* بدون شناخت و داشتن معیار برای انتخاب، به هر کسی پیغام دوستی بفرستیم یا پیام دوستی هر کسی را بپذیریم.
* با دوستان مختلف مجازی خود، اعم از زن و مرد، در هر لحظه از شبانهروز در ارتباط بوده و از همه مهمتر از این ارتباطات مجازی رضایت خاطر داشته باشیم.
* شخصیت ایدهآلی از خود بسازیم و برای جلب دوستان بیشتری به سمت خود، اطلاعات دروغینی به دیگران بدهیم.
* در شبکههای مجازی، با پنهان کردن هویت اصلی خود و با معرفی چند هویت جعلی، از دیگران کلاهبرداری و سودجویی کنیم یا اعمال خلافی انجام دهیم که به اشاعه فحشا و افزایش بیبندوباری منجر شود.
* پشت پا به تفکرات، هویت و فرهنگ اصیل ایرانی خود بزنیم و از هر فرصتی سوءاستفاده کرده و راهی برای برونریزی عقدههای درونی خود پیدا کنیم و به بهانه آن طرف مرزی بودن، غربیها را الگوی خود قرار داده و به غلط از آنها تقلید کنیم.
* هر عقیده، تفکر یا یک ایده شخصی بهاصطلاح روشنفکرانه را بدون تأمل و دقت، با آراستن ظاهرش با تصاویری جذاب، بهگونهای در معرض دید دیگران قرار داده و اشاعه دهیم که باورها، تفکرات و ارزشهای مردم را به چالش کشانده و حتی گاه تا مرز تمسخر نیز پیش رویم.
* آنقدر خود را مختار و محق به دیدن هر صفحهای بدانیم که نهتنها شخصیت والای خود را نادیده بگیریم، بلکه به منزلت و شعور و فهم خود نیز توهین کنیم.
* آنقدر غرق صفحات مستهجن و پیامهای متنوع و به دور از اخلاق و عکسها و فیلمهای پورنوگراف شویم که نتوانیم مرز بین خیال و واقعیت زندگی را دریابیم.
* شبکههای اجتماعی را بهترین و راحتترین راه ارتباطی، برای چت کردن و هرزهگویی با جنس مخالف بدانیم.
* به دنبال تصاویر مبتذل و محرک جنسی بوده و در فضاهای مجازی، با توسل به هر حربهای به دنبال ارضای جنسی و غریزی خود باشیم.
* با وجود برقراری ارتباطات متعدد و بی سروسامان، شعله عشق را در دل کسی که هرگز نمیخواهیم دوستش داشته باشیم، روشن کنیم و او را دلبسته خود کرده و با احساساتش بازی کنیم.
* با شریکمان پیمان مقدس زناشویی ببندیم ولی بیخیال تعهد، صمیمیت و عشق واقعی، در پی آهوی ختن همیشه گریز پایی، در این فضاها باشیم که تنها ردپایی از خود باقی میگذارد و میرود و ما را نهتنها در هوای وصل هوس آلود خود آواره و بیانگیزه به ادامه مقدسترین پیمانمان میکند، بلکه حرمت امنترین بنیان زندگی که خانواده است را زیر سؤال میبرد.
* حریم و حرمتهای زن و مردی را بشکنیم و بیهیچ قیدوبند و خجالتی، کلمات و جملات تحریکآمیز جنسی که بیشتر در قالب جوک و لطیفه است را برای دوستان خود (اعم از زن و مرد) پُست کنیم و انتظار اظهارنظر هم داشته باشیم.
* شرافت انسانی خود را نادیده بگیریم و همچون عروسک سرگردانی باشیم که صرفاً ابزار جنسی است که میتواند ملعبه دست هر کس و ناکسی باشد.
* به اصل هرچه برهنهتر، متمدنتر معتقد باشیم و با اشتراک گذاشتن عکسهای نامناسب و اغواگرانه در صدد جلب و جذب افراد بیشتری به خود باشیم.
* آنقدر حریم شخصی برای خود قائل نشویم که عکسهای خصوصی و خانوادگی محرمانه خود را که تا دیروز درون آلبومها یا پوشههای رایانههای خانگی جای داشتند و حتی هر کسی اجازه دیدن آن را نداشت بیرون کشیده و در این عرصه بیمرز به دیده نمایش بگذاریم.
* دورو و ریاکار شویم و چهرههای متفاوتتر و نه چندان مناسبتری از خود در دنیاهای مجازی قرار دهیم که با شخصیت شناخته شده اجتماعیمان توفیر دو صد چندان داشته باشد.
* وجدان را زیر پا بگذاریم و برای خالی کردن کینه و خصومت چندین و چند ساله خود با برخی از افراد، آنان را تهدید کرده و تنش وارد زندگیشان کنیم یا آبروی یک فرد و خانوادهاش را بریزیم و بنیان زندگی آنها را متلاشی کنیم.
* دست از همهچیز زندگیمان بشوییم و سرک کشیدن و فضولی کردن در کار دیگران را هنر شبانهروزیمان قرار دهیم و به دنبال اتفاقات تازه زندگی دیگران باشیم یا شایعات و قصههای دیگران را که چندان هم از صحتوسقم آنها مطلع نیستیم، انتشار دهیم.
* سر نترس داشته باشیم و با بیمبالاتی، اطلاعات خصوصیمان را بدون توجه به عواقب فاش شدن آنها و آسیبهای جبرانناپذیر متعاقب، در شبکههای اجتماعی و در دسترس همگان قرار دهیم.
* بخواهیم فرد مناسب مقدسترین پیمان زندگیمان را در این فضا که دروغ و راستش معلوم نیست، جستجو کنیم.
* کاربر همیشه آنلاین بازیهای فیسبوکی باشیم.
با این تفاسیر، ما کاربران شبکههای مجازی، موظف به تأملی دوباره هستیم. بهتر است این بار با چشمانی باز و آگاهانه با این شبکههای جهانی ارتباط داشته باشیم و با تغییر در نحوه فعالیت و نگرش، عنان تفکر و اعتقادات خود را به دست گرفته و از محاسن این تکنولوژی، به نحو احسن استفاده کنیم.
نسرین صفری، مشاور خانواده