اسفند ۱۳۹۷ توفیقی دست داد به اتفاق جمعی از دوستان و همکاران به مناطق عملیاتی جنوب کشور سفر کنم.
در روز دوم سفر ما را به کنار نهر " خین " ( به فتح 'خ' و کسر 'ی' ) در غرب خرمشهر بردند؛ کاروان‌های متعددی از سایر استان‌ها هم در این سفر ما را همراهی می‌کردند.
نام این نهر بیشتر از آن که عربی باشد به تلفظ لری کلمه خون که در شاخه‌های مختلف زبان لری 'خین' گفته می‌شود، شبیه بود.
در کنار این نهر که جزایر بوارین عراق را از شلمچه ایران جدا می‌کند، اعضای کاروان‌ها جمع شده بودند، قباد اصل مرز یکی از رزمندگان و راویان ۸ سال دفاع مقدس که کتاب خاطرات او با عنوان "نقطه صفر مرزی" به قلم محمد تقی عزیزیان از نویسندگان هم استانی چاپ شده است، در جایگاه قرار گرفت.
اصل مرز با توجه به اهمیت منطقه خین در معادلات نظامی و در سال‌های دفاع مقدس و وقوع چند عملیات مهم در این منطقه نظیر عملیات فتح خرمشهر (۱۳۶۱)، عملیات والفجر ۸ (۱۳۶۴) و عملیات کربلای ۴و ۵ (۱۳۶۵) به بیان خاطراتی از این عملیات به ویژه عملیات کربلای ۵ و نقش رزمندگان لرستان در این عملیات پرداخت.
او از این عملیات‌ها گفت و گفت تا به این جای بحث رسید که فلان لشکر و فلان تیپ از فلان استان در عملیات کربلای ۵ آمدند و نتوانستند کاری از پیش بیرند تا این که بچه‌های لرستان وارد میدان شدند که با رشادت آن‌ها، شکست و لو رفتن عملیات کربلای۴ جبران و عملیات کربلای ۵ با موفقیت به پیروزی رسید و صدام در نهایت مجبور شد قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل را بپذیرد و به مفاد آن گردن نهد.
پس از بیان این مطلب از سوی آقای اصل مرز، همهمه‌ای در جمعیت پیچید و تعداد زیادی از حاضران که عمدتاً اهل مناطق آذری نشین بودند، زبان به انتقاد باز کردند؛ آن‌ها بلافاصله پس از پایان روایت آقای اصل مرز، به دور او حلقه زدن و منکر گفته‌های او و نقش برجسته رزمندگان لرستانی در دفاع مقدس به خصوص عملیات کریلای ۵ شدند و این راوی لرستانی را به اصطلاح در لاک دفاعی بردند.
خودم را به آقای اصل مرز رساندم و از او برای بیان این واقعیت‌ها از دوران دفاع مقدس تشکر کردم و به وی گفتم این افراد و دانشجویان تقصیری ندارند، وقتی در این سال‌های پس از جنگ تحمیلی کار درخور فرهنگی در مورد نقش رزمندگان و مردم لرستان در این دوران نشده است؛ وقتی در هیچ فیلم و سریال تلویزیونی که در این سال‌ها نمایش داده شده آثاری از رزم لرستانی‌ها نیست، وقتی در مستند چند صد قسمتی " روایت فتح " که از آن می‌توان به عنوان دایره المعارف مصور جنگ تحمیلی نام برد، اسمی از لر و لرستانی نیست، نباید به این افراد خرده گرفت. گوش و چشم و ذهن مخاطب ایرانی با این واژه‌ها نا آشناست.
حالا البته چند سالی است یادواره‌ها و کنگره‌های مهمی برای بزرگداشت شهدای لرستان در دوران دفاع مقدس، دفاع از حرم و امنیت کشور برگزار می‌شود تا نسل امروز با جانفشانی این شهدا و رزمندگان آشنا شود که اقدام خوبی است ولی کافی نیست.رهبر معظم انقلاب اسلامی بارها از رزم رزمندگان لرستانی تعریف کرده‌اند و جمله‌ایشان که " رزم لر‌ها قبل از آن که شنیدنی باشد دیدنی است" معروف است، با این حال به جز تصویر کوتاهی از مداحی آقای قهرمانی مداح هیئت پشت بازار خرم آباد در جمع رزمندگان و نیز فیلمی کوتاه از علی امرایی پیشکسوت رسانه که شب قبل از یکی از عملیات‌ها، رزمندگان لرستانی را در حال حنا زدن به دست و پای خود نشان می‌دهد، دیگر هیچ تصویری از بچه‌های لرستان در عملیات‌های مختلف در دست نیست و همین عامل هم باعث مغفول ماندن نقش لرستانی‌ها در سال‌های دفاع مقدس و پس از آن شده است.
در عملیات کربلای ۴ رزمندگان تیپ ۵۷ ابوالفضل لرستان به فرماندهی سردار حاج نوری، کاری می‌کنند کارستان؛ ظاهراً لرستانی‌ها در این عملیات معبری را پیدا می‌کنند و با استفاده از این معبر خود را به پشت سر عراقی‌ها و دروازه‌های بصره می‌رسانند، حاج نوری با محسن رضایی تماس می‌گیرد و به او خبر می‌دهد ولی نه محسن و نه هیچ کدام از فرماندهان باور نمی‌کنند و به آن‌ها دستور عقب نشینی می‌دهند.
این در حالی است که این عملیات در سایر محور‌ها شکست خورده و تلفات زیادی به نیروهای ایران وارد می‌شود.
خب هیچ دوربینی این لحظه را ثبت نکرده و الان هیچ سندی از این رویداد که در جنگ‌های کلاسیک دنیا تقریباً بی‌نظیر است، در دست نیست. در تمام این عملیات‌ها جای یک خبرنگار و عکاس در کنار رزمندگان لرستانی برای ثبت این لحظات تاریخی خالی است.
سر لشکر محسن رضایی پنجشنبه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۳ در چهارمین یادواره شهدای عملیات حاج عمران که در دهکده مقاومت خرم آباد برگزار شد این موضوع را تأیید کرد.
رضایی گفت: هر کسی می‌خواهد لرستان را بشناسد حاج عمران را ببیند چرا که این عملیات در نوع خودش بی‌نظیر بود.
محسن رضایی با بیان این که در زمان جنگ، تیپ ۵۷ حضرت ابوالفضل لرستان در ۹ عملیات بزرگ و سراسری شرکت کرد و مایه افتخار و غرور برای کشور شد، افزود: در بین همه عملیات‌های کشور و لرستان، عملیات حاج عمران یک چیز بی‌نظیری بود که در این عملیات دشمن در یک استراتژی از چند جهت حمله کرد و حاج عمران را گرفت، که من دستور دادم تیپ ۵۷ به منطقه عملیاتی شاخ شمیران نروند و شاخی دیگر در حاج عمران به نام شاخ صدام را بشکنند.
رضایی با اعلام این که در این نبرد سنگین بیش از ۳۰۰ تن از رزمندگان لرستانی برای دفاع از کشور به شهادت رسیدند، گفت: بعد از این عملیات شایعه شده بود که به علت حجم آسیب‌ها، تیپ ۵۷ منحل خواهد شد که با توجه به شناختی که از هم تباران و قوم خودم داشتم، گفتم من این تیپ را به لشکر تبدیل می‌کنم و این کار را انجام دادیم.
شنبه ۲۹ اردیبهشت هم با حضور جمعی از خانواده‌های معظم شهدا و رزمندگان لرستانی عملیات حاج عمران، مراسم یادبودی در مرز تمرچین پیرانشهر آذربایجان غربی برگزار شد؛ همان طور که اشاره شد این اقدامات لازم است ولی کافی نیست و باید برای ماندگاری و تأثیر بیشتر بر ذهن مخاطبان، علاوه بر نگارش کتاب‌ها و مقالات و برگزاری یادواره‌ها، فیلم و سریال ساخته شود.
قصه‌ها و رویداد‌های عملیات حاج عمران ظرفیت تولید فیلم و سریال‌های بلند تلویزیونی را دارد.
یکی از اقدامات خوب در حاشیه برگزاری یادواره شهدای حاج عمران، رونمایی از طرح ساخت فیلم سینمایی حاج عمران بود که البته مسئولان مربوطه می‌بایست باتوجه به قصه قوی و رویداد بی‌نظیر و واقعی و به قول اهالی سینما " رئال" این واقعه، ساخت این اثر را به فیلم سازانی در قد و قواره ابراهیم حاتمی کیا، احمدرضا درویش و هنرمندانی از این دست بسپارند؛ غیر از این باشد، قصه و داستان آن لوث شده و قابلیت اثرگذاری بر مخاطب نکته سنج و تنوع طلب امروزی را از دست می‌دهد.
داستان زندگی هر کدام از این بیش از ۳۰۰ شهید لرستانی عملیات حاج عمران می‌تواند دستمایه تولید بهترین آثار هنری شود.
در عملیات حاج عمران در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد سال ۱۳۶۵ رزمندگان تیپ ۵۷ ابالفضل لرستان در ارتفاعات ۲ هزار و ۵۱۹ تمرچین پیرانشهر، با گذشتن از جان خود، راه را بر ۷ تیپ و ۱۲ گردان زرهی رژیم بعث سد کردند.
تقدیم بیش از ۳۰۰ شهید در یک عملیات، نشان از این دارد که پشت کردن به دشمن در مرام و مسلک لرستانی در طول تاریخ نبوده و نیست: در یک کلام، حاج عمران یک عملیات معمولی نبود بلکه برگ ریزان جوانان غیور و وطن پرست لرستان بود در دفاع از ناموس و شرف ایران و ایرانی.
یک منبع آگاه با بیان این که آمار دقیق شهدای لرستانی عملیات حاج عمران تاکنون احصا نشده، به نگارنده گفت با احتساب رزمندگانی که بر اثر شدت جراحات وارده در این عملیات، بعد‌ها به خیل شهدا پیوستند، آمار شهدای این عملیات احتمالاً بیش از ۳۳۰ تن باشد.
روحشان شاد و یادشان گرامی۶ خرداد ۱۴۰۳
کلیک کنید
دیدگاه‌ها
دانی بغل چه داری شیران سر بداران
کجایند مردان بی ادعا