با گسترش زندگی شهرنشینی و سر برآوردن شهرهای کوچک و بزرگی که پیکرشان بر ایجاد خیابان، بلوار و میدان استوار بود، نامگذاری اماکن و معابر شهری به یکی از مقولات تأثیرگذار در جهت جلب یا انحراف افکار عمومی از موضوعات و پدیدههای مختلف تبدیل گردید.
بهعنوان مثال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی تمامی نامهایی که رنگ و بوی حکومت پهلوی را تداعی میکرد از اماکن و معابر حذف و با نامهای با محتوای دینی و سازگار با مشی حکومت اسلامی پس از انقلاب جایگزین شد؛ این کار برای زدودن مظاهر و نمادهای حکومت قبل و تلاش برای تبیین و تثبیت حکومت جدید از طریق تکرار مداوم اسامی دینی در معابر شهری انجام شد و طبیعی هم بود كه بايد مظاهر طاغوت برچيده شود.
اهمیت نامگذاری معابر شهری حتا به حوزه دیپلماسی هم وارد شده و دیده میشود که کشورهای مختلف پس از هماهنگیهای دوجانبه، بلوار یا خیابانی از پایتخت خود را به نام کشوری اختصاص میدهند که در دنیای بینالملل باسیاستهای آنان همسو بوده و مراودات سیاسی، فرهنگی، اقتصادی گسترده باهم دارند.
ذکر این مقدمه برای اثبات این ادعا بود که نحوه نامگذاری خیابانها و میادین شهرها را دستکم نگیریم و ساده بدان ننگریم؛ امری که بدبختانه در لرستان دامنه و عمق گستردهای داشته و گویا مسئولین - بهویژه مسؤولین حوزه مدیریت شهری - قرار نیست امر بدین روشنی و واضحی را دریابند و از آن در جهت تبلیغ و ترویج فرهنگ و تمدن ناب لرستان و قوم بزرگ لر بهره بگیرند.
کافی است چند دقیقه در داخل شهرهای لرستان قدم بزنیم تا در کمال تعجب ببینیم که معابر شهری و حتا اماکن فرهنگی و اقتصادی این شهرها به حد بسیار زیادی عاری از نام و نشانی از لر و لرستان میباشد! قومی که در دل خود اشخاص بزرگ، گنجینه واژگانی عظیم و اماکن جغرافیایی بینظیری را دارا است، بخش اعظمی از محلهها، خیابانها و فروشگاههایش به نامهایی نظیر آذربایجان، اکباتان، سپاهان، خوزستان، کردستان و حتا اسامی خارجی و نامأنوس با فرهنگ و هویت ما نامگذاری شده و خبری از نامهایی نظیر دکتر هوشنگ اعظمی، شهید بروجردی، میرنوروز، ملا منوچهر، شهید کشوری، بیبی مریم، شهید شکارچی، علی میردریکوند، قدمخیر، لرستان، یافته، هومیان، آیتالله کمالوند، کلماکره، مفرغ، بلوط و نامهای اینچنینی نیست!
نگارنده مخالف استفاده از نامهای غیربومی برای نامگذاری اماکن مختلف در داخل استان نیست، اما به جد مخالف حذف نامهای زیبا و ارزشمند لری برای این کار است زیرا معتقد است برای این کار، علاوه بر امکان استفاده از نام کوهها، رودها و غارهایی که هرکدام برگی از شناسنامه هویت ما هستند، میتوان از پتانسیل عظیم فرهیختگان و فرهنگسازان این دیار کهن برای نامگذاریها بهره گرفت.
عدم نامگذاری میدان یا بلواری درخور عظمت افراد و اماکن مذکور میتواند به تضعیف و حتا حذف اسم و رسم آنان از افکار عمومی منجر شود که در بلندمدت نتیجهای جز اضمحلال و نابودی فرهنگ و هویت دیرپا و هزاران ساله لر در پی نخواهد داشت.
گرچه در لرستان نیز باکمی اغماض میتوان مدعی شد که دو نام آیت ا... بروجردی و کاسیت - که اولی یادآور بزرگ مردی افتخارآفرین و دومی یادآور نیاکان لرهاست - در نامگذاریها تا حد نسبتاً قابل قبولی مورداستفاده قرار گرفتهاند اما اکتفا به این دو نام در استانی که دهها و صدها نام زیبا از پیشینه و فرهنگ آن میتوان استخراج نمود، راضی کننده نیست.
استفاده از نام زنان و مردان بزرگ و فرهنگساز و حتا اماکن جغرافیایی به ویژه غارهای منقش و دهها هزارساله لرستان، در نامگذاریها میتواند علاوه بر زدودن نامهای نامرتبط بافرهنگ و سنن اصیل ایرانی-اسلامی ما از چهره شهرها، مردم را با داشتههای بینظیر و بیشمار خودآگاه نموده و اعتماد به نفس تضعیف شده آنان را بازیابی کند.
در این راه نقش سازمانها و ادارات مختلف بهویژه شهرداریها و شوراهای اسلامی شهر و روستا بسیار مهم و انکارناپذیر است، زیرا نامگذاری معابر شهری جزو اختیارات آنان است و اگر این نهادهای مهم همت کنند و از این به بعد نامهای بومی لری را در اولویت نامگذاریها قرار دهند میتوان امیدوار بود که در لرستان نیز همانند سایر استانها، نامهای مهم بومی را در گوشه شهرها مشاهده کرده و بر خود ببالیم برای داشتن فرهنگ و تمدنی ریشهدار و اصیل که در سایه اهمال شدید مسؤولین میرود تا بهکلی جای خود را به فرهنگهای وارداتی و نامأنوس بسپارد.
حمزه رامين
این مطلب در شماره 36 نشریه کاسیت با عنوان "نامها و آوازهها" منتشر شده است.
دیدگاهها
______________________
يافته: سلام. مي توان همانند پارك "صُفه" (sofeh) اصفهان اين منطقه را نيز "مُدبه" (modbeh) كه نام كوه همان منطقه است نامگذاري كرد. البته گذاشتن نام "بام لرستان" دليل موجهي نيز داشت ...
ابتدا باید از خودمان شروع کنیم
قلمت نویسا و مانا باد
بسیار حرف درستی زدی
آفرین
______________________________________
يافته: سلام. عدهاي آن كلمه را شهوا تلفط ميكنند و يقينا با شوا به معناي شادباش تفاوت دارد.
به هر حال اين نيز از رازهاي تاريخي اين ديار است همچون نام خرمآباد كه عده زيادي معتقدند كلمه خرموا به لري اصلا معادل خرمآباد نيست و معناهاي ديگري ميتواند داشته باشد
سوالی که از بنده پرسیدید نه فقط سوال شما بلکه سوال دهها نفری است که تا امروز از من و دیگر اقوامم آن را پرسیده اند. من به شما و دیگر عزیزانی که این سوال برایشان پیش می آید کاملا حق میدهم. چون در زمان صدور سجل در حدود 100سال پیش و در استان لرستان نام خانوادگی افراد را از طریق نام جد خاندان، نام طایفه، نام محل زندگی فرد، نام شغل و امثال اینها انتخاب می کردند. اما نام خانوادگی ما نه نام شغل است، نه نام طایفه و نه نام هیچ یک از نیاکان ما.
طبیعی است که شما و عزیزانی دیگر در این خصوص دچار تردید شده و سوالاتی ازین دست بپرسید. اتفاقا این سوال شما سوال خود ما هم هست اما افسوس که دیگر نه آن مامور سجل نویس و نه پدربزرگ بنده - اولین فردی که در دودمان ما فامیلی رامین برایش انتخاب شد - هیچ کدام در قید حیات نیستند و عمرشان را به شما بخشیده اند.
اما باور بفرمایید هم شناسنامه مرحوم پدربزرگم و هم مشخصات هویتی ما در ادارات ثبت احوال گواهی می دهند که از روز اول که به مرحوم پدربزرگم سجل داده اند نام خانوادگیش همین بوده و هیچ تغییری نداشته است. اسناد سجلی مان هم در دسترس هست و احتمالا می توانید با مراجعه به ادارات ثبت احوال آن را مشاهده کنید.
جالب است بدانید گاهی در ادارات و نهادهای مملکت، کارمندانی که در خصوص صحت نام خانوادگی ما دچار تردید می شوند از ظن خود پیشوند و پسوندی نظیر پور، نژاد، راد و امثالهم به آن می افزایند تا به خیال خود تکمیلش کنند غافل از اینکه این لطف ایشان اسباب دردسر برای ما خواهد شد.
امیدوارم توضیحاتم شفاف و کافی بوده باشند. مجددا از شما بابت خواندن مطلب و اظهار محترمانه انتقادتان تشکر می کنم.
(شهرک آذربایجان) والله بخدا گریه داره
اما متاسفانه ما مردم لرستان خود را دست کم گرفتیم... جای تاسف است که اینچنین نام هایی نیست
________________________
يافته: از نظر برخي مخاطبان نظر آنها ايرادي ندارد اما از نظر قانون، دارد!