یکی از دلایل اصلی شرایط کنونی کشورمان، رویکردهای مدیریتی دولت‌های بعد از انقلاب با گفتمان‌های متفاوت انقلابی، جهادی-دفاعی، سازندگی، توسعه سیاسی- آزادی‌های مدنی، عدالت‌خواهی و در نهایت اعتدال است.

با توجه به نوع گفتمان‌ها در هر دوره سیستم مدیریتی هم دستخوش تغییرات شدید و اغلب اتوبوسی شده است. به نظر می‌رسد اکثر این دولت‌ها در یک رویکرد به نام " رویکرد کوتوله پروری" اشتراک دارند. این رویکرد در دولت‌های مختلف دارای شدت و ضعف بوده ولی در دولت نهم و دهم به اوج خود رسید و در سیستم مدیریتی ایران نهادینه شد.

این نوع رویکرد مشکلات زیادی برای رشد و توسعه کشور ایجاد نمود و سرمایه‌های عظیم کشور ازجمله ثروت بزرگ نیروی جوان، نفت و گاز و... را نابود کرد.

در این میان گاها تک‌ستاره‌هایی در سیستم مدیریتی کشور پدیدار شده و خدمات ارزنده‌ای به ملت و کشور عرضه داشتند که به عدم تداوم نگرش و رویکرد آن‌ها، نتوانستند جهت‌دهی مناسبی به مدیریت منابع و نیروی انسانی کشور بدهند.

 

مدیران کوتوله دارای ویژگی‌های مشترکی به شرح ذیل‌اند:

1- فاقد دانش، توانایی و شایستگی لازم هستند ولی با اطلاعات سطحی که دارند در مورد هر چیزی اظهارنظر می‌کنند.

2- حوزه مدیریتشان به‌مثابه ملک شخصی است که بر اساس سلیقه و به فراخور زمان از آن هزینه می‌کنند.

3- نگاهشان به مسند، نگاهی عنکبوتی است، بدان معنی که چینش زیرمجموعه را بر اساس بقاء خویش انجام می‌دهند.

4- مدیران زیرمجموعه خود را از میان افراد ناتوان‌تر از خود انتخاب می‌کنند.

5- لابی با شخصیت‌های سیاسی مذهبی و به‌ویژه نمایندگان مجلس برای بقاء پست، از وظایف روزمره آن‌هاست.

6- قانون بقاء پست در مورد آن‌ها صادق است یعنی از دولتی به دولت دیگر همیشه مدیر می‌مانند و انگار مدیر متولد شده‌اند.

7- مانع رشد و ارتقاء کارکنان زیرمجموعه خود شده و معیار ارتقاء افراد را میزان نزدیکی و وفاداری می‌دانند.

8- ریسک‌پذیر نبوده و در انجام امور به دلیل عدم آگاهی از قوانین، دستور مستقیم بر انجام یا عدم انجام کار نمی‌دهند و پاراف درخواست‌های ارباب‌رجوع معمولاً جمله‌ی معروف "طبق مقررات" است.

9- لابی‌گرهای خبره‌ای بوده و زندگی‌شان از رانت‌ها تغذیه می‌شود.

10- از بورس تحصیلی و ماموریت های پر سود به‌خوبی بهره می‌برند.

11- بیشتر وقتشان صرف جلسات بی‌ثمر می‌شود.

12- برای پر بار نمودن رزومه‌هایشان، ریاست هیات های ورزشی و ... را بر عهده گرفته و مانع بزرگی در مقابل ورزشکاران حرفه‌ای‌اند.

13- علاقه شدیدی به برگزاری همایش‌های بزرگ و پرهزینه و بی محتوی دارند.

14- مقدس معابی در وجودشان موج می‌زند. صف اول هر مناسبتی می‌نشیند و زاویه دید دوربین‌ رسانه‌ها را به‌خوبی شناسایی می‌کنند.

15- از بودجه دولت بعضی از رسانه‌ها را اجیر و تبلیغات پر سروصدایی دارند.

16-علیرغم نداشتن وقت کافی، رزومه پر پیمانه‌ای از کتب و مقالات به چاپ رسیده دارند.

17- بیرق آن‌ها بر پشت‌بام خانه‌شان افراشته و جهت وزش باد را به‌خوبی حس می‌کنند.

18- تشریفاتشان زیاد و دیدارشان برای مردم پرمشقت است.

19- اگر در خطر عزل قرار گیرند نزدیک‌ترین دوستان خود را قربانی می‌کنند.

20- آمار پردازان و مستندسازان حرفه‌ای هستند.

21- با ایجاد شبکه‌های مدیریتی بین بخشی، در امور استخدامی به دادوستد پرداخته و بستگان خود را به‌راحتی مستخدم دولت می‌کنند.

22- ساعات آخر شب زمان لابی آن‌ها است.

23- پشتیبان‌های خوبی برای انتخابات هستند.

24- پرونده سازان حرفه‌ای برای رقبای احتمالی‌اند.

25- هم‌زمان هم مدیر، هم دانشجو و هم استاد دانشگاه هستند.

26- برای دیدار مدیران بالادستی هدایای ارگانیک می‌برند.

27- آهنگ انتظار گوشی‌های تلفن همراه آن‌ها بسیار معنوی و شامل سخن بزرگان است.

28- در بوروکراسی و کاغذبازی استاد بی‌بدیل هستند.

 

رویکرد کوتوله پروری مانند بیماری مزمنی در بدنه مدیریتی کشور رسوخ و نهادینه شده است. یکی از دلایل اصلی ناکارآمدی دولت‌ها و نارضایتی مردم وجود این رویکرد خطرناک مدیریتی در آن‌هاست. حذف این رویکرد نیاز به عزمی جدی دارد و نجات مدیریت کشور از دست مدیران کوتوله، نجات کشور خواهد بود./ منبع: شارا

 

دیدگاه‌ها