در آیه «... وَمِنْ آیَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَکُم مِّنْ أَنفُسِکُمْ أَزْوَاجًا لِّتَسْکُنُوا إِلَیْهَا...»(1)؛ (و از نشانههاى او این که از [نوع] خودتان همسرانى براى شما آفرید تا بدانها آرام گیرید ...) قرآن کریم هدف از ازدواج، آرامش معرفی شده است.
علاوه بر تمایل ذاتی ما به آرامش، مهمترین دستاورد آرامش، رشد است که تا انسان آرام نباشد، رشد نمیکند.
مراد از رشد بشر نه فقط در عرصه فعالیتهای روزمره؛ بلکه در عالیترین معنای آن است، که برای این معنا، به ذکر مقدمهای میپردازیم:
انسان دارای 2 دسته گرایش است:
1. گرایشهای سطحیتر، با شیرینی کمتر ولی آشکارتر
2. گرایشهای عمیقتر، بسیار لذت بخشتر ولی پنهانتر
گرایشهای سطحی خود به خود سربلند میکنند و انسان برای ارضای آنها به حرکت درمیآید، که در اصطلاح به آن «غریزه» میگویند. اما گرایشی عمیق، بالقوه هستند؛ یعنی در وجود انسان هستند ولی باید انسان آنها را بیابد و به فعلیت برساند. آن وقت در وجود خود نیاز به ارضای آنها خواهد یافت. (عمیقترین نیاز و گرایش = ملاقات با خدا). برای به فعلیت رساندن نیازهای عمیق ـ که گاهی در تعارض با نیازهای سطحی نیز است ـ باید به وسیله برنامهای که دین میدهد، بعضی از آن نیازهای سطحی را در بستر مناسب ارضا کرد و به برخی دیگر بیتوجهی کرد.
ازدواج بستری است که خداوند آن را قرار داده تا ما به برخی از نیازهای سطحی و قویترین آنها (غریزه جنسی) پاسخ مناسب داده و مقدمات رسیدن به نیازهای عمیق را آماده کنیم. در ادامه اگر مسیر را درست طی کنیم و دیگر ملزومات را نیز طبق دین رعایت کنیم، به محبت حق خواهیم رسید و تمام وجود ما محبت حق خواهد شد و در نهایت به ملاقات خدا خواهیم رفت که این همان هدف خلقت ماست.
بنابر این ازدواج یک قسمت مهم از پازل حرکت انسان به سوی هدف خلقتش را کامل میکند؛ البته انسان در تمام طول عمر خود نیاز به آرامش دارد؛ چون در تمام طول عمر نیاز به رشد دارد ولی با بزرگ شدن انسان و بزرگ شدن روح او، به افراد بیشتری برای رسیدن به آرامش نیاز دارد.
مثلاً در نوزادی فقط به مادر، در کودکی به پدر و مادر، در نوجوانی به پدر، مادر و دوست و در جوانی علاوه بر همه اینها به همسر نیز نیاز دارد؛ بنابراین فرزندان هم برای رشد نیاز به محیط خانواده دارند، از سوی دیگر خانواده نیز با ازدواج زن و مرد تحقق مییابد.
به همین دلیل است که اسلام مهمترین هسته اصلاح جوامع را خانواده معرفی میکند؛ چون بستر رشد انسان در تمام سنین است و هر ناهنجاری که در جامعه از فردی سر میزند تا حد زیادی به تنظیم نبودن فضای خانواده مرتبط است.
پینوشت:
1. سوره روم آیه 21
ارسال کننده:
ناصر رومیانی