افزایش تقاضا برای کالاهای تولیدی صنعت و کشاورزی ایران با گسترش مصرف از سوی خریداران ایران به بزرگتر شدن بازار کالاها منجر شده و راه را برای رشد تولید هموار میکند.
اینیک اصل بدیهی در اقتصاد است که با توسعه بازار هر کالای ایرانی از مسیر افزایش تقاضای داخلی شرایط ورود تولیدکنندگان دیگر را بازکرده و به توسعه رقابت دامن میزند و به افزایش رقابت منجر میشود.
بنابراین اصل حمایت از کالاهای ایرانی با این راهبرد که به توسعه تولید کالاهای باکیفیت منجر شود به لحاظ اقتصادی توجیه کارشناسی دارد.
اما در حال حاضر بازار کالاهای ایرانی از این موقعیت رشد یابنده برخوردار نیستند و به دلیل حضور انواع کالاهای تولیدشده خارجی بازار کوچک و محدودی دارند و همین میزان سهم کالاهای ایرانی از ناحیه ورود کالاهای مشابه روندی کاهنده را تجربه میکند.
برای اینکه روند را واژگونه کرده و به توسعه بازار مصرف کالاهای ایرانی دستیابیم باید با طرحهای از پیش اندیشیده که قابلیت اجرا داشته باشند و بازار فعلی را بهمرور از تعادل فعلی به نقطه تعادل دیگر رهنمون کنیم نیازمندیم.
درراه رسیدن به هدف یادشده که یک کار دشوار و نفسگیر است باید نقش نهادها مشخصشده و در یک فرایند کارشناسی راه تحقق این نقشها فراهم شود.
ازآنجاییکه مطابق با قانون اساسی نهاد دولت نهاد اجرایی است که در محدودههایی میتواند قانون وضع کند یا قانونی را برای تصویب در مجلس ارائه کند و نهادی که قدرت دارد مقررات را تغییر و تعدیل کند بیشترین نقش را در تغییر ریل میتواند داشته باشد.
بدیهی است که شمار قابلاعتنایی از علاقهمندان به اقتصاد سیاسی از دولت انتظار دارند نقش خود را در بستر افزایش محدودیتهای منتهی به واردات ایفا کند و با سهمیهبندی واردات و افزایش تعرفه واردات یا افزایش موانع غیر تعرفهای راه را برای تولیدات داخلی باز کند که بتوانند در غیاب کالاهای خارجی و یا کالاهای خارجی که گران شدهاند به توسعه بازار داخل منجر شود.
به نظر میرسد این نقشآفرینی قدیمی در هیچ دورهای در بلندمدت جواب نمیدهد و موجب برهم خوردن تعادل تولید و مصرف خواهد شد و راه فساد و رانت را نیز هموار خواهد کرد.
بنابراین باید دولت بهجای نقشآفرینی سلبی تمامعیار بهتر است بهسوی نقشآفرینی ایجابی رفته و دست و پای تولید داخل را از بنده و قیدهای دیوانسالاری ناکارآمد که با وضع مقررات بازدارنده راه رقابت را مسدود کردهاند سوق داده شود.
بهبود روشهای مالیات گیری، بهبود سازمان تأمین اجتماعی، سیاستهای باثبات ارزی و پولی و بانکی و صنعتی ازجمله این اقدامهای ضروری است. از سوی دیگر نهاد بنگاهها در ایران نیز نقش اساسی در توسعه بازار تولیدات ایرانی دارند.
این نقش معطوف به اتخاذ راهبرد رقابتی کردن تولید با افزایش کیفیت و افزایش مطلوبیت و کاهش قیمت است. نقشآفرینی بنگاهها در این مقطع از زمان بسیار بااهمیت است.
تمایل به فروش بیشتر با کاستن از نرخ سود نقشی است که برای یک دوره تعریفشده میتواند اجرایی شود.
اما بیشترین نقش در توسعه رقابت از کالای ایرانی بر دوش میلیونها مصرفکننده ایرانی است که یک فرصت تاریخی به بنگاهها ایرانی دهند و آنها را در چارچوب رقابت حمایت کنند.
کاهش خرید کالاهای خارجی و تثبیت اندازه خرید کالاهای ایرانی در یک دوره تعریفشده میتواند کمترین نقشآفرینی از سوی شهروندان باشد.
بسته به نوع کالا میتوان از شهروندان خواست برای یک دوره کوتاهدست کم از خرید کالای خارجی در هر بخش اجتناب کنند تا تمایل به ورود این کالاها کم و کمتر شود.
این نقشآفرینیهای جداگانه را باید در یک دوره مشخص تعریف و راه اجرایی شدن آنها را پیدا کرد. باید از شهروندان ایرانی خواست یک فرصت تاریخی به بنگاههای ایرانی بدهند.
حسین سلاح ورزی
حسین سلاح ورزی
رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی لرستان و نایبرئیس اتاق ایران