آخرین پنج‌شنبه سال که شب جمعه محسوب می‌شود، جمعه آخر سال نام دارد. در این روز مردم خرم‌آباد سر قبر عزیزان خود می‌رفتند. خرم‌آباد دارای چند قبرستان بود: 1-قبرستان زید ابن علی در وسط شهر و اکنون بازار روز شده است. 2-قبرستان خضر به‌واسطه وجود مقبره خضر که بعضی می‌گویند قبر حضرت خضر است ولی منابع دیگر می‌گویند قبر یکی از اتابکان لر است و این قبرستان بزرگ‌ترین قبرستان شهر است 3-قبرستان امامزاده دوبرادران-سید ابوالوفا و سید علی پسران حضرت امام موسی ابن جعفر (ع) -که در خیابان سوم اسفند-17 شهریورفعلی- واقع است. قبرستان اطراف حرم تخریب گردید و به دبیرستان تبدیل شد.4- قبرستان کو چکی مقابل بیمارستان لشکر از سه‌راه کوورش تا نهر شاه آباد-مطهری-ادامه داشت 5 - قبرستانی در پایین حوض موسی –کوی فلسطین-مختص یهودی‌های ساکن خرم‌آباد بود؛ و قبرستان وقفی (وخمی کورش) اسدآبادی که در اوایل دهه پنجاه به پارک تبدیل شد.

با توجه به اینکه اکثر مردم کم سواد بودند قبرها را با توجه به نقوشی که روی آن‌ها حک‌شده بود شناسایی می‌کردند و خالی از لطف نیست که بدانیم ابعاد سنگ‌قبرها در حدود 60×80 روی سنگ‌قبر اگر مرده زن بود قیچی و شانه زنانه و آینه دایره‌ای شکل نقش بسته بود و اگر قبر مرد بود روی سنگش مهر، تسبیح و شانه مردانه بود و گاهی اوقات اگر قبر مردی شکارچی یا اسب‌سوار بود بر روی سنگ نقش مرد سوار بر اسب و تفنگ در دستش حک می‌کردند هم‌اکنون آثاری از این نقش‌ها در قبرستان خضر خرم‌آباد یافت می‌شود. و این خود مراسم ویژه‌ای دارد.

حلوا، شیرینی و خرما بر سر قبر می‌گذارند، و در این روز گورستان‌ها خیلی شلوغ می‌شدند. هر چند جمعیت خرم‌آباد خیلی کم بود؛ و این خود درواقع یک دیدوبازدید بین مردم و سرسلامتی و احترام به یکدیگر و یادی از رفتگان است.

 

 

امروز، آخرین شب جمعه سال است و مردم خرم‌آباد همچون سایر نقاط کشور طبق آیینی پسندیده، بر مزار درگذشتگان حاضر و برای آن‌ها طلب مغفرت می‌کنند.

 این آیین در خرم‌آباد " جومعه آخر سال" نام دارد و مردم با رفتن به قبرستان خضر و صالحین و سایر قبرستان‌ها و بردن سبزه و خرما بر مزار درگذشتگان حاضر می‌شوند و برای آن‌ها طلب مغفرت می‌کنند.

به‌راستی که چه بی‌دردسر هستند رفتگان، نه به دستی ظرفی را آلوده می‌کنند و نه به حرفی دلی را می‌آزارند، تنها به فاتحه‌ای خرسندند.

 امشب که آخرین شب جمعه سال است، یاد کردن از عزیزان از دست رفته واجب است، هر کدام از ما عزیزی داریم در دل خاک که چشم‌انتظار است. یادشان را گرامی بداریم.