قلعه فلک‌الافلاک میراث ساسانیان در لرستان که از آن به عنوان شاه‌کار معماری جهان یاد می‌شود به دلیل بی‌توجهی و نبود اعتبار در حال ریزش است.

به گزارش خبرگزاری تسنیم، قلعه تاریخی فلک‌الافلاک به ‌عنوان یکی از شاه‌کارهای مهندسی و معماری در جهان بر بلندای تپه‌ای باستانی و طبیعی در مرکز شهر خرم‌آباد واقع ‌شده است.

دژ شاپور خواست، دوازده‌برجی و کاخ اتابکان از دیگر نام‌های این بنای تاریخی است و به شماره 883 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

البته قدمت قلعه فلک‌الافلاک قدمت آن به دوره ساسانی برمی‌گردد؛ اين اثر دارای 8 برج و 2 حیاط مستطیل‌شکل است و یکی از بی‌نظیرترین بناهای تاریخی و گردشگری کشورمان به شمار می‌آید.

دژ باستانی شاپورخواست در دوره ساسانیان کاربرد حکومتی و نظامی داشته و به خاطر موقعیت استراتژیکی خود در قرن چهارم هجری قمری به‌ عنوان مقر حکومت آل حسنویه و در زمان آل‌بویه مقر حکومت گنجور بوده است.

پس از ساخته‌ شدن شهر جدید خرم‌آباد از قرن ششم هجری این قلعه نیز به نام دژ خرم‌آباد معروف و در دوره قاجار فلک‌الافلاک نامیده شد.

اگر چه این میراث تاریخی 46 سال است در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌ اما چندین سال است که در فهرست موقت ثبت جهانی قرار گرفته و هنوز ثبت جهانی نشده است.

اكنون چند سالي هست این بنای ارزشمند تاریخی با مشکلاتی مانند ترک‌خوردگی، نم‌زدگی و رانش دیوارها روبه‌رو است.

با این وجود 10 سال از تهیه طرح استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الافلاک می‌گذرد اما تنها بخشی از استحکام‌بخشی این بنای تاریخی انجام‌ شده و مابقی کار به خاطر نبود اعتبار رها و به تاریخ پیوسته است.

با توجه به نم‌زدگی و ترک‌خوردگی قلعه فلک‌الافلاک و متوقف شدن کار استحکام‌بخشی این سند تاریخی لرستان، بیم آن می‌رود که این شاهکار دوره ساسانیان در پیچ ‌و خم اعتبار ریزش کند.

 
(عكس‌ها: سجاد درويشي)

مدیر پایگاه قلعه فلاک‌الافلاک در اين خصوص اظهار داشت: طرح استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الافلاک سال 84 شروع و تا کنون تقریباً یک‌چهارم کار انجام ‌شده است.

"احمد نصرالهی" علت متوقف شدن طرح استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الافلاک را نبود اعتبار دانست و افزود: استحکام‌بخشی مهم‌ترین کار در این قلعه تاریخی است اما کار آن به‌ صورت خرد انجام‌ شده که برای حل این مسئله جلسات مختلفی برگزار شد.

وي با بيان اين كه نمی‌خواهیم کار استحکام‌بخشی قلعه به روش قبلی پیش برود و همچنان یک مقداری پول بیاید و پس از انجام بخشی از ‌کار، دوباره تا سال‌های بعد تعطیل شود، خاطرنشان ساخت: به دنبال این هستیم تا در قالب یک قرارداد، اعتباری تخصیص یابد و پروژه به‌ طور کامل به اتمام برسد نه این که این پروژه تا 20 سال دیگر به طول بیانجامد.

مدیر پایگاه قلعه فلاک‌الافلاک در رابطه با مرمت غیراصولی قلعه فلک‌الافلاک بیان کرد: همین مرحله‌ به‌ مرحله انجام دادن استحکام‌بخشی قلعه خودکار غیراصولی است چرا که کار استحکام‌بخشی باید پیوسته انجام شود، بنابراین وقتی یک پروژه پس از گذشت 10 سال تنها یک‌چهارم آن انجام شود، بخش انجام‌ نشده کار سبب بار مرده می‌شود و به ساختمان آسیب وارد می‌کند.

نصرالهی با بیان این که پروژه استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الافلاک چندین سال است که اعتبار ندارد گفت: سال 79 بخشی از کار استحکام‌بخشی انجام و تا سال 94 که مقدار کمی از کار دوباره انجام شد اعتباری تخصیص نیافته است.

وی تصریح کرد: امسال نیز بخش کمی از کار استحکام‌بخشی از همان 25 درصد کاری که انسجام‌بخشی انجام‌شده، شروع به تکمیل کردیم ولی این کار جزئی کمکی به کار استحکام‌بخشی قلعه نمی‌کند و تنها شکل آن از ناتمام بودن در می‌آید.

مدیر پایگاه قلعه فلاک‌الافلاک با بیان اینکه 50 درصد اعتبارات این‌گونه پروژه‌ها از محل اعتبارات استانی و 50 درصد دیگر از محل اعتبارات ملی تأمین می‌شود اظهار داشت: طرح استحکام‌بخشی قلعه باید به ‌عنوان یک پروژه اتمام شود نه این که مرحله‌ به‌ مرحله سالی 100 میلیون تومان هزینه شود و در پایان معلوم نباشد چه‌کاری انجام‌ شده است.

وی با اشاره به این که کار کمبود اعتبار سبب متوقف شدن کار استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الافلاک شده است افزود: در صورت تأمین اعتبار کار استحکام‌بخشی طی 2 سال انجام می‌شود.

نصرالهی خاطرنشان کرد: پروژه استحکام‌بخشی در همه بناهای تاریخی برای وقت اضطرار است و زمان اضطرار نیز مشخص نیست و هر لحظه ممکن است روز مبادایی باشد که پروژه استحکام‌بخشی برای آن انجام می‌شود.

وی در رابطه با نم‌زدگی قلعه تاریخی فلک‌الافلاک عنوان کرد: امسال پیش از عید نوروز مقرر شد پروژه دفع رطوبت را اجرا کنیم اما به خاطر بارندگی‌های خیلی شدید و احتمال این که این کار تا عید به اتمام نرسد اجرایی نشد.

مدیر پایگاه قلعه فلاک‌الافلاک بیان کرد: به خاطر بازدید میهمانان نوروزی از قلعه فلک‌الافلاک احتمالاً پروژه دفع رطوبت قلعه 20 فروردین‌ماه آغاز شود.

مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان لرستان با بیان این که طرح مطالعاتی استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الافلاک سال 84 تهیه‌ شده است اظهار داشت: طرح استحکام‌بخشی قلعه تاریخی فلک‌الافلاک چندین سال است که به دلیل کمبود اعتبار متوقف‌ شده است.

"غلام‌رضا سلیمانی" با اشاره به این که برای طرح استحکام‌بخشی قلعه فلک‌الافلاک نیازمند 20 میلیارد تومان اعتبار است افزود: از ظرفیت قرارگاه خاتم‌الانبیاء می‌توان برای استحکام‌بخشی قلعه استفاده کرد و این طرح می‌تواند جزء پروژه‌هایی باشد که قرارگاه خاتم‌الانبیاء انجام می‌دهد.

با توجه به وضعیت این بنای تاریخی مسئولان باید برای ماندگاری آن توجه بیش‌تری داشته باشند چرا که بیم آن می‌رود هر لحظه بر حجم شکاف‌هایی که بر بدنه این بنا وجود دارد افزوده و تاریخ قربانی اعتبار شود بنابراین می‌طلبد مسئولان امر در کم‌ترین زمان ممکن جهت مرمت و استحکام‌بخشی این بنای ارزشمند گام‌های اساسی بردارند.