گسترش ارزشهای دموکراتیک از جمله برگزاری انتخابات متعدد و توزیع قدرت از روشهای مردمسالارانه این امکان را به افراد مختلف از هر گروه و صنفی داده است تا در انتخابات گوناگون از جمله انتخابات شورای شهر ثبت نام نمایند و خود را در برابر رای مردم قرار دهند. امری که فارغ از نگاه ارزشی (خوب یا بد بودن آن)، بیانگر رشد دموکراسی در کشور است که حق "انتخاب شدن" و "انتخاب کردن" را به همه افراد داده است.
انتخابات شوراهای شهر در دورههای گوناگون و در جوامع مختلف سبب رای آوری افراد مختلفی با سلایق و رشتههای تحصیلی و حرفهای غیر مرتبط با امور شهری شده است. امری که تقریباً به یک اپیدمی در کشورها و نظامات سیاسی گوناگون تبدیل شده است و از ورزشکاران تا هنرمندان و ... خواهان نشستن در کرسی پارلمان محلی هستند. شیوهای که نمیتوان بر آن ایراد خاصی گرفت چون انتخابی توسط عامه مردم و مبنی بر ابزارها و الزامات دموکراسی در یک کشور است. عدم دانش مدیریتی و بعضاً فقدان تجربه مدیریت در حوزه شهری مهمترین ایرادی است که به کاندیدا یا حتی عضو شوراهای شهر گرفته میشود.
سازمان ملل متحد در برنامه "اسکان بشر" به دفاع، تنظیم خطمشی، ظرفیتسازی، ایجاد دانش و تقویت مشارکتهای دولتها و جامعه مدنی از توسعه پایدار سکونتگاههای انسانی میپردازد، متوجه بحرانآفرینی و عدم کارایی افراد غیرمتخصص در امور شهری (مدیران شهری و اعضای شوراهای شهر) شد. به همین دلیل برنامه مطالعاتی را با طرح این سؤال پیریزی کرد که مدیران شهری و اعضاء شوراهای شهر (غیر متخصصین)، چگونه برای جلوگیری از هدر رفت منابع انسانی، بهبود خدمات شهری و ارتقا دانش شهری باید اقدام کنند؟ تحقیقات متعدد و متکثری انجام شد و نهایتاً ایده "آموزش" اعضای شورای شهر، ایده-ای بود که سازمان ملل در خلال تحقیقات خود به آن رسید.
بر مبنای این ایده عضو شوراهای شهر قبل از اینکه کار خود را شروع کند باید آموزش ببیند و با شهر، مطالعات شهری و ... آشنا شود. سازمان ملل برای فهم اینکه چه چیزی را باید به اعضاء شوراهای شهر نشان داد، تحقیقات خود را در چندین کشور و 600 شهر که سابقه تشکیل شورای شهر داشتند را گسترش داد تا ضروریات و نیازهای اعضاء شورای شهرها را تشخیص دهد و ببیند که آنها به چه بینشها، نگرشها و بصیرتهای احتیاج دارند. در پایان یک سری اصول اولیه و الزامی برای ارتقا خدمات شهری و افزایش راندمان کاری افراد غیرمتخصص در حوزه شهری در قالب یک کتاب تحت عنوان "قابلیتهای کلیدی برای بهبود حکمرانی محلی" ارائه نمود. این کتاب در 13 فصل و 749 صفحه و به سفارش اداره کل مطالعات اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران در انتشارات تیسا منتشر شده است. خواندن این کتاب به مدیران ردههای مختلف شهری و اعضاء شورای شهر توصیه میگردد.
در پایان به نظر میرسد شوراهای شهر باید اولین برنامه خود را، آموزش اعضاء خود قرار دهد و همواره "یادگیری" مباحث شهری را بهعنوان یک ضرورت در نظر گیرد. خواندن کتب مرتبط درزمینهٔ مباحث شهری و شهروندی، شرکت در کارگاهها، همایشها، گفتگوها و... از مواردی است که سبب تقویت بینش سیاستگذاران و مدیران شهری خواهد شد. بدون شک استفاده صحیح و متعهدانه از مقبولیت و مشهوریت افراد مختلف از هر صنف، شغل و هنری که خواهان حضور در مناصب مختلف اجتماعی و برخورداری از حقوق شهروندی خود هستند در صورتی که مقید به "آموزش" و "یادگیری" باشند، میتواند سبب افزایش توان-مندی و رضایتمندی شهروندان و جلوگیری از هدر رفت منابع مالی و انسانی در شوراهای شهر شود.
در بخشی از این کتاب آمده است اگر هزار تومان! (به واحد پول ما) بودجه آموزشی دارید 999 تومان آن را صرف آموزش مدیران کنید و یک تومان آن صرف آموزش مردم شود.
نصرت اله امیری خواه