کاروانسرای میرزا سید رضا تفرشی (بازار سرپوشیده، بازار طلافروشان) از جمله جاذبه‌های گردشگری شهر خرم‌آباد است که با مساحت حدود 1500 متر و دیرینگی دوران قاجار به شماره 1932 در فهرست آثار ملی ثبت شده است.
این اثر گران‌بها با قرار گرفتن در متراکم‌ترین منطقه شهر) ضلع غربی خیابان حافظ (درب شمالي) و میدان بزرگ يا گپ (درب شرقي- به لحاظ دارا بودن آثار تاریخی که آثاری همچون: حمام گپ، بازار گپ (بازار چارسو یا چهارسوق)، خانه پور ابوالقاسمی، مقبره باباطاهر، خانه آخوند ابو، قلعه فلک‌الافلاک، خانه کشفی‌ها، حمام باشی، گرمابه نویی، زورخانه طیب و... را در خود جای‌داده است، حائز اهمیت فراوان است.
نکته مهم این که در صورتی که کاروانسرای تفرشی در کنار دیگر آثاری که بدان اشاره شد وضعیت مناسبی را دارا باشد می‌تواند در روند ثبت جهانی قلعه فلک‌الافلاک بسیار مؤثر واقع شود.
این در حالی است که متأسفانه این جاذبه ارزشمند و حیاتی در معرض آسیب‌هایی قرار گرفته است که در صورت عدم رسیدگی و عدم پیشگیری، بیم آن می‌رود به سرنوشتی تلخ و ناگوار دچار شود که در ادامه گوشه‌هایی از این تهدیدات را می‌تواند در قالب نابسامانی سیستم برق‌کشی، آثار به‌جامانده از چسباندن آگهی‌های ترحیم، رنگ‌آمیزی غیرقانونی دیوارها، فرسودگی آجرها، نصب تابلوها به دیواره‌ها، تماس مستقیم گرمای کولرهای گازی با آجرهای سقف و... . مشاهده کرد.
لذا توصیه می‌رود سازمان میراث فرهنگی جهت پیشگیری از بروز اتفاقات ناگوار، اقدامات زیر را هر چه سریع‌تر در دستور کار خویش قرار دهد:
الف) ترمیم و بهسازی سیستم برق‌رسانی مجموعه کاروانسرا به‌صورت واحد، جهت کاهش آشفتگی بصری و کاهش خسارات ناشی از نصب بسته‌ی و گیرنده‌ها
ب) هوای گرم خارج‌شده از خروجی کولرهای گازی واحدهای صنفی مستقیماً با سقف و آجرهای آن در تماس است که سرعت روند فرسایش را افزایش می‌دهد، لازم است با همفکری متخصصین امر روش‌های جایگزین جهت این مشکل بکار گرفته شود.
پ) بدون شک در این‌گونه اقدام‌ها نقش اجزاء تشکیل‌دهنده مجموعه (در اینجا کسبه) بسیار چشمگیر است که می‌طلبد مالکان واحدهای صنفی نهایت همکاری را به عمل آورند.
ت) ورودی و خروجی کاروانسرا آکنده از آگهی‌های ترحیم و سریش‌های بi جا مانده از آن‌هاست، مردم می‌توانند با خودداری از چسباندن آگهی‌ها، در این مهم نقش خود را به خوبی ایفا کنند و در کنار مسؤولین در این راه قدم بردارند.
ث) در قسمتی از کاروانسرا (ورودی حیاط انتهایی) دیوارها به‌صورت آجرنما رنگ‌آمیزی شده‌اند که بر خلاف قوانین رفتاری با سازه‌های تاریخی ست، انتظار می‌رود این مسئله اصلاح و از پیش آمدن مسائل این‌چنینی ممانعت به عمل آید و در صورت لزوم برخورد لازم صورت پذیرد (اینجا نقش کسبه می‌تواند بسیار قابل اعتنا باشد).
ج) ورودی شمالی و قسمت‌هایی از سقف مجموعه دچار فرسایش شده‌اند که لازم است هر چه سریع‌تر مرمت شوند.
چ) حیاط انتهایی کاروانسرا دارای سایبان‌هایی امروزی ست که بهتر است سایبان‌های قوسی که همگن و متجانس با ماهیت سازه است الحاق شود.
ح) هورنوها (نورگیر، بادگیر، تهویه) از بین رفته‌اند که نیازمند بهسازی و بازسازی هستند.
خ) کف دالان‌ها و راهروها همچنین حوض‌های آب نیازمند سنگفرش و بهسازی هستند.
به امید آنکه با آینده‌نگری و توجه درخور، روز به روز شاهد توسعه صنعت گردشگری و در نهایت شاهد توسعه جامعه باشیم.
کیانوش بیرانوند
کارشناس گردشگری/ پایگاه خبری یافته
کیانوش بیرانوند
کارشناس گردشگری/ پایگاه خبری یافته