درختان همواره به عنوان عاملی مهم و تاثیرگذار در شالودهي شهرها محسوب میشوند. تحقیقات در مورد این مواهب الهی، نشاندهنده کارکردها و خدمات فراوان زیست محیطی درختان به کره زمین است.
تاثیر فضای سبز پارکها و جنگلهای شهری در زیباسازی محیط شهرها و نقش آن در سلامت جسمی و روانی مردم بسیار با اهمیت است. بنا بر این یک مدیریت کارآمد میتواند در افزایش کمی و کیفی این کارکردها موثر باشد.
شهر خرمآباد به روایت بسیاری از مورخین و مستشرقین، یکی از مناطقی بوده که در آن درختان و باغهای بسیاری وجود داشته است ولی امروزه به دلیل گسترش شهرنشینی و افزایش مهاجرت روستاییان به این شهر، دیگر اثری از این فضاهای سبز دیده نمیشود.
در سالیان گذشته، بسیاری از مالکان نیز با تغییر کاربری باغها به زمینهای مسکونی، چهره این شهر را دگرگون کردند به طوری که در بسیاری از نقاط شهر ساخت و سازهای زیادی صورت گرفت.
شرایط توپوگرافی خرمآباد به گونهای است که در فصول بارندگی حجم زیادی از روان آبها وارد سطح این شهر شده و مشکلات عدیدهای را برای مردم به وجود میآورد.
سابقه کاشت درختان کمربند سبز شهر خرمآباد به بيش از نيم قرن پيش برمیگردد. بدون شک ایجاد این جنگل دستکاشت با اهداف مهمی صورت گرفته که یک نمونه آن کنترل سیلابهای فصلی بوده است.
طبق نقشههای موجود، این کمربند از دامنه کوههای مشرف به منطقه کرگانه شروع شده و به صورت نواری در حاشیه شهر به سمت پارک مخملکوه امتداد یافته و در دامنه کمرسیاه خاتمه مییابد.
متاسفانه به دلیل مشخص نبودن متولی اصلی حفاظت از این سرمایه ارزشمند، بسیاری از درختان اطراف شهر قطع گردیده و به جای آن ساختمان و اماکن دیگر احداث شده است.
قطع درختان پارک شریعتی و احداث آپارتمانهای مسکن مهر در مجاورت آن و ساخت اماکن تفریحی و اقامتی دستگاههای دولتی در پارک مخملکوه نمونهای از تغییر کاربریهای موجود در شهر خرمآباد میباشد.
به استناد مدارک تاریخی، اولین جنگل مصنوعی سوزنی برگ ایران در اوايل دهه 1320 دوم در باغ فلاحت (کشاورزی) خرمآباد کاشته شد و این فضای تحقیقاتی به محلی برای پژوهشهای مرتبط با علوم منابع طبیعی و کشاورزی مبدل گردید.
ولی امروزه درختان این باغ تاریخی در سایه کمتوجهی مسوولان به دلایل مختلف نابود شده است. وقوع چند آتشسوزی در اطراف ساختمانهای اداری این باغ، موجب شد که بسیاری از درختان سرو و کاج تنومند آن طعمه حریق گردند.
موضوع دیگری که آیندهی این اثر تاریخی را به مخاطره انداخته، احداث قارچگونه آپارتمانها در اراضی متعلق به این باغ است.
مسوولان استان و به ویژه مدیران شهر خرمآباد میبایست ضمن پیگیری ثبت تاریخی این باغ در فهرست آثار ملی، از هر گونه ساخت و ساز اماکن جدید جلوگیری کنند تا زمینه احیاء و بازسازی فضای تخریب شده آن فراهم شود.
بوستان 15 هکتاری بلوط یکی از فضاهای سبز ایجاد شده در مجاورت فرمانداری خرمآباد است که درختان آن به همت انجمن یاران سبز لرستان کاشته شده است. آذرماه سال گذشته به دلایل نامشخصی بیش از 90 اصله از درختان این پارک قطع گردید!
البته پس از چند روز نهالهای جدیدی توسط شهرداری به این پارک آورده شد و توسط گروههای کوهنوردی و انجمنهای زیستمحیطی واکاری شد.
با توجه به معیارهای بینالمللی، طرحریزی و مدیریت فضاهای سبز شهری در مقایسه با سایر سرمایهگذاریهای صورت گرفته از حمایتهای مالی کمتری بهرهمند میشوند که نیاز است مسوولان در این زمینه با اتخاذ تصمیمات کاربردی سطح پارکها و فضای سبز شهر خرمآباد را گسترش دهند.
بابک الوندیان
منبع: روزنامه همشهری (ضمیمه لرستان)