خشکسالیهای مداوم و چند ساله به همراه پایین رفتن سطح و حجم آبهای زیرزمینی به علت مصرف بیرویه و استهسال نامتنابه از آب این نعمت الهی و ارزشمند، آسیبهای جدی خود را چندی است بر پیکره این خاک بیزبان و مهجور وارد آورده است.
از یک سو عدم توجه به حفظ منابع آبی کشور چه از طرف مردم و چه از جانب دولتمردان و مقامات مسئول و از سوی دیگر به کارگیری روشهای سنتی و کمبازده عرصه صنعت و کشاورزی، میرود تا دیار چهار فصل و زیباي لرستان را به منطقهای خشک و بیابانی مبدل کند. دریغ و صد حیف در عصر وجود انبوه تکنولوژیهای نوین در عرصه حفظ منابع آبی و توسعه کشاورزی کم آببر، کماکان به طور گسترده شاهد به کارگیری و توسعه صنایع و کشاورزی بدون اعمال الگوهای توزیع منطقهای به فراخور استعداد و امکانات در سطح کشور میباشیم.
ای کاش رسانهها در کنار ترغیب هموطنان در خصوص حفظ و صرفهجویی آب، برنامههای عملی و اطلاعرسانیهای مناسب در میان کشاورزان و صاحبان صنایعی که به گفته آمار قریب به 85 درصد از آب شرب کشور را به مصرف میرسانند را نیز در سرلوحه کار خود قرار دهند.
در این بین، عدم رعایت الگوی کشت محصولات کشاورزی از جانب کشاورزان و دستگاههای مرتبط و رو آوردن به کشت یک یا چند محصول خاص در طول یک دوره علاوه بر هدررفت منابع آبی باعث ایجاد خسران و نابودی بخش عظیمی از این محصولات گردیده است. به عنوان نمونه در سال زراعی 93-94 کاشت بذر هندوانه به صورت گسترده موجب شد این محصول علاوه بر تنزل بی سابقه قیمت (که البته برای مصرف کننده جای خوشحالی دارد) و متاسفانه ضرر و زیان برخی از کشاورزان موجبات هدررفت میلیونها متر مکعب آب را فراهم آورد.
مقایسه میان مقدار و بهای آب مصرفی جهت رشد و نمو این محصول و محصولات مشابه با قیمت فروش آن عمق فاجعه را به خوبی نمایان میکند. جالبتر این که هنداونه جزو ارزانترین محصولات صادراتی کشاورزی به شمار میرود که هر کیلوگرم تنها 0.2 دلار ارزش دارد؛ یعنی با در نظر گرفتن 3500 تومان به عنوان بالاترین نرخ دلار در سال گذشته، به ازای صادرات هر کیلوگرم هنداونه حدود 700 تومان نصیب صادرکنندگان ایرانی شده است و این نوع صادرات آب مجازی آن هم در شرایط بحرانی آب در کشور به هیچ وجه توجیه اقتصادی ندارد، مضافاً به گفته کارشناسان امر هر عدد هندوانه با در نظر گرفتن حجمی میانگین، حدود 250 لیتر آب مصرف میکند!
تا دیروز نگرانی مردم صرفاً معطوف به هدر منابع آبی بود، ولی امروز موضوع جدیتری توسط سودجویان و دشمنان سلامت مردم پا به عرصه گذاشته و آن هم استفاده بیرویه و غیر مجاز از گوگرد جهت افزایش وزن و حجم محصول میباشد که عملاً با این کار، سلامت شهروندان با مخاطره جدی مواجه گشته است.
البته آلودگی شدید چاههای آب نیز به همین واسطه نباید از قلم بیفتد، بد نیست در ادامه به عدم جمعآوری پوششهای نایلونی توسط مالکان و کشاورزان پس از برداشت محصول اشاره شود که خاک و زمین هم از این ماراتن بیتوجهی و سودجویی در امان نمانده است.
از بین بردن منابع آبی، بازی با سلامت مردم و آلودگی زیست محیطی هندوانههایی که قصه تلخشان بر طعم شیرین و گوارایشان میچربد باعث شده تا مردم از مسئولین ديارشان تقاضای پیگیری و جلوگیری از این فجایع را نمايند.
مهدی حسینی / خرمآباد
یکی از دهها مزرعه هندوانه در جنوب خرمآباد که به علت مصرف گوگرد، تمامی تولید آن از بین رفته است