پژوهشها نشان میدهد در کشورهای آرام و صلحدوست، سطح مطالعه بهشکل معناداری بیشتر از سایر نقاط جهان است.
کارشناسان معتقدند خطر جامعهای که در آن میزان مطالعه پایین است، بهمراتب بیش از خطر رسانهای زرد است که با عملکرد خود، اثرات تخریبی روحی، روانی و فکری شدیدی بر مخاطب میگذارد. مؤسسه مطالعاتی اقتصاد و صلح (IEP) که مؤسسهای مستقل، غیرحزبی و غیرانتفاعی است و در سیدنی و نیویورک دارای دفتر است، در گزارش سال 2017 خود با عنوان شاخص جهانی صلح، مهربانترین و خشونتآمیزترین کشورها را معرفی کرده است.
نکته قابلتوجه در این پژوهش، قرار گرفتن 30 کشور آرام جهان در صدر کشورهای پُرمطالعه است، درحالیکه سرانه مطالعه در کشورهایی که بهعنوان خشنترینها از آنها یادشده، بسیار پایین است. فارغ از توجه به نام کشورهایی که در صدر و قعر هر دو فهرست قرارگرفتهاند، تأثیر مثبت مطالعه و خواندن کتاب در کاهش میزان خشونت در این سرزمینها نکتهای قابلتأمل و توجه است؛ از این حیث که به باور ما جملات و عباراتی نظیر «هرگز رشد نخواهی کرد، مگر با مطالعه» و «فرزانگی و سعادت در سایه مطالعه روزانه»، بیشازپیش اثرگذار است.
اهمیت کتاب و کتابخوانی
در ایران کشوری با پیشینه فرهنگی بالا، همواره بر اهمیت کتاب و کتابخوانی تأکید شده است و بزرگان دینی ما همچون حضرت علی (ع) نیز میفرمایند: کسی که با کتاب خواندن آرامش یابد، آسایشش سلب نمیشود. باوجود توصیههای مکرر از این دست، کتاب و کتابخوانی همچنان مورد بیمهری قرارگرفته است و گسترش شبکههای اجتماعی و فضای مجازی هم روزبهروز به این کمتوجهی دامن میزند. این در حالی است که بر اساس آمارهای اعلامشده، میزان تحصیلات درصد زیادی از مجرمان کشور زیر دیپلم است و شاید بتوان نتیجه گرفت که بین تحصیلات و بزهکاری رابطهای مستقیم وجود دارد.
چندی پیش رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، اعلام کرد: بر اساس مشاهدات ما از یکی از زندانهای کشور، حدود 75 درصد افرادی که دارای حکم اعدام یا قصاص بودند، دارای مدرک تحصیلی پایینتر از پنجم ابتدایی یا بیسواد مطلق بودهاند. ممکن است بتوان از همه این اظهارات و آمارها نتیجه گرفت که با مطالعه و افزایش دانایی و آگاهیها بهتبع آن، نمیتوان بهراحتی هر بزه و جرمی را انجام داد و وارد دنیای جهل و سراسر استرس شد. مطالعه یک کتاب خوب فواید بسیاری دارد که در وصف هر یک میتوان دنیایی مطلب و مقاله نوشت. درک بهتر دیگران، شغل و زندگی بهتر، افزایش دایره لغات، جلوگیری از آلزایمر، ازجمله مزایای مطالعه و خواندن کتاب است.
با مطالعه، فکر انسان تعالی مییابد
یک نویسنده در اینباره به خبرنگار ایرنا، میگوید: بدیهی است هراندازه میزان مطالعه بیشتر باشد، آمار جرم و جنایت پایین میآید؛ دلیل آنهم استفاده بهینه از اوقاتفراغت و پرداختن به موضوع کتاب و کتابخوانی توسط افراد کتابخوان است.
دوستداران کتاب هیچگاه وقت خود را به بطالت سپری نمیکنند، این افراد از هر فرصتی برای گرفتن «یار مهربان» در دستان خود بهرهمند میشوند؛ زیرا باور دارند خواندن کتاب یا تماشای یک فیلم که بیشتر آنها اقتباس از یک کتاب است، افق نگاهشان را تغییر میدهد.
افراد کتابخوان از زندگی بهتر و باکیفیت برخوردارند؛ بهایندلیل که وقتی آگاهی آنها بیشتر باشد، میتوانند برای رفع مشکلات بهدنبال راهکارهای بهتر و عملیتری بروند. به گفته نویسنده «سرسبیلهایت را نجو»، کتاب عصارهای از تجربهها، تمایلها و اندیشه افرادی است که عمری را صرف بهدستآوردن آن کردهاند.
کتاب از ما آدمهای بهتری میسازد
علیزاده با بیان اینکه مطالعه، امید به تغییر زندگی و غلبه بر محدودیتهای موجود را برای ایجاد یک جامعه عادلانهتر ارتقاء میبخشد، مطالعه از ما آدمهای بهتری میسازد؛ بنابراین باید به فرزندان آموخت که خواندن، لذتی خارقالعاده دارد و درعینحال، ابزاری برای بهترشدن است.
با مطالعه، تجربههای زیادی عاید انسان میشود؛ بدون اینکه او خود آنها را تجربه کرده باشد. علاوه بر این جهانبینی و نگاه فرد به هستی با خواندن کتاب گسترش و درنتیجه افکار او نیز پرورش مییابد. به گفته علیزاده، خواندن کتاب، انسان را در مواجهه با کژی و نادرستیهای جهان مجهز و روح و جسم انسان را تغذیه میکند و در این شرایط، خشونت خودبهخود ازبین میرود.
حرکت در مسیر صلح
یکی از مهمترین مواردی که باید در گزارش سالانه مؤسسات بینالمللی درباره صلح و خشونت، موردتوجه قرار گیرد، این است که 30 کشور آرام جهان در صدر کشورهای پرمطالعه هستند و بدون استثناء رتبهبندی مطالعه کشورهای خشونتآمیز بسیار پایین است.
مطالعه استرس را کم و به تمرکز، رسیدن به آرامش و صلح با خود کمک میکند، در جامعهای که صرفا مطالعه در دوران تحصیل آنهم بهطور محدود و مقطعی عادت شود و کتابخوانی و مطالعه شبانه حتی به میزان اندک کمرنگ شود، همه برای مهمترین نیاز که همان آرامش است، در جستوجوی رفاه خواهند بود.
یکی از مهمترین ابزارهای رسیدن به آرامش و صلح میان افراد را ترویج و احیای واقعی فرهنگ کتابخوانی است وقطعا دولت برای ترویج کتابخوانی و احیای مطالعه دارای مسئولیت است و میتواند با برنامهریزی مدون و تشکیل اتاق مشاوران در این مسیر گام بردارد.
هر دردی درمانی خاص دارد، خشونت یک ضعف بدنی نیست، بلکه یک رنج روحی و نقصی رو به افزایش در روابط اجتماعی است؛ بنابراین درمان درد خشونت بهعنوان یک معضل روحی، حرکت در مسیر صلح با خود و دیگران است.
ایرنا و پایگاه خبری پلیس