چندي قبل مطلبي در مورد "سرآغاز تربيت‌بدني در خرم‌آباد" از سال 1314 تا 1321 به قلم استاد "سيد فريد قاسمي" پژوهشگر برجسته لرستاني در پايگاه خبري يافته منتشر شد كه مورد توجه علاقه‌مندان ورزش قرار گرفت.

اينك به منظور آشنايي بيش‌تر مخاطبان اين پايگاه خبري با تاريخ ورزش اين ديار، بر اساس مطلب مندرج شده در نشريه "نيرو و راستي" وابسته به انجمن ملي تربيت بدني ايران كه در دهه 20 منتشر مي‌شد، به معرفي رؤساي تربيت‌بدني دو شهر خرم‌آباد و بروجرد مي‌پردازيم.

در صفحه 120 شماره ويژه نوروز 1329 اين نشريه آمده است:

«در لرستان (خرم‌آباد) نهضت ورزش به سرعت توسعه يافته است با زحماتي كه آقاي عابدين ولدبيگي و آقاي [عبدالحسين] پترس (فطرس) دبير ورزش متقبل شده‌اند مي‌توان به آينده درخشان ورزش اين شهرستان اميدوار بود اما لازم است برخي از اولياء امور لاقيدي و بي‌اعتنايي را كنار بگذارند و در اين امر مهم حياتي، كمك و مساعدت كنند.

در سال گذشته (1325) مسابقه‌هايي بين ورزشكاران برپا بود. در اين مسابقه‌ها روح يگانگي و صميمت در ورزشكاران تجلي مي‌كرد. پيشرفت ورزشي اين شهر را بايد مرهون علاقه‌مندي آقاي [عبدالله] سلطان‌مراد رئيس فرهنگ لرستان دانست و كوشش‌هاي صميمانه ايشان فراموش شدني نيست.»

نكته جالب توجه در اين گزارش، اظهار گلايه از عدم حمايت مسئولين از ورزش خرم‌آباد و لرستان در دهه 20 است. مشكلي كه با گذشت بيش از 70 سال هنوز حل نشده و بايد ديد بالاخره چه موقع ورزشكاران لرستاني به جد از حمايت مسئولين برخوردار خواهند بود.

در همين صفحه از نشريه نوروز 1329، گزارشي نيز بدين شرح از وضعيت تربيت بدني بروجرد ذكر شده است:

«در اثر مخالفت شهرداري در مورد پرداخت عوارض مربوط به تربيت‌بدني با وجود كوشش و علاقه‌اي كه آقاي رئيس فرهنگ بروجرد و فرهنگيان مبذول مي‌دارند، ورزش در اين شهرستان هيچ‌گونه پيشرفتي ندارد و حتي زمين‌هاي ورزشي در اثر نبودن اعتبار، ديگر مورد استفاده نيست.

از كساني كه در شهرستان بروجرد با وجود همه مشكلات و دشواري‌ها براي تعميم ورزش، كوشش و مجاهدت مي‌كنند، بايد آقايان سيد محمود خاتمي، اكبري، رحمت‌الله خزائلي، معتمد و عزت‌الله گودرزي را نام برد.» (همان، ص 120-121)

همچنين نشريه نيرو و راستي در مورد ورزش خرم‌آباد و در نوروز 1325 چنين گزارش مي‌دهد:

«از اوضاع ورزش اين شهر اطلاع دقيقي نداريم ولي از ميان شخصيت‌هاي ورزشي اين شهر بايد در مرتبه اول از آقاي عابدين ولدبيگي رئيس ورزش تربيت بدني خرم‌آباد نام برد.

آقاي عابدين ولدبيگي در نتيجه‌ي فعاليت‌هايي كه تا كنون در امور ورزش نموده‌اند، موفق به دريافت چند مدال شده‌اند. اميد است كه اين ورزشكار فعال بتواند در آينده نيز براي ورزش شهر خود، خدمات مهمي انجام دهد.» (نيرو و راستي، انجمن ملي تربيت‌بدني، نوروز 1325، ص 106)

توضيح اين كه مرحوح حاج عابدين ولدبيگي فرزند علي‌شاه سال 1303 در محله حكيم‌آباد (شرق درب دلاكان) به دنيا آمد. وي حدود سال 1311 با تشويق برادر بزرگ‌ترش مرحوم ابراهيم ولدبيگي (1385-1297) به ورزش باستاني روي آورد و به روزخانه "اسماعيل خون‌ريز" در مكان سابق سينما شهناز (فلسطين) كه در محل كنوني درب ورودي قلعه فلك‌الافلاك قرار داشت مي‌رفت. پس از آن نيز در اواخر دوره حكومت رضاشاه به زورخانه ماشا‌ء‌الله‌خان كه در كوچه باباطاهر قرار داشت به ورزش باستاني مي‌پرداخت.

 

مرحوم ولدبيگي از اوايل دهه 20 عهده‌دار مسئوليت انجمن تربيت‌بدني خرم‌آباد شد. وي سال 1329 به دليل اختلاف با رئيس فرهنگ از دخالت در امور ورزش شهر انصراف داد. مرحوم ولدبيگي كارمند اداره دارايي لرستان بود و سال 1355 به افتخار بازنشستگي نائل آمد. وي سال 1385 چهره در نقاب خاك كشيد و در آرامستان خضر خرم‌آباد به خاك سپرده شد.

در صفحه 109 نشريه نيرو و راستي ويژه نوروز 1329 در خصوص ورزش بروجرد نيز آمده است:

باشگاه‌هاي ورزش بروجرد به تدريج در اثر نداشتن وسائل همه از بين رفته‌اند و آن‌چه هم باقي است باز به همين دليل و به دليل نداشتن مربي نمي‌تواند ورزشكاران نيرومندي بپروراند. حال آن كه آب و هواي خوش اين شهر، محيط بسيار مناسبي براي پرورش ورزشكاران است. دانش‌اموزان دبيرستان پهلوي اخيراً به تأسيس باشگاهي اقدام نموده‌اند كه در آن، ورزش‌هاي هالتر، دمبل، بارفيكس، پارالل و واليبال انجام مي‌گيرد.

بروجرد اميدوار است كه در سايه مربيان كارآزموده بتواند در آينده در مسابقه‌هاي قهرماني كشور شركت نمايد. آقاي "محمود فتاحي" از ورزشكاران بسيار علاقه‌مند و باذوقي است كه براي پيشرفت ورزش شهر خود، نهايت كوشش را مي‌كند.»

پس از سال 1329 مي‌توان گفت مسئوليت اداره‌ي ورزش لرستان تمام و كمال به فرهنگ (آموزش و پرورش) منتقل شد. اين در شرايطي بود كه تا قبل از سال 1327 تمام مسابقات ورزشي ايران را انجمن ملي تربيت‌بدني برگزار مي‌كرد و از اين سال، مسابقات آموزشگاهي زير نظر تربيت‌بدني فرهنگ، مسابقات دانشكده‌ها زير نظر سازمان ورزش دانشگاه و مسابقات ورزشي نظاميان زير نظر انجمن ورزشي ارتش برگزار شد.

در لرستان نيز با روي كار آمدن "عبدالله سلطان‌مراد" رئيس فرهنگ لرستان در مرداد 1326 كه اهل تفرش بود، وي يكي از بستگان خود از بروجرد به نام "عبدالحسين فطرس" اهل بروجرد را به عنوان مربي ورزش به خرم‌آباد آورد. فطرس كه فردي شيك‌‌‌پوش و ويولون‌نوازي چيره‌دست بود، آشنايي چنداني با ورزش نداشت اما به خاطر نظم در كارش بيش از يك دهه در اين منصب به عنوان مسئول ورزش فرهنگ (آموزش و پرورش) لرستان باقي ماند تا اين كه بالاخره در آبان 1339 به دليل شكايت برخي ورزشكاران لرستاني از سمت خود كنار گذاشته شد. وي در دهه 50 براي بار دوم مدتي كوتاه مسئول تربيت بدني آموزش و پرورش لرستان بود و پس از پيروزي انقلاب به آمريكا رفت و سال 1390 در سن 88 سالگي و در كاليفرنيا درگذشت و همان‌جا به خاك سپرده شد.
پس از وي، از آبان 39 براي چند ماه مرحوم "علي‌اصغر نظريان" عهده‌دار سرپرستي فني ورزش لرستان (اصطلاح موسوم آن زمان) گرديد. (شكل‌گيري ورزش در لرستان با نگاهي به تاريخ ورزش ايران، محمدرضا جايدري، فصل‌نامه يافته‌نو، شماره 21 و 22، زمستان و پائيز 1385، ص 210) نظريان شهريور 1394 در سن 87 سالگي درگذشت و در قم به خاك سپرده شد.

سپس از سال 1340 تا 1351 به ترتيب هوشنگ وفي(تهران)، حبيب‌الله حريري(بروجرد) و نيكولاي عليين (از ارامنه آذربايجان غربي) رئيس تربيت‌بدني فرمانداري كل لرستان شدند.

سال 1350 با تصويب مجلش شوراي ملي، سازمان تربيت بدني ايران تشكيل و از تربيت بدني آموزش و پرورش منفك شد. به همين دليل اكثر اماكن ورزشي به اين سازمان سپرده شدند و تعدادي از نيروهاي آموزش و پرورش نيز به سازمان تربيت بدني منتقل گرديدند.

در لرستان نيز از مهرماه 1351 كه اداره كل تربيت بدني لرستان تشكيل شد تا زمان پيروزي انقلاب، محمود مؤمني(ملاير)، رضا مهربان(بروجرد)، احمد قائمي(زنجان)، غلامرضا كوشا(طبس) و مرحوم محمد كريمي(خرم‌آباد) عهده‌دار اين مسئوليت در اداره كل تربيت‌بدني استان لرستان بودند و مسئوليت تربيت‌بدني آموزش و پرورش لرستان كه كماكان بخش مهمي از ورزش كشور از جمله مسابقات ورزشي را اداره مي‌كرد از سال 1352 تا 1357 به ترتيب بر عهده محمد كريمي(خرم‌آباد)، عبدالحسين فطرس(خرم‌آباد)، عبدالحسين سيدين(خرم‌آباد)، پرويز جايدري(خرم‌آباد) و محمد كريمي(خرم‌آباد) بود. (همان منبع، ص 218)